افزایش تلفات ملکی با اعتراض نهادهای مدافع حقوق بشر مواجه شده است. لعل گل لعل، رئیس سازمان حقوق بشر افغانستان به دویچه وله گفت در چهار دهه جنگ طرف‌های درگیر بدون توجه به حیات افراد ملکی، دست به کشتار آن‌ها زده‌اند. به باور آقای لعل فرهنگ معافیت از مجازات سبب شده است تا تلفات غیرنظامیان همچنان ادامه یابد: «با گذشت هر روز تلفات افراد ملکی بیشتر می‌شود. این موضوع نگرانی نهادهای مدافع حقوق بشر را برانگیخته است.»

در همین حال کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفته است که محکمه جزایی بین‌المللی باید دست به کار شود و به این قضایا رسیدگی کند. افغانستان عضویت این محکمه را دارد ولی هنوز این محکمه فعالیتش را در افغانستان آغاز نکرده است.

حملات هوایی

از شروع سال ۲۰۱۵ به این سو غیبت نیروهای خارجی در جنگ افغانستان طالبان را جسورتر کرده بود. این گروه که پیش از سال ۲۰۱۴ به خاطر ترس از حملات هوایی جنگنده‌های ناتو توان حملات گسترده را نداشتند، با ختم ماموریت نظامی نیروهای خارجی و نبود تهدید بمباران جت‌های جنگی، در دسته‌های هزار نفری بر ولسوالی‌ها و مراکز ولایات حمله می‌کردند.

سال گذشته در چنین زمانی حکومت افغانستان روزهای دشواری را پشت سر می‌گذاشت. نیمی از شهر کندز در کنترول طالبان بود و شهرهای هلمند و ترینکوت مرکز ولایت ارزگان در محاصره طالبان قرار داشت. جنگ‌های شدیدی که طالبان به راه‌انداخته بودند، روحیه نیروهای امنیتی را تضعیف کرده بود و این نیروها تنها در برابر حملات طالبان موضع دفاعی اختیار کرده بودند.

دو شاهراه مهم افغانستان که کابل پایتخت را به ولایات شمال و جنوب وصل می‌کنند، با تهدید جدی مواجه بود و طالبان در چند مورد توانستند با حمله بر این دو شاهراه، مانع عبور و مرور وسایط نقلیه شوند. همه این مسایل باعث شده است که حکومت افغانستان با خوشی از افزایش ماموریت امریکا استقبال کند.

با اعلام استراتژی جدید امریکا، جت‌های جنگی ناتو یک بار دیگر ماموریت شان را در آسمان افغانستان از سرگرفتند. در هفته‌های اخیر چندین پناهگاه طالبان هدف قرار گرفته‌است ولی در نتیجه این حملات، تلفات غیرنظامیان نیز افزایش یافته است.

مشکل این است که طالبان در بسیاری موارد سنگر مشخصی ندارند تا از سوی این جنگنده‌ها هدف قرار گیرند؛ بلکه‌این گروه در دسته‌های کوچک بر اهداف نظامی حمله می‌کنند، در روستاها و خانه‌های ملکی مخفی می‌شوند و همواره از یک منطقه به منطقه دیگر در حال حرکت‌اند.

عتیق الله امرخیل، آگاه مسایل نظامی می‌گوید چون شمار جنگجویان طالبان اندک است و همواره در حال حرکت، به این دلیل وقتی یک محل به عنوان محل تجمع دشمن تثبیت می‌شود، طالبان منطقه را ترک می‌کنند و در نتیجه بمباران، افراد ملکی تلف می‌شوند: «قوای هوایی خوب است اما به شرط این که هدف را درست تعقیب کند. هدف کوچک است و در یک نقطه نیست. هدف در چندین نقطه است.»

به باور آقای امرخیل با آنکه تلفات ملکی بهانه بیشتری بدست طالبان می‌دهد تا علیه نیروهای خارجی و دولت تبلیغ کنند اما افزایش جت‌های جنگی در آسمان افغانستان روحیه طالبان را تضعیف می‌کند و جنگنده‌های ناتو نمی‌گذارد که طالبان در دسته‌های بزرگ حملات تهاجمی وسیع به منظور سقوط شهرها و یا مراکز ولسوالی‌ها را انجام دهند.

در همین حال گروه دادخواهی برای حفاظت از افراد ملکی گفته است تلفات ملکي در نتیجه حملات هوايي نیروهای خارجي افزایش یافته است. خبرنامه این نهاد گفته است که در ماه آگست سال ۲۰۱۷ در نتیجه حملات هوایی ۴۶ تن از افراد ملکي کشته شده و ۲۵ تن دیگر زخم برداشته‌اند.

اعلامیه گفته است در نتیجه حملات هوایی نیروهای خارجي در ننگرهار ۱۸ نفر کشته شده و ۸ تن دیگر زخمي شده‌اند. در هرات ۱۵ تن کشته شده و ۵ تن دیگر زخم برداشته‌اند. همچنین در لایت لوگر ۱۳ نفر کشته شده و ۱۲ تن دیگر مجروح شده‌اند. این نهاد از گروه داعش نیز خواسته است تا از حمله بر مساجد و اماکن مذهبی خودداری کند.

واکنش نهادهای مدنی

گروه دادخواهی برای حفاظت از افراد ملکی گفته است که در ماه اگست امسال، تلفات غیرنظامیان بیشتر شده است. رقمی که توسط این نهاد جمع‌آوری شده نشان می‌دهد که در ماه آگست ۲۵۴ فرد ملکی کشته شده و ۳۶۶ تن دیگر زخم برداشته‌اند. گروه دادخواهی برای حفاظت از افراد ملکی در این خبرنامه گفته است: «ما یک بار دیگر از نیروهای امنیتي کشور، نیروهای خارجي، مخالفان مسلح دولت و گروهای غیرمسئول می‌خواهیم که به زندگي افراد ملکي توجه جدی داشته باشند.»

براساس یافته‌های این نهاد جنگ ناامنی بیشتر از ولایت کابل، هرات، ننگرهار، هلمند و ۱۶ ولایت دیگر قربانی گرفته است. در خبرنامه آمده است که تلفات غیرنظامیان در کابل به ۱۶۱ تن، در هرات ۱۴۲ تن، در ننگرهار ۴۵ تن و در ولایت هلمند تلفات مجموعی در ماه اگست به ۶۰ نفر رسیده است.

براساس این خبر نامه، موترهای بمب‌گذاری شده، حملات انتحاری، حملات هوايي، ماین‌های کنار جاده، قتل‌های هدفمند، اصابت راکت و هاوان، ماین‌های مقناطیسی و درگیری‌های رو در رو عوامل اصلی تلفات غیرنظامیان بوده‌اند.