یک مهاجر افغان در پاکستان که خواست تنها به نام خالد معرفی شود، وضعیت زندگی در مهاجرت را «بسیار دشوار» توصیف می‌کند. او که در حکومت ساقط شده جمهوری اسلامی کار می‌کرد، حالا در یک دکان سبزی‌فروشی کار می‌کند و نمی‌تواند از عهده تامین معیشت خانواده‌اش برآید.

او می‌گوید که گرمی‌ها و سردی‌ها، گرسنگی و بی‌خانگی مهاجرت را تجربه کرده است و هیچ امید و دورنمایی برای بهبود وضعیت زندگی‌اش نمی‌بیند.

خالد با خانم و سه طفلش در یک اتاق زندگی می‌کنند و ماهانه ۲۰ هزار روپیه پاکستانی کرایه می‌دهد. او از کار در دکان سبزی‌فروشی تنها می‌تواند ماهانه ۱۵ هزار روپیه کسب کند که حتی کرایه خانه‌اش هم نمی‌شود.

مرتبط: انقضای ویزا؛ مهاجران افغان در پاکستان از اخراج ترس دارند

او با شکایت از رنج روزگار مهاجرت می‌گوید: «هیچ نهاد یا دفتری نیست که حرف یک مهاجر را بشنود. چیزی کم دو سال شد که بی‌سرنوشت هستیم. مشکلات اقتصادی ما زیاد است، کار و بار در اسلام آباد برای مهاجران پیدا نمی‌شود و اصلاَ معلوم هم نیست چه زمانی موفق می‌شویم از پاکستان خارج شویم. زندگی واقعاَ برای ما طاقت فرسا شده است.

خانم خالد نیز آهی می‌کشد و می‌گوید: «آواره شدن از وطن خودش دردآور است، اما بی‌پولی و اقتصاد ضعیف نیز به این درد اضافه شده است.»

خانواده‌ای دیگر که به تازگی از افغانستان به پاکستان مهاجرت کرده است، در شهرکی که اکثر باشندگان آن را مهاجران افغان تشکیل می‌دهند یک خانه کرایه گرفته اند و فعلاً خوشحال اند که از محدودیت‌های طالبان نجات یافته اند.

مروارید، مادر این خانواده که نخواست نام کامل‌اش در گزارش ذکر شود، از این که بدون محدودیتی می‌تواند در پارک قدم بزند یا در رستورانتی با فامیلش غذا بخورد خرسند است.

او که در گذشته در یکی از مکاتب شهر کابل معلم بود، از اوضاع کابل چنین حکایت می‌کند: «به مثل زندانی‌ها بودیم. حتی از خانه بیرون شده نمی‌توانستیم. مکتب، پوهنتون، پارک، کتابخانه، رستورانت، حمام، همه جا بر روی ما بند شده است.»

بشرا، دختر بزرگ این فامیل صنف یازدهم مکتب بود که مکاتب متوسطه و لیسه از سوی طالبان بسته شدند. او ظاهراً از مشکلاتی که مهاجرت در پاکستان در پی دارد بی‌خبر است و محیط و ماحول اسلام‌آباد را با افغانستان مقایسه می‌کند و از آزادی گشت و گذار لذت می‌برد.

بشرا می‌گوید: «بعد از بسته شدن مکتب حتی سه یا چهار ماه از خانه بیرون نمی‌شدم و هر روز آرزو می‌کردم کاش مکتب باز شود، اما حالا در پاکستان هیچ قانونی نیست که مانع برآمدنم از خانه شود. حس می‌کنم از زندان آزاد شده ام.»

این ختم قضیه نیست. با توجه به مشکلات دیگر مهاجران، ظاهراَ این خانواده خوش‌ترین روزهای مهاجرت را تجربه می‌کنند و هنوز با مشکل تمدید ویزا و تامین معیشت مواجه نشده اند.

مرتبط: محرومیت از آموزش؛ آینده نامعلوم کودکان مهاجر افغان در پاکستان

پدر این خانواده که خواست تنها به نام فرهاد معرفی شود، به حیث استاد در یک مرکز اکادمیک در کابل کار می‌کرد. او می‌گوید تنها جایدادش یک خانه بود که آن را به فروش رساند تا بتوانند قانونی وارد این کشور شوند و چند روزی معیشت شان را تامین کند.

بسیاری این مهاجران به هدف رفتن به کشورهای دیگر وارد پاکستان می‌شوند. هرچند شماری از آن‌ها دوسیه‌های مهاجرت در کشورهای سومی دارند، اما شماری دیگر چنین نیستند. اکثر این مهاجران بعد از مدتی دچار مشکلات اقامتی و اقتصادی می‌شوند.

با وجود این دشواری‌ها، خانواده‌های زیادی هستند که ترک افغانستان را تنها گزینه می‌دانند. بنفشه ۲۸ ساله که در یکی از بانک‌های شهر کابل وظیفه داشت و حالا بیکار است، تصمیم دارد با خانواده شش نفری‌اش تا چند روز دیگر وارد پاکستان شود.

مرتبط: تاثیر درگیری‌های مرزی بر وضع افغان‌ها در کشورهای همسایه

او می‌گوید که تنها نان‌آور خانواده خود بود و برعلاوه محدودیت‌های دیگر، از لحاظ اقتصادی نیز چاره‌ای برای ماندن ندارند: «وظیفه نباشد معاش و پیسه هم نیست. با پولی که از اقارب قرض کردیم، ویزای پاکستان را تهیه کردیم. حالا قرضدار هم هستیم. در افغانستان برای زنان هیچ وظیفه نیست. می‌رویم پاکستان تا یک وظیفه پیدا شود و اگر ممکن بود به یک کشور دیگر برویم.»

پاکستان و ایران که میلیون‌ها مهاجر افغان را جا داده اند، به تکرار شکایت کرده اند که امکانات رسیدگی به شمار بیشتری از مهاجران افغان را ندارند، خصوصاً با توجه به این که این کشورها نیز با مشکلات متعدد اقتصادی و بیکاری مواجه اند.

براساس آمار سازمان بین‌المللی مهاجرت، فعلاً بیش از سه میلیون مهاجر افغان در پاکستان به سر می‌برند که از این میان ۱.۳ میلیون نفر آن‌ها ثبت شده و دارای کارت مهاجرت هستند.