بحران اقلیمی در افغانستان؛ کشتزارهای خشک و سبزیجات پژمرده
۱۴۰۴ آبان ۱۴, چهارشنبه
محمد امین در اتاقی کوچک در حومه مزرعه‌اش در حدود ۴۰۰ کیلومتری شمال کابل نشسته است. این مرد لاغر با ریش بلند و لونگی سفید می‌گوید که زمین روستای کوچک ایماق در اصل بسیار حاصل‌خیز است.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
امین می‌گوید که تا ۱۵ سال پیش، در فصل برداشت، ده‌ها موتر لاری پر از گندم و محصولات دیگر از این منطقه به شهرهای اطراف می‌رفتند. این منطقه در ولایت جوزجان به خاطر خربزه‌اش معروف بود. به گفته او، با گذشت زمان هوا گرم‌تر و بارندگی کمتر شده است. امروز برداشت محصولات در این منطقه تقریباً به صفر رسیده است. او می‌گوید: «امسال حتی نتوانستم بذر کافی برای کشت بعدی تهیه کنم.»
منبع معیشتی بیش از ۸۰ درصد مردم
هیچ کشور دیگری مانند افغانستان از بحران اقلیمی متاثر نشده است. بر اساس گزارش شاخص «ابتکار جهانی سازگاری نوتردام»، افغانستان یکی از آسیب‌پذیرترین کشورهای جهان در برابر تغییرات اقلیمی است. بارندگی کم و تابستان‌های گرم، زندگی حدود ۴۰ میلیون افغان را که بیش از ۸۰ درصد شان از طریق زراعت امرار معاش می‌کنند، دشوار کرده است.
امین نیز از جمله متاثرشدگان است. او هنگام قدم زدن در زمین‌های پشت خانه‌اش، گل‌های خشک‌شده و بادنجان‌های پژمرده را نشان می‌دهد. این کشاورز ۷۶ ساله از زمان جوانی به این سو حدود ۸۶ هکتار زمین زراعتی را با کمک دو پسرش می‌کارد. به گفته او، اگر آب وجود داشته باشد گندم، نخود، کنجد و خربزه تقریبا همه چیز را می‌شود در این جا کشت کرد. اما در سال‌های اخیر، حاصلات به‌دست‌آمده حتی برای تأمین نیازهای ۳۳ نفر از اعضای خانواده‌اش هم کافی نبوده است.
چاه‌ها خشک شده‌اند
بارندگی کم شده و منابع دیگر آب نیز رو به کاهش‌اند. امین می‌گوید که آب این روستا که حدود ۱۰۰ خانواده در آن زندگی می‌کنند، قبلاً از طریق کانال‌هایی از رودخانه سرِ پل تأمین می‌شد. اما حالا آب به اندازه‌ای نیست که از روستاهای بالادست عبور کرده و به این منطقه برسد و چاه‌های محلی نیز به دلیل کاهش سطح آب‌های زیرزمینی مدت‌هاست خشک شده‌اند. به گفته او، «حکومت نتوانست در عمق ۱۸۰ متری آب پیدا کند.»
در سال‌های آینده، ممکن کمبود آب تشدید شود. طبق یک گزارش اداره حفاظت محیط زیست افغانستان که با همکاری سازمان ملل متحد تهیه شده، میانگین دما در این کشور از سال ۱۹۵۰ تاکنون ۱.۸ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته است. در بدترین حالت، تا سال ۲۰۵۰ ممکن است این افزایش به ۳ درجه برسد. در عین حال، افغانستان منابع لازم برای مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی را ندارد. کارشناسان این اداره حتی پیش از تسلط طالبان بر قدرت تخمین زده بودند که این کشور تا سال ۲۰۳۰ برای مقابله با پیامدهای تغییرات اقلیمی به حدود ۲۰ میلیارد دالر نیاز دارد.
از آرشیف دویچه وله دری
طالبان از کنفرانس اقلیمی سازمان ملل کنار گذاشته شده‌اند
در سال‌های اخیر، کمک‌های بین‌المللی نیز به شدت کاهش یافته‌اند. حکومت طالبان به‌ویژه به دلیل وضع محدودیت‌های شدید بر زنان و دختران در انزوای جهانی قرار دارد. گرچه نمایندگان طالبان سال گذشته به دعوت حکومت آذربایجان به‌عنوان «مهمان» در کنفرانس جهانی اقلیم در باکو شرکت کردند، اما از گفتگوهای رسمی اقلیمی تحت نظارت سازمان ملل کنار گذاشته شده‌اند.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
در سی امین اجلاس اقلیمی جهان که چند روز دیگر در برازیل آغاز می‌شود، نیز طالبان شرکت نخواهند داشت.
برای تأمین آب منطقه‌زادگاه امین، حکومت طالبان اخیراً ساخت کانال قوش‌تپه را به‌طور گسترده‌ای پیش برده است. این کانال به طول حدود ۲۸۵ کیلومتر قرار است در شمال ولایت جوزجان، آب رودخانه آمو را ذخیره کند. رودخانه آمو در مرز با ازبکستان و ترکمنستان جریان دارد. این کانال می‌تواند پس از تکمیل شدن تا نیم میلیون هکتار زمین خشک را آبیاری کند.
از آرشیف دویچه وله دری
سرمایه‌گذاری بر درختان شفتالو و انجیر
با این حال، هنوز مشخص نیست که آب این کانال چه زمانی به زارعانی مانند امین خواهد رسید. برای رسیدن به روستاهایی مانند ایماق، باید کانال‌های فرعی زیادی ساخته شود. طبق گزارش مرکز تحقیقاتی «مرکز کارنگی روسیه-اوراسیا» اخیراً تردیدهایی درباره ادامه ساخت‌وساز این کانال مطرح شده است.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
با آنهم امین می‌گوید که هنوز امیدوار است. سال گذشته، یک سازمان کمک‌رسان فرانسوی به خانواده‌اش کمک کرد تا بیش از ۱۶۰ درخت شفتالو و انجیر غرس کند. این درختان می‌توانند در برابر دما و شرایط آب‌وهوایی مقاومت بیشتری داشته باشند.
اکنون خانواده او، تقریباً به‌طور کامل بر این نوع کشت تمرکز کرده‌اند، چرا که خاک اینجا هنوز هم بسیار حاصل‌خیز است. امین می‌گوید: «اگر فقط آب می‌داشتیم، احتمالاً می‌توانستیم با این میوه‌ها نه‌تنها شمال افغانستان را تأمین کنیم، بلکه به کشورهای همسایه نیز صادرات داشته باشیم.»