فدریکا موگرینی متصدی سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفت که همه جناح هائی که در توافق هسته ئی با ایران سهیم اند روز چهارشنبه تائید نمودند که این توافق موثر است و نباید لغو شود.

در حین گمانه زنی ها که رئیس جمهور ایالات متحد امریکا آماده بیرون رفتن از این توافق است، موگرینی به خبرنگاران در مجمع عمومی ملل متحد گفت: «همه جناح ها این توافق را مراعات کرده اند.»

او تاکید نمود که اگرچه نمی تواند تضمین نماید که ایالات متحد امریکا به مثابه یک جناح در این توافق باقی می ماند، اما اطمینان داد که اتحادیه اروپا متعهد به حفظ آن می باشد.

این اظهارات موگرینی به دنبال نشست دیپلومات های ارشد کشورهائی صورت گرفت که این توافق هسته ئی را با ایران در سال ۲۰۱۵ امضا نموده بود و شامل چین، فرانسه، آلمان، روسیه، بریتانیا و ایالات متحد امریکا می گردد.

این توافق ناظر بر کاهش سطح برنامه هسته ئی ایران در برابر سست ساختن تعزیرات و تحریم های اقتصادی علیه آن کشور می باشد.

آینده توافق هسته ئی با ایران چه خواهد بود؟ ترامپ تصمیم گرفته است اما چیزی نمی گوید

نشست روز چهارشنبه گفت‌وگوها در عالی ترین سطح بین مقامات ایالات متحد امریکا و ایران را از آغاز کار اداره ترامپ به اینسو تشکیل می دهد.

پس از آن ریکس تیلرسون وزیر خارجه ایالات متحد امریکا اعلام نمود که اگرچه ایران در «انطباق تکنیکی" با این موافقتنامه بوده، اما نتوانسته است انتظارات از این توافقنامه را برآورده سازد. به گفته او ایران به حمایتش از رژیم سوریه ادامه داده است، فعالیت سایبری بدنهادش و توسعه موشک های بالستیک اش «همه چیز را پرورده است به جز از یک منطقه صلح آمیز و با ثبات تر.»

ترامپ در سخنرانی روز سه شنبه اش در مجمع عمومی ملل متحد، این توافق هسته ئی را «یک خجالت» برای ایالات متحد امریکا عنوان نمود و این بیم را تجدید کرد که او از این توافقنامه که به مثابه نامزد ریاست جمهوری مورد انتقاد قرار می داد، شاید بیرون رود.

علامت های مختلطی از ترامپ و نیکی هیلی، سفیرش در ملل متحد کمتر توانسته اند روز چهارشنبه این بیم را تسکین دهند.

هیلی به خبرگزاری سی بی اس گفت: «این یک علامت واضح نیست که او می خواهد بیرون رود. آنچه علامت واضح است این می باشد که او با این موافقتنامه خوش نیست.»

ریکس تیلرسون وزیر خارجه ایالات متحد امریکا که روز چهارشنبه با محمد جواد ظریف همتای ایرانی اش صحبت کرده است، گفت در حالی که ایران در یک «انطباق تکنیکی» با این توافقتنامه منعقد شده در سال ۲۰۱۵ بوده است، نتوانسته انتظارات این توافقنامه را دائر بر از بین بردن «خطر جدی» در منطقه بر آورده سازد.

تیلرسون گفت که ترامپ قبلاً در مورد این توافقنامه تصمیم گرفته است، اگرچه رئیس جمهور تصامیمش را با کسی «از بیرون» تا پیش از ۱۵ اکتوبر یعنی تاریخی که او باید تصمیم بگیرد‌، شریک نمی سازد.

این دیپلومات ارشد ایالات متحد امریکا گفت که لحن او هنگام گفت و گو با جواد ظریف وزیر خارجه ایران «بسیار مبتنی بر واقعیت امر بود.»

تیلرسون گفت: «ما کفش ها را به سوی یکدیگر پرتاب نکردیم. لحن خشمگینانه نبود. این بسیار مبتنی بر تبادل نظر روی واقعیات بود.»

گفته می شود که ترامپ از «فقره پایان خود به خود» این توافقنامه نهایت ناراحت است که محدودیت ها بر غنی سازی یورانیم ایران بعد از سال ۲۰۲۵ را رفع می کند.

ترامپ تا ۱۵ اکتوبر تصمیم خود را اعلام می کند که آیا از نظر او ایران به این توافقنامه پایبندی داشته است. در صورتی که وی این کار را نتواند، کانگرس تا ۶۰ روز تصمیم می گیرد که آیا تحریم ها را که توسط توافقنامه به تعلیق درآمده است، دوباره به اجرا در آورد. هرگاه اعضای کانگرس ایالات متحد امریکا مجدداً تحریم ها را علیه ایران وضع کنند، احتمالاً این توافقنامه ورشکست می شود.

روحانی: تهران «گزینه های متنوع» دارد

حسن روحانی رئیس جمهور ایران هرگونه مذاکره روی توافق هسته ئی سال ۲۰۱۵ را رد کرد و گفت که تهران در صورت بیرون رفتن ایالات متحد امریکا از این توافق «گزینه های متنوع» دارد.

روحانی روز چهارشنبه بعد از سخنرانی در مجمع عمومی ملل متحد به خبرنگاران گفت: «این توافقنامه چیزی نیست که بتوان به آن تماس گرفت. هرگاه شما یک خشت آن را بگیرد، همهء این ساختمان فرو می ریزد.» او افزود: «یک حکومت امریکا که بخواهد تعهدات حقوقی و مشروع بین المللی خود را پامال کند، گپ زدن با چنان حکومتی ضایع کردن وقت است.»

او افزود که هرگاه ایالات متحد امریکا از این توافق بیرون رود، «دست ایران کاملاً باز خواهد بود تا به هر اقدامی متوسل شود که برای کشورش مفید می داند.» روحانی در مورد جزئیات اظهاراتش چیزی نگفت، اما روی خواست آن کشور برای دسترسی به انرژی هسته ئی صلح آمیز تاکید نمود.

او گفت: «ایران هرگز درصدد اسلحه هسته ئی نبوده، حالا هم نیست و هیچگاه نمی باشد.»

ایران برای متوقف گردانیدن برنامه هسته ئی اش در سال ۲۰۱۵ به مثابه بخشی از توافق با پنج عضو دایمی شورای امنیت یعنی ایالات متحد امریکا، فرانسه، بریتانیا، چین و روسیه همراه با آلمان، تعهد سپرد. رهبران این کشورها که قبلاً نگرانی شان را در مورد انکشاف اسلحه هسته ئی ایران ابراز نموده بودند، توافق نمودند که دوباره به سست گردانیدن تحریم ها علیه ایران رو آورند.

روحانی در جریان یک سخنرانی اش  قبل از مجمع عمومی به مخاطبان هشدار داد که «جمهوری اسلامی ایران اولین کشوری نخواهد بود که از این توافقنامه تخطی کند.» او علاوه نمود که «تاسف بزرگی» خواهد بود «هرگاه این توافقنامه نااهلان نوآمده در سیاست جهانی تخریب شود.» 

متحدان و دشمنان امریکا ترامپ را ملامت می کنند

با اینهم فرانسه، روسیه و آلمان انتقادات ترامپ را رد کرده و از توافقنامه ای دفاع می کنند که مدعی اند آن ها برای تحکیم امنیت جهانی آن را منعقد گردانیده اند.

سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه گفت که اظهارات ترامپ از نگاه وزارت خارجه روسیه «نهایت نگران کننده» بود. لاوروف گفت که روسیه از این توافق دفاع خواهد نمود «که در انطباق با احساس آرامش همه جامعه بین المللی بوده و واقعاً هم امنیت منطقه ئی و هم امنیت بین المللی را تقویت می کند.»

رهبران آلمان نیز مخالفت شان را به هرگونه دور انداختن این توافق ابراز داشتند.

زیگمار گابریل وزیر خارجه آلمان فدرال در ملل متحد گفت: «برهم زدن توافق هسته ئی با ایران، گام بزرگی به عقب خواهد بود.» این دیپلومات ارشد آلمان همچنان افزود که امیدوار است ایران نقش بزرگ تری در تامین صلح خاورمیانه بازی نماید.

انگلا مرکل صدراعظم آلمان فدرال در مصاحبه ای با دویچه وله گفت که این توافقنامه «در کل بهتر از نداشتن توافق است.»

امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه در نیویارک به خبرنگاران گفت: «اشتباه خواهد بود اگر این توافق را بدون کدام چیز دیگر لغو کرد.» او افزود: «این توافق با کنترول قوی وضعیت جاری توافق خوبی بود.» اما اعلام نمود که دیگر کافی نیست.

ماکرون به خبرنگاران گفت که به عوض ترک این توافق، چنانکه ترامپ به نظر می رسد در سخنرانی تندش بدان تهدید نمود، باید به این توافق «ستون های» نوی علاوه گردد. این ستون ها شامل کنترول بهتر فعالیت های موشک بالستیکی در ایران، تمدید توافق برای بعد از سال ۲۰۲۵ یعنی زمانی که این قرارداد انقضا می یابد، و «مباحثات علنی با ایران در مورد اوضاع جاری در منطقه می باشند.»

  امنیت منطقه ئی در خطر است

عادل الجبیر وزیر خارجه عربستان سعودی علامت داد که کشورش، یعنی رقیب عمده ایران برای اعمال نفوذ در منطقه، می خواهد این پیمان تحکیم یابد، نه آنکه به دور افکنده شود. جبیر به خبرنگاران گفت: «ما از جامعه بین المللی انتظار داریم آنچه در توان دارد انجام دهد تا مطمئن گردد که ایران در انطباق با این توافق است. ایران شرایط این توافقنامه را رعایت نکرده است.»

پس از آنکه ترامپ به کار شروع کرده است، اداره وی مکرراً تصدیق نموده است که ایران شرایط توافقنامه هسته ئی را رعایت کرده است، اما مقامات در واشنگتن در عین زمان افزوده اند که آن ها معتقد نیستند که تهران با «روح» این توافق انطباق دارد.

 متحدان ایالات متحد امریکا در اروپا، همراه با بسیاری از منتقدان ترامپ در واشنگتن ترس از این دارند که مبادا این امر موجب تشدید مسابقه تسلیحاتی و بحران دیپلوماتیک در موقعی گردد که جهان با کوریای شمالی، یک کشور مهاجم مسلح با سلاح هسته ئی مواجه می باشد.

rr/af/dm/rc (AP, AFP, Reuters)