سه چهارم از مسلمانانی که در آلمان به دنیا آمده اند، با آلمانی به عنوان زبان اول بزرگ می شوند. در میان مهاجرین فقط یک پنجم آنها ادعا می کنند که آلمانی زبان اول شان است. به نظر می رسد که روند توانایی زبانی با نسل های بعدی در سطح اروپا رو به بهبودی است. در آلمان ۴۶ درصد همه مسلمانان می گویند که زبان ملی زبان اولی شان است. این رقم در اتریش ۳۷ درصد، در سویس ۳۴ درصد است.

براساس مطالعات کارشناسان دینی، ۸۷ درصد از مسلمانان سویس در اوقات فراغت شان با غیر مسلمانان غالباً تماس دارند. این شمار در آلمان و فرانسه ۷۸ درصد، در بریتانیا ۶۸ درصد و در اتریش ۶۲ درصد است. بخش بزرگ از مسلمانان نسل های اخیر می گویند که باوجود موانع موجود اجتماعی، با غیر مسلمانان تماس منظم دارند.

۹۶ در صد از مسلمانان فرانسه احساس می کنند که با این کشور تعلق یافته اند. شمار درصدی مسلمانان که همین گونه احساس دارند، در آلمان به همین میزان بالا است. اما در سویس این شمار در بالاترین سطح است. اما در بریتانیا با وجود این که تاریخ طولانی از باز بودن در برابر تنوع دینی و فرهنگی دارد، شمار کمتری مسلمانان (۸۹ درصد) نسبت به این کشور احساس تعلق می کنند.

مسلمانان از خانواده هایی با پیش زمینه مهاجرت التزام دینی قوی دارند که در نسل های بعدی ادامه می یابد. ۶۴ درصد مسلمانان در بریتانیا خود شان را به عنوان زیاد مذهبی توصیف می کنند. میزان مسلمانان که فریضه های دینی شان را عملی می کنند، در اتریش ۴۲ درصد، در آلمان ۳۹ درصد، در فرانسه ۳۳ درصد و در سویس ۲۶ درصد اند.

براساس یک بررسی، ۳۶ درصد از مسلمانانی که در آلمان به دنیا آمده اند، دوره مکتب را در سن ۱۷ سالگی به پایان می رسانند، بدون آنکه بعد به تحصیل ادامه دهند. در اتریش این میزان ۳۹ درصد است. از طرف دیگر به دلیل سیستم مناسب تر درسی مکاتب در فرانسه، مسلمانان در این کشور به میزان قابل توجهی نتایج بهتر در بخش آموزش مکاتب دست می یابند. در این کشور فقط یک دهم شاگردان مسلمان مکتب را پیش از ۱۷ سالگی ترک می گوید.

حدود ۶۰ درصد از مسلمانانی که پیش ازسال ۲۰۱۰ به آلمان آمده اند، حالا یک شغل پوره وقت (هشت ساعت در روز) دارند، درحالی که ۲۰ درصد آنها به کارهای پاره وقت مشغول اند. همین میزان درمورد غیر مسلمانان نیزصادق است. مسلمانان درآلمان بالاترین میزان اشتغال را درمقایسه با دیگرکشورهای اروپایی دارند. درفرانسه میزان بیکاری درمیان مسلمانان ۱۴ درصد است، درحالی که این شمار در میان غیر مسلمانان ۸ درصد گزارش شده است.

بیش از یک چهارم از غیر مسلمانان در اتریش نمی خواهند همسایه مسلمان داشته باشند. این میزان به صورت قابل توجهی در بریتانیا با ۲۱ درصد بالاتر است. در آلمان ۱۹ درصد غیرمسلمانانی که ازآنها سوال شده است، گفته اند نمی خواهند همسایه های مسلمان داشته باشند. این میزان درسویس ۱۷ درصد ودر فرانسه ۱۴ درصد است. درتمام کشورهای اروپایی، مسلمانان بیشترین گروه اجتماعی هستند که احساس عدم پذیرش در برابر آنها زیاد است.

"مسلمانان در اروپا ادغام شده، اما مورد پذیرش قرار نگرفته اند؟"،عنوان نتایج مطالعات بنیاد برتلسمن است که در این گالری عکس جمع آوری شده است. این بررسی نتیجه نظرسنجی از بیش از ۱۰ هزار نفر در آلمان، اتریش، سویس، فرانسه و بریتانیا است. مهاجرین مسلمانی که بعد از سال ۲۰۱۰ به اروپا رسیده اند، در این بررسی در نظر گرفته نشده اند.

پروژه ای زیر نام "ادغام از طریق ورزش" به هدف نزدیک ساختن پناهجویان کشورهای مختلف و ادغام موفق آنان در جامعه آلمان، در ایالت تورینگن روی دست گرفته شده بود. این پروژه فرصت خوبی را به وجود آورده است. پناهجویان و شهروندان آلمانی توانسته اند با راه اندازی برنامه های مشترک شناخت بهتری از یکدیگر داشته باشند.

شماری از پناهجویان روزهای نخست حضور در آلمان را خیلی خسته کننده عنوان می کنند. اما حضور در برنامه های ورزشی از کسالت های روزگار کاسته است. حالا آنان دورنمای روشنی را در برابر خود ترسیم کرده اند.

در شرایط کنونی هدف از ایجاد حلقه های ورزشی احتمالآ تنها شناخت بهتر پناهجویان و سایر اعضای جامعه بوده است؛ اما این پایان کار نیست. آنان می خواهند با سخت کوشی راه را برای همقطاران شان برای اشتراک در تیم های بزرگ آلمان باز کنند.

رشته کیک بوکس در افغانستان هم طرفداران بی شماری داشته است. اجمل وهاب با استفاده از تجارب گذشته، گروهی از پناهجویان از کشورهای مختلف را در این رشته ورزشی تمرین می دهد. وهاب مصمم است که از جمع این جوانان کسانی را برای اشتراک در رقابت های بزرگ تر معرفی کند.

با گذشت اندک زمان از حضور در آلمان، پناهجویانی که در زادگاه شان رشته ای ورزشی داشتند، با نشان دادن آن توانستند جایگاهی را در این جامعه به خود اختصاص بدهند.

راه اندازی مسابقات پناهجویان دست آوردهای فخرآفرینی نیز برای آنان داشته است. در مسابقات، نه تنها گروه هایی از پناهجو به عنوان حریف در برابر همدیگر وارد میدان شده اند، بلکه در برخی موارد آلمانی ها هم در میدان مقابل شان قرار گرفته اند.

اجمل وهاب با شماری از افغان های دیگر، برنامه های موسیقی مشترکی را با هنرمندان آلمانی در ایالت تورینگن برگزار کرده است. در این برنامه افزون بر پناهجویان افغان و دیگر کشورها، شهروندان آلمانی بسیاری نیز شرکت کرده اند. گروه پناهجویان افغان در نظر دارند که در آینده های نزدیک این چنین برنامه ها را توسعه بدهند.

تیم والیبال پناهجویان که بیشتر آنان را افغان ها تشکیل می دهد، چندین مسابقه را در شهر آرنشتاد برگزار کرده اند. آنان توانسته اند افزون بر موفقیت های دیگر، کسب مقام اول را هم ثبت کارنامه های خود کنند.