۲۰ اکتوبر روز جهانی کودکان است. روزی که برای بهبود وضعیت آنان در جهان با شعارهای مختلف تلاش می شود. سازمان ملل متحد در سال ۱۹۵۴ این روز را به کودکان اختصاص داد تا انسان ها برای دنیایی بهتر برای کودکان به پا خیزند و تلاش بیشتری انجام بدهند.

امسال شعار صندوق حمایت از کودکان در سازمان ملل متحد این است: «کودکان به عهده می گیرند». این اداره از کودکان در سراسر جهان دعوت کرده که در رسانه ها، سیاست، تجارت، ورزش و تفریح در این روز نقش کلیدی به عهده بگیرند و صدای میلیون ها کودکی شوند که نمی توانند مکتب بروند، از آنها حفاظت نمی شود و از خانواده های شان دوراند.

کودکان افغان را بیش از همه چیز جنگ متاثر کرده است. جنگ و ناامنی باعث شده که هزاران کودک افغان از رفتن به مکتب باز بمانند.

هزاران کودک افغان به خاطر جنگ و ناامنی و همچنان تغییرات اقلیمی به مناطق دیگری در داخل افغانستان بیجا شده اند. بسیاری از کودکان بیجاشده به خدمات آموزشی، صحی و حفاظتی مناسب دسترسی ندارند.

جنگ، ناامنی و فقر باعث شده که بسیاری از افغان ها مهاجرت کنند که این نیز به صورت مستقیم بر کودکان شان تاثیر دارد.

گروه های شورشی، تروریستان و قاچاقچیان مواد مخدر در افغانستان از کودکان استفاده کرده و آینده آنان را تباه می کنند. این مسئله همواره باعث نگرانی سازمان های بین المللی حامی کودکان بوده است.

حتی کودکان برای آموزش های افراط گرایانه و تروریستی و مقاصد مختلف دیگر از سوی قاچاقچیان انسان به خارج از افغانستان فرستاده می شوند. این کودکان را پولیس غزنی در مسیر منتقل کردن به یک مدرسه دینی در پاکستان به منظور فراگیری آموزش های هراس افگنانه متوقف کرده و به خانواده های شان سپرد.

در افغانستان از برخی کودکان استفاده جنسی می شود. مسئله "پسران رقاصه" از چنید به این سو در سانه های بین المللی بازتاب گسترده ای داشت و باعث شد که دولت افغانستان برای جلوگیری از این کار یک کود جزایی ترتیب کند.

کودکانی هم در افغانستان زندگی می کنند که همراه با مادرشان در زندان زندگی می کنند. سازمان های حقوق بشری نسبت به وضع فعلی و آینده این کودکان نگران هستند.

کارگری کودکان در افغانستان یک امر معمول پنداشته می شود. از کودکان در انجام کارهای شاقه استفاده می شود. مثلا در کوره های خشت پزی و کارهای ساختمانی و در کارگاه های خطرناک. سازمان بین المللی کار ابراز امیدواری کرده که تا هشت سال بعد در جهان به کارگری کودکان نقطه پایان بگذارد.

در هر گوشه و کنار در افغانستان کودکانی دیده می شوند که باید به نحوی برای تامین مخارج زندگی شان کار و تلاش کنند. به نحوی می تواند گفت که کودکان در افغانستان بسیار سریع به مسئولیت پذیری و دوران بزرگسالی می رسند.

حتی کودکانی که مکتب می روند نیز در برخی مواد به خدمات مناسب آموزشی دسترسی ندارند. در برخی از مکاتب هنوز هم کودکان مورد مجازات فیزیکی قرار می گیرند.

مخصوصا اطفال دختر بیشتر از پسرها در افغانستان از آموزش محروم می مانند. هنوز هم در افغانستان ازدواج کودکان وجود دارد؛ هرچند ازدواج کودکان در این کشور حالا غیرقانونی است، اما در این مورد سنت های اجتماعی چیره هستند.

بسیاری ها برای بهبود وضعیت کودکان و رعایت حقوق آنان تلاش می کنند. از سازمان های بین المللی و دولتی گرفته تا مردم به صورت انفرادی. مثلا این زوج (مختار وفایی و نیلوفر لنگر) برای جلب توجه بیشتر به وضعیت و حقوق کودکان در افغانستان، از مصارف هنگفت خودداری کرده و جشن عروسی شان را در میان کودکان نیازمند برگزار کردند.

امکانات برای کودکان افغان شاید کم باشد، اما با آنهم آنها ساعتی را به خوشی و تفریح می پردازند. صندوق حمایت سازمان ملل متحد «یونیسف» روز جهانی کودکان را "یک نقطه شروع الهام بخش برای حمایت، ترویج و تامین حقوق کودکان، گفتگو و اقداماتی می خواند که یک دنیای بهتر برای کودکان را ایجاد خواهد کرد." نویسنده: رضا شیرمحمدی