بی کاری مفرط و فقر مزمن لااقل در قرن معاصر یکی از مشکلات دامن گیر جامعه افغانستان بوده و هنوز پس از سیزده سال کمک های میلیاردی جامعه جهانی، بی کاری و عدم اشتغال مردم، به خصوص جوانان تحصیل کرده این کشور را تهدید می کند.

محمد نعیم مهندس زاده، فارغ تحصیل از رشته برق در انستیتوت تکنالوژی افغان می گوید که چندین ماه است فارغ شده، اما تا کنون کاری نتوانسته است پیدا کند.

او در مورد آینده شغلی اش با توجه به سطح تحصیلاتی که دارد نگران است: «ما در بخش های پایین کار کرده می توانیم، ولی در بخش های بالا چون نظارت کننده، دیزاینر و کارهای درست کار کرده نمی توانیم. سطح بیکاری در افغانستان بسیار زیاد است و تقاضا زیاد است. جذب خیلی کم است و در وزارت خانه ها نیز یک سیستم درست وجود ندارد که به فارغ تحصیلان اولویت استخدام داده شود».

او از منابع مسئول می خواهد که در صورتی که شغلی مناسبی فراهم نمی گردد، زمینه های ادامه تحصیل در سطوح بالاتر را فراهم سازند.

لینا هم دختری افغان است که سند فراغت از یکی از دانشگاه های دولتی افغانستان دارد؛ ولی او نیز همچنان بیکار است. وی شاکی است که ماه ها است که دنبال کار است، اما تا کنون هیج منبعی به درخواست های کاریابی او پاسخی نداده است.

وی می افزاید: «من هنوز کار ندارم. از دولت می خواهم وقتی که این همه محصل را فارغ می کنند، زمینه کار برای شان فراهم کند تا بتوانیم به خود و کشور خود خدمت کنیم».

قربان حقجو، رییس هیات عامل اطاق های تجارت افغانستان می گوید که افغانستان فرصت های وسیعی برای کار آفرینی در اختیار دارد، اما این فرصت های باید درست شناسایی شده و عملی شوند.

وی می افزاید که افغانستان دارای زمین، ساختار نظام سیاسی اقتصاد محور، نیروی بشری وافر ولی غیر ماهر است، تنها آنچه در این میان کم است سرمایه است که می شود این خلاء را تا حدودی با کمک های جهانی پر ساخت.

آقای حقجو در حالی که از افزایش بی کاری نگرانی است، از موجودیت صدها کارگر خارجی در کشور نیز ناراضی به نظر می رسد: «دلیل این که امروز بیش از 120 هزار نیروی کار خارجی در کشور ما در بخش های بسیار پیش پا افتاده و غیر مسلکی کار می کنند این است که ما نیروی مسلکی فعال نداریم، بنا به ارقام احصاییه مرکزی 35 تا 40 درصد بی کاری در افغانستان، افراد بی کاری اند که مسلکی را نمی دانند».

به گفته حقجو افراد تحصیل کرده و مسلکی که چیزی را می دانند در افغانستان بی کار نیستند؛ بلکه بی کار کسانی اند که هیج مهارتی ندارند. وی می گوید که اطاق های تجارت به همکاری سایر نهادهای همکار با حکومت افغانستان در تماس است تا یک صندوق قرضه برای خورده متشبثان فراهم گردد.

اما واقعیت چیز دیگری را نشان می دهد. هر سال با فارغ شدن هزاران جوان تحصیل کرده از دانشگاه های مختلف در افغانستان، تنها شمار اندکی از آنان به کار گماشته می شوند و شمار تحصیل کرده های بی کار در این کشور هر سال افزایش می یابد.

قشر دیگری هم که از خارج کشور و مهاجرت برمی گردند نیز بر این افراد افزوده می شوند. به باور کارشناسان با راه اندازی دوره های آموزش حرفه و فن حکومت افغانستان می تواند از طریق هر فرد مسلکی در این کشور 4 تا 10 جای کار ایجاد کند.