مناقشات داخلی و درماندگیی که موجب گردید ایالات متحده امریکا اعتبار مالی اش را بنا بر ارزیابی آژانس "ستندرد اند پورز" در روز جمعه از دست بدهد، تا اخیر هفته ادامه یافت و این نشان می دهد که ایالات متحده امریکا در داخل با مشکل بزرگتر از اضطراب مالی مواجه است. به نظر می رسد که این ابرقدرت، هم در داخل و هم در خارج از کشور با یک بحران سیاسی درگیر است.

احزاب سیاسی در واشنگتن به دلیل این ضربه تجارتی که مقام اعتبار مالی امریکا را از مرتبه "AAA" پایین آورده است، همدیگر را متهم می سازند. امریکا از سال 1917 بدین سو دارای چنین رتبه نهایت بلند مالی در جهان بوده است که توسط آژانس «مودی» به آن داده شده بود.

دموکرات هایی مانند سناتور جان کیری، محافظه کاران و به ویژه گروه "تی پارتی" را ملامت می کنند که با مخالفت های پیوستهء شان با طرح بارک اوباما که می خواست تا چهار سال آینده قرضه های دولتی را تا 4 هزار میلیارد دالر کاهش دهد، کشور را به گروگان گرفته بودند.

سناتور جان مک کین از جناح جمهوریخواهان علیه این اتهامات ابراز نظر کرده و عدم کارکرد نظام مالی ایالات متحده امریکا را ناشی از ناتوانی ریاست جمهوری اوباما خوانده و رییس جمهور را متهم می کند که فاقد کدام برنامه خاص بوده است و «از عقب هدایت می شده است».

در عین زمان آژانس "استندرد اند پورز" که از سال 1941 بدین سو رتبه "AAA" را برای اعتبار مالی ( کریدت) ایالات متحده امریکا پذیرفته بود، هشدار داده است که هرگاه نمایندگان کانگرس ایالات متحده امریکا نتوانند به نظر مشترکی در مورد حل کسری مالی و قرضه های دولتی برسند، بین شش تا 24 ماه آینده، رتبه مالی واشنگتن از این هم پایینتر خواهد رفت.

تا انتخابات ریاست جمهوری که در سال 2012 برگزار می شود، 15 ماه باقی مانده است. چشم انداز یک بمب ساعتی مالی دیگر فشارهای بیشتری را بر رییس جمهوری بار می کند که قبلاً زیر فشار قرار دارد.

در حالی که اوباما تلاش هایی را برای انتخابات سال آینده به راه انداخته است، رقبای جمهوریخواه اش می کوشند با بهره برداری از یک مدرک مجاب کننده دیگر در مورد ناتوانی رییس جمهور، این کوشش های انتخاباتی او را بی ثبات گردانند.

دشواری های پیش روی اوباما در انتخابات

شاید اوباما مبارزه سختی در کانگرس انجام داده است که کاهش کسری مالی در ده سال آینده به 2.1 هزار ملیارد دالر رسیده است. اما همین که او نتوانسته است مطابق به نظر آژانس "ستندرد اند پورز" این مبلغ را به 4 هزار میلیارد دالر برساند، زمینه های انتقاد زیادی برای مخالفانش می گذارد.

با وجودی که اوباما تلاش کرد تا از این حوادث نوعی سازش دو حزبی را در مورد کاهش کسری مالی به نمایش بگذارد، اما به نظر می رسد او از اقتدار بر کانگرسی برخوردار است که بیشتر به خاطر اختلافات سیاسی و ایدیولوژیکی شان مبارزه می کنند تا این که همراه باهم برای حل مشکلات ملت کار کنند.

جوزف بارمل، کارشناس در "شورای آلمانی برای روابط خارجی" به دویچه وله گفت: «اوباما نیز می خواست به این سازش تسلیم شود. هرگاه او بر موضعش پافشاری می کرد، جمهوریخواهان شاید از رییس مجلس انتقاد می کردند که توانایی متحد ساختن حزبش را ندارد». به نظر بارمل، دیر یا زود نمایندگان "تی پارتی" مجبور به تسلیم می گردیدند، به ویژه این تسلیمی هنگامی متصور بود که بازارها با عصبانیت واکنش نشان می دادند.

او افزود: «شما پیش از آن می دیدید که داد و ستد کلان قبلاً بسیار آشفته بود و بر جمهوریخواهان فشار وارد می کرد، اما شاید اوباما خودش بیشتر از واکنش های بازارها می ترسید و خودش عصبانی شده بود- او اولتر دچار اضطراب شده بود».

به گفته بارمل، به نظر می رسد که رییس جمهور امریکا از یک موضع ضعیف به سوی انتخابات می رود و این وضع تا زمانی باقی می ماند که وضع کنونی بیکاری و اقتصاد امریکا بهبود یابد.

بارمل علاوه کرد: «پریشانی اوباما کمتر از خاطر پایین آمدن اعتبار مالی امریکا است، بلکه بیشتر این اعلام خطر نهفته در وضع اقتصادی و درماندگی نیروهای سیاسی است که بهبود بخشیدن به اوضاع را دشوار می سازد».

پایین آمدن درجه اعتبار مالی امریکا امواج هشداردهنده اش را تنها از طریق بازارهای بین المللی نفرستاد، بلکه از جانب مقامات حکومتی جهانی نیز فرستاد. زیرا قدرت های جهانی، پیش از آن که از این ابرقدرت در حال افول ابراز حمایت کنند، بیشتر از اندیشه یک ایالات متحده امریکای در حال افول شوکه شدند.

گرچه چین نسبت به اکثریت کشورها لحن خشن تری ابراز داشت و با توجه به این که پیگنگ بزرگترین قرض دهنده به ایالات متحده امریکا و دارای ذخیره 3.2 هزار میلیارد دالری می باشد، این امر چندان تعجب آور نیست.

گرچه تا اکنون موضع دولت چین در مورد پایین آمدن رتبه اعتبار مالی امریکا اظهار نشده است، اما تبصره های "روزنامهء مردم" که زبان حزب حاکم کمونیست چین است، در پاسخ به طرز برخورد با بحران مالی انتقادهای شدیدی کرده است. در روزهای اخیر خشم چین متوجه پرخاش های سیاسی و فلج حکومتی می گردد که نمک بر زخم می پاشد.

روز دوشنبه شینهوا، خبرگزاری رسمی چین تبصره ای را انتشار داد که از دموکرات ها و جمهوریخواهان ایالات متحده امریکا می خواهد به اتهام زنی های متقابل به همدیگر در مورد پایین آمدن رتبه اعتبار مالی امریکا پایان بدهند و راه حلی پیدا کنند.

فرصت برای چین فراهم می شود

وقتی که وضع ایالات متحده امریکا نامعلوم باشد، چین خود را در موقعیتی می یابد که باید جانشین ایالات متحده امریکا به مثابه مرکز عمده قدرت مالی جهان گردد. برخی از تحلیلگران به این نظرند که پاندول قدرت سیاسی جهان نیز می تواند در پیامد ناتوانی امریکا به سمت چین برود.

رافیلو پانتوچی، متصدی سیاست چین در شورای اروپایی برای روابط خارجی، به دویچه وله گفته است: «آیا پایین آمدن رتبه اعتبار مالی ایالات متحده امریکا قدرت امریکا را کاهش می دهد؟ بدون تردید بلی». این بیانگر آن است که ساختار موجود نظام اقتصادی ایالات متحده امریکا نامناسب است و علاوه بر آن این حوادث بیانگر این است که یک بار دیگر نقش کلی را چین در بازار امریکا بازی می کند.

این مویید موفقیت نسبی است که در حال حاضر چین از آن برخوردار است و همچنان این مویید اهمیت سیاسی چین درسطح جهانی می باشد.

گرچه پانتوچی معتقد است که چین هنوز آماده بهره برداری از این اوضاع نیست و یا این که چین نمی خواهد جانشین ایالات متحده امریکا به مثابه یک کشور رهبری کننده جهان گردد.

او می گوید: «در حال حاضر چین در یک لحظه گذار قرار دارد، برای آن که چین بخواهد نقش سیاسی بسیار مسلطی به عهده گیرد، نیاز به رهبریی دارد که بسیار شایق انجام دادن چنین نقشی باشد. در حال حاضر رهبری چین در این جهت فکر نمی کند، بلکه بیشتر ناظر انتقال قدرتی است که در پیش رو قرار دارد و متوجه اقتصاد داخلی اش می باشد».

فرانسوا کودیمنت، مدیر یک مرکز تحقیقاتی که در پاریس مستقر است، معتقد است که آن کشورهایی که به طور سنتی جانبدار ایالات متحده امریکا اند، در بحران جاری این کشور را تنها رها نخواهند کرد. درحالی که قدرت اعتبار ایالات متحده امریکا شاید خدشه دار شده باشد، اما اولی بودن آن از لحاظ بین المللی به قدر کافی مستحکم است تا دست ناخورده باقی بماند.

کودیمنت به دویچه وله گفته است: «قدرت اعتبار ایالات متحده امریکا تا اندازه ای لطمه دیده است... اما این بدان منجر نمی گردد که شمار هنگفت کشورها برای جلب حمایت و یا ایجاد اتحاد، به جای ایالات متحده امریکا به سوی چین بروند. چین آن طوری که مردم فکر می کنند قابل اعتماد نیست».

او علاوه کرد: «آسان تر آن است که تصور نمود در نتیجهء این بحران، بی نظمی و انارشی گسترده در مناطقی از جهان بیشتر ظهور می کند تا این که یک تحول در قدرت جیوپولتیکی دیده شود. ما خواهیم دید که ایالات متحده امریکا و سایر قدرت ها بیشتر خود را از مداخلات عقب کشند. برای این کار نه چنان جو سیاسی وجود دارد و نه اراده سیاسی، اما هرگاه ایالات متحده امریکا در نتیجه پایین آمدن رتبه اعتبار مالی از نگاه داخلی تخریب شود، ما شاهد از دست رفتن موقعیت اولی ایالات متحده امریکا نخواهیم بود و نمی توان انتظار داشت که ایالات متحده امریکا موقعیت ابرقدرت بودنش را از دست بدهد».

نیک امیس / رسول رحیم
ویراستار: عارف فرهمند