حکومت تاجیکستان «رهنمودهای» جدید در مورد نحوه لباس پوشیدن زنان را در یک کتاب منتشر میکند. این رهنمودها مشخص میکنند که زنان «با توجه به سن و سال» در محیطها و مراسم مختلف چه نوع لباس بپوشند.
عکس از آرشیف: لباس زنان تاجیکستانعکس: Nozim Kalandarov/ITAR-TASS/imago images
اعلانات بازرگانی
تاجیکستان روز چهارشنبه اعلام کرد که کتاب جدیدی را برای به روزرسانی «رهنمودهای» نحوه پوشش زنان و دختران منتشر میکند که بیانگر تشدید سیاست سکولار دولت در قسمت پوشش زنان است.
مقامات این کشور آسیای میانه که اکثریت جمعیت آن را مسلمانها تشکیل میدهند، کنترول شدیدی بر جامعه از جمله مسائل مربوط به زنان و دختران دارند.
این عضو شوروی سابق که تلاش میکند آنچه را که تاثیرات فرهنگی اسلامی رادیکال میداند از بین ببرد، در سالهای اخیر لباسهای «سنتی» تاجیکستان را ترویج کرده و سال گذشته پوشیدن «لباسهای بیگانه با فرهنگ ملی» را منع کرد.
لباسهای سنتی زنانه در تاجیکستان معمولا از پیرهنهای آستین بلند رنگارنگ گلدوزی شده تشکیل شده است که با شلوارهای پاچه گشاد میپوشند.
یکی از مقامات وزارت فرهنگ تاجیکستان به خبرگزاری فرانسه گفت که «توصیههای جدید در مورد لباس زنان و دختران»، در کتابی که در ماه جولای منتشر خواهد شد، ارائه میشود.
خورشید نظامی، رئیس اداره موسسات فرهنگی و صنایع مردمی این وزارتخانه گفت: «نحوه پوشش یکی از عناصر کلیدی فرهنگ ملی است که از اجداد ما به میراث مانده است و در طول قرنها ظرافت و زیبایی خود را حفظ کرده است.»
نظامی گفت که این کتاب در نخست رایگان ارائه میشود و نشان میدهد که زنان باید «با توجه به سن و سال» و نظر به محیطهای مختلف مانند خانه، تئاتر و یا جشنها چه نوع لباس بپوشند.
از آرشیف دویچه وله دری
برقع، حجاب و یا نقاب؛ لباس "مناسب" زنان مسلمان کدام است؟
در اسلام حکم شده که زنان حجاب را رعایت کنند. هرچند تفسیرها از حجاب متفاوت هستند. در این گزارش تصویری مروری کلی بر شایع ترین انواع لباس هایی شده که زنان مسلمان می پوشند.
عکس: Getty Images/AFP/S. Maina
حجاب
بسیاری از عالمان دین اسلام موافق هستند که زنان مسلمان باید حجاب بپوشند. حجاب سر و گردن، دست ها و پاهای زنان را تا مچ و آرنج می پوشاند. این پوشش می تواند در شمار و اندازه و رنگ های مختلف باشد. هانا شرایم، نوجوان امریکایی در این عکس هنگام بازی با برادرش در خانه حجاب پوشیده است.
عکس: picture-alliance/AP Photo/J. Martin
چادر (روسری)
چادر یا روسری که می تواند به رنگ های مختلفی باشد، اما معمولا سیاه می باشد، پوششی جدا از تنه زنان می باشد و بالای موها قرار می گیرد. این چادر معمولا توسط زنان در کشورهای ایران و بخش هایی از افغانستان، سوریه، عراق و در میان دختران روشنفکر در حوزه خلیج پوشیده می شود؛ مثل این دختر در عربستان سعودی. این نوع چادر کدام دکمه یا گره ای ندارد.
عکس: picture alliance/JOKER/K. Eglau
مقنعه
مقنعه پوشش یک تکه است که سر و گردن را تا پایین سینه ها می پوشاند. معمولا بالای لباس مانتو پوشیده می شود. این پوشش بیشتر در ایران و بخش هایی از افغانستان و سوریه معمول است. در ایران دانش آموزان، دانشجویان و کارمندان ادارات حکومتی موظف به پوشیدن این پوشش می باشد. نوعی آستین دار از این پوشش نیز وجود دارد که تقریبا زناخ (چانه) زنان را نیز می پوشاند.
عکس: Getty Images/AFP/B. Mehri
چادر نماز سیاه و رنگه
چادر نماز تکه ای بزرگ و دوره دوزی شده است که از سر تا پای زن را می پوشاند؛ اما صورت باز می باشد. این پوشش را بیشتر زنان ایران و بخش هایی از افغانستان بالای لباس شان برای گشت و گذار در محلات عمومی استفاده می کنند. این چادر در مکان های عمومی بیشتر سیاه می باشد، اما برای ادای نماز از رنگ سفید آن استفاده می شود. برخی از زنان قسمتی از صورت شان را نیز با این چادر می پوشانند.
عکس: Getty Images/AFP/A. Kenare
نقاب
نقاب در اصل نوعی از پوشش سر و صورت می باشد که فقط چشم ها آزاد هستند. این نوع پوشش موی زن را پوشش می دهد و به نوعی مثل کلاه به سر می شود و روی شانه ها را تا زیر سینه ها می پوشاند. مدل عربی آن مثل روبنده می باشد که روی عبا پوشیده می شود و ادامه اش به پشت سر انداخته می شود. این پوشش بیشتر توسط زنان کشورهای عربی و بخشی از منطقه عرب نشین جنوب ایران استفاده می شود.
عکس: picture-alliance/dpa/B. Roessler
عبایا (عبا)
عبایا یا همان عبا، پوششی سر تا پا و یک تکه می باشد. در برخی مودل های عبا جلوی آن باز می باشد و با دکمه ها بسته می شود و نوع دیگرش جلو بسته می باشد. این پوشش بیشتر در کشورهای عربی استفاده می شود. معمولا زنانی که مقیدتر باشند، همراه با عبا دستکش نیز می پوشند. اما در مودل های عبا در سال های اخیر تغییراتی به میان آمده است. اینجا یک ترکیب از حجاب، نقاب و عبا در جریان یک نمایش مد اسلامی دیده می شود.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Haider
برقع
برقع نوعی پوشش سر تا پا است که سر و صورت را می پوشاند. از پشت سر تا پاشنه پا است و از جلو تا زیر شکم می باشد و فقط جلوی پاها باز می باشد. زنان در برشتر موارد آن را با دست شان جمع کرده و می بندند. برقع در قسمت چشم و بینی دارای محفظه ای با سوراخ های ریز می باشد تا زن بتواند ببیند و نفس بکشد. برقع رنگ های مختلفی از جمله، آبی، سفید و قهوه ای دارد. این پوشش فقط در افغانستان و پاکستان استفاده می شود.
عکس: Getty Images/F. Usyan
مدهای جدید
همواره در دنیای مد اسلامی تغییرات به میان می آید و تازه ترین هایش حتی در نمایشگاه های ملی و بین المللی به نمایش گذاشته می شوند. مثلا در این نمایشگاه در مالیزیا زنان تازه ترین مدهای حجاب اسلامی را به نمایش می کشند.
عکس: Getty Images/AFP/M. Vatsyayana
"محبجه"
رعایت حجاب و پوشش "مناسب" اسلامی زنان و تعبیری که از آن می شود، در نقاط مختلف جهان متفاوت است. در این گزارش تصویری فقط مشهورترین این پوشش ها برگزیده شده اند. به نسبت اوضاع اجتماعی، سطح اعتقاد و دانش و باورها، نوع پوشش اسلامی نیز فرق می کند.
عکس: Mahmud Turkia/AFP/Getty Images
بدون حجاب
ملکه رانیا از اردن می گوید که اسلام زنان را مجبور به پوشیدن سر و صورت شان نمی کند و برایش مهمتر این است که زنان به وسیله اخلاق و ارزش دینی شان رفتار کرده و قضاوت شوند، نه بنابر آنچه که می پوشند. او در این عکس در حال ملاقات با زنان مهاجر در یونان دیده می شود.
عکس: Reuters/A. Konstantinidis
قیود
در هر کشوری قوانین پوشش اسلامی برای زنان فرق می کند. در برخی از کشورها حتی پولیس شرعی به زنان در مورد پوشش آنان هشدار می دهد و یا آنان را به خاطر پوشش شان بازداشت می کند. مثل این عکس که در ایران پولیس زن به یک زن دیگر به خاطر پوشش وی هشدار می دهد.
عکس: Getty Images/M. Saeedi
پرسش
بسیاری از زنان در کشورهای اسلامی همواره این سوال را مطرح می کنند که از دید مردان آن جامعه، برای آنان حالا پرسش این است کدام پوشش "مناسب" است؟ مثل این عکس که در یک نمایشگاه هنرهای نقاشی توسط یک هنرمند زن به نمایش گذاشته شده بود.
عکس: DW/H. Hashimi
12 عکس1 | 12
تاجیکستان پیش از این نیز کتابهای مشابهی را در مورد پوشش زنان منتشر کرده است، اما نظامی گفت که این کتاب جدید «از نظر کیفیت چاپ، انتخاب عکسها و متون و منابع تاریخی بهتر از انتشارات قبلی است.»
مقامات این کشور رسماً سکولار که مرز طولانی با افغانستان دارد، همچنان در تلاش اند که مانع پوشش اسلامی در زندگی عامه شوند.
امام علی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان که از سال ۱۹۹۲ در راس قدرت در این کشور قرار دارد، پوشیدن حجاب اسلامی را یک «مشکل برای جامعه» خوانده است. مقامات این کشور از زنان خواسته اند که لباسهایی «به شیوه تاجیکی بپوشند.»
این کشور محصور به خشکه که با افغانستان پیوندهای زبانی و فرهنگی دارد، برای مبارزه با «افراطگرایی دینی» در عمل گذاشتن ریش بلند را منع کرده است.
تاجیکستان از سال گذشته، زمانی که چهار شهروند این کشور به حمله مرگبار بر یک سالون کنسرت در مسکو متهم شدند، سرکوب افراط گرایی اسلامی را تشدید کرده است. در سال ۲۰۱۵ که گروه موسوم به «دولت اسلامی» یا داعش در خاور میانه در اوج قدرت خود قرار داشت، تعداد زیادی از شهروندان تاجیکستان نیز به این گروه پیوسته بودند.
از آرشیف دویچه وله دری
برگزاری نمایشگاه «مُد محجوب» در عربستان سعودی
مُد برای زنان مسلمان هم میتواند خوشرنگ و پرزرق و برق باشد و هم جنجالبرانگیز. به تازگی یک نمایشگاه مُد مشترک اروپایی و عربستانی در ریاض برگزار شد. طراحان اروپایی بازار بزرگ مُد و فیشن را در خاورمیانه یافته اند.
صفیه حسین غراس، شهزاده خانواده شاهی عربستان سعودی و کریستوف بیوفایس، طراح مد بلجیمی، مجموعه جدید «مُد محجوب» یا طرحهای برای زنان مسلمان را در صحن حویلی سفارت بلجیم در ریاض به نمایش گذاشتند. برای نخستین بار در یک نمایش مُد در عربستان سعودی، جمع برگزیده ای از تماشاچیان مختلط مرد و زن اجازه اشتراک و تماشای این نمایش را دریافت نمودند.
براساس قواعد بسیار سخت خانواده شاهی عربستان سعودی، طرحهای بیوفایس و شهزاره غراس باید ساده و مناسب حال زنان مسلمان باشد. اما تماشاچیان این نمایش برخلاف اکثراً با استایلها و لباسهای غربی حضور یافته بودند.
در میان طرحهای این مجموعه زیر نام «خلیکی شیک» در ریاض، کمتر رنگهای روشن و نقش و نگار دیده میشد. این لباس کریمیرنگ و گشاد شبیه بالاپوش، بیش از همه مشابه به لباسهای سنتی در کشورهای عربی است.
برخلاف این نمایشگاه، در هفته مُد دبی در سال ۲۰۱۷ مُدهاه بیشتر شکل غربی داشته و در آنها از رنگهای براق استفاده شده بود. این مدل لباسی از مجموعه لیبل «مسلمه وییر» یا پوشاک زنان مسلمان را نمایش میدهد. این لیبل یا مارک لباس از ترکیه میباشد و در ایالات متحده، بریتانیا، اروپا، روسیه و دبی نیز نمایندگی دارد.
عکس: Mahmoud Khaled/AA/picture alliance
برندی برای زنان مسلمان
همچنان در این طرح «مسلمه وییر» یا پوشاک زنان مسلمان، که اغلب برای بانوان جوان مسلمان لباس طراحی میکند، از رنگهای روشن استفاده شده است. این برند را در اینستاگرام بیش از ۴۰ هزار کاربر دنبال میکنند.
عکس: Mahmoud Khaled/AA/picture alliance
مُدل مشهور مُد اسلامی
در هفته مد دبی در سال ۲۰۱۷، مدلهای برازنده غربی نیز دیده میشدند. حلیمه عدن، مدل مشهور امریکایی در آن سال با لباسی از مجموعه طرحهایی برای زنان مسلمان از طراح ترکی باسیت باگزیباگلی در دبی حضور یافت.
عکس: Mahmoud Khaled/AA/picture alliance
اختلافنظر در مورد مُد محجوب
مُد محجوب یا مناسب حال مسلمانها (Modest Fashion) از جانب سکولارها مورد انتقاد قرار دارد؛ اما در میان مسلمانان معتقد نیز جنجال برانگیز است. حلیمه عدن امریکایی با ریشه سومالیایی یکی از مدلهای برازنده این بخش بود. اما او در سال ۲۰۲۰ همکاری خود را با عرصه مُد قطع کرد، زیرا به نظر او در این عرصه به عقاید او به طور لازم احترام نمیشود. او از موقعیت خود به عنوان سفیر «یونیسف» نیز دست برداشته است.