تاکید اتحادیه اروپا به «راه حل دو دولت» در منازعه خاور میانه
۱۴۰۰ خرداد ۴, سهشنبه
پس از آتش بس درنوارغزه، سران اتحادیه اروپا در نشستی از«راه حل دو دولت» برای حل منازعه میان اسرائیل و فلسطینیها حمایت کردند. هفته گذشته به دلیل مخالفت مجارستان اتحادیه اروپا موفق به اتخاذ موقف مشترک دراین زمینه نشده بود.
اعلانات بازرگانی
پس از برقراری آتس بس میان اسرائیل و سازمان فلسطینی حماس در نوار غزه که جمعه شب (۲۱ ماه می) اجرایی گردید، اکنون سران اتحادیه اروپا یک بار دیگر با صراحت حمایت خود از «راه حل دو دولت» را اعلام کردند. در اعلامیه مشترک این اتحادیه که سه شنبه شب منتشر گردید تأکید شده است: «اتحادیه اروپا در ادامه نیز برای راه اندازی یک پروسه سیاسی با همکاران بینالمللی خود به صورت مشترک کار میکند.»
آتش بس جمعه شب عجالتاً منازعه ۱۱ روزه میان نیروهای نظامی اسرائیل و سازمان فلسطینی حماس را پایان داد. نیروهای اسلامگرای حماس چندین روز پیهم شهرهای اسرائیل را مورد حملات موشکی قرار دادند. در واکنش به این حملات، اسرائیل مواضع شبه نظامیان حماس در نوار غزه را بمباران نمود. در نتیجه این بمباران بنا بر منابع فلسطینیها حدود ۲۵۰ تن کشته شدند. اسرائیل نیز از ۱۰ کشته در پی حملات موشکی حماس گزارش داده است.
ویرانی و تلفات در پی درگیری میان نیروهای اسرائیل و حماس
چند روز است که خشونت میان اسرائیل و فلسطینیها رو به افزایش است. اسرائیل حملات هوایی به نوار غزه انجام میدهد و ملیشهها با شلیک راکت به سوی اسرائیل واکنش نشان میدهند. مردم در هر دو جانب قربانی میشوند.
عکس: Mahmud Hams/AFP/Getty Images
تشدید اوضاع
نیروهای اسرائیلی صبح چهارشنبه در پاسخ به شلیک راکت از نوار غزه، بر منطقه خان یونس حملات هوایی انجام دادند. این عکس ستونهایی از دود را در خان یونس نشان میدهد که در نتیجه اصابت راکت به هوا بلند شده است.
عکس: Youssef Massoud/AFP/Getty Images
باشندگان غزه در جستجوی جاهای امن اند
مردم در نوار غزه پیش از شروع حملات انتقام جویانه اسرائیل خود را به مکانهای امن رساندند. دست کم ۵۶ نفر در نوار غزه کشته شدند. در نتیجه شلیک راکت از سوی حماس در جانب اسرائیل نیز دست کم شش تن کشته شدند.
عکس: Mahmud Hams/AFP/Getty Images
ویرانیها در شهر غزه
مقامات اسرائیل گفته اند ساختمانهایی را در نوار غزه هدف حمله قرار داده اند که گروههای جنگجو یا رهبران گروه افراطی حماس در آن به سر میبردند.
عکس: Suhaib Salem/REUTERS
شلیک راکت به تلاویو
گروه اسلامگرای حماس که در نوار غزه حکومت میکند، سه شنبه شب تل اویو را با شلیک موشک هدف قرار داد. سیستم دفاع راکتی اسرائیل از این شهر حفاظت میکند و موشکها را در هوا نابود میکند و یا منحرف میکند که تا حد امکان خرابیهای کمتری را ایجاد کند.
عکس: AnAs Baba/AFP/Getty Images
انتظار با ترس
اما سیستم دفاع راکتی اسرائیل به نام «گنبد آهنین» حفاظت صد درصدی را تضمین نمیکند. زمانی که زنگهای خطر به صدا در میآیند، اسرائیلیها تلاش میکنند تا حد ممکن سریع خود را به جاهای امن برسانند، حتی اگر ساعت سه نیمه شب باشد.
عکس: Gideon Marcowicz/AFP/Getty Images
خطر باقی میماند
حتی اگر اسرائیل بتواند بسیاری موشکهای شلیک شده توسط فلسطینیها را دفع کند، نیز خطر در کل دفع نمیشود. در اینجا یک خانه در شهر یهود، در شمال میدان هوایی بن گوریون، ویران شد. اردوی اسرائیل ادعا کرده است که از روز دوشنبه به این سو بیش از ۱۰۰۰ موشک از نوار غزه شلیک شده اند.
عکس: Gil Cohen-Magen/AFP/Getty Images
در جستجوی پناهگاه های موقتی
آنهایی که با بلند شدن آژیر خطر نمیتوانند خود را بهموقع به جاهای امن برسانند، تلاش میکنند تاحد ممکن خود را در جایی پنهان کنند، مانند این مردم در شهر اشکلون، حدود ۱۰ کیلومتر دورتر در شمال نوار غزه.
عکس: Jack Guez/AFP/Getty Images
پرتاب سنگ و گاز اشکآور
در روزهای اخیر برخوردهای زیادی میان تظاهرکنندگان فلسطینی و نیروهای امنیتی اسرائیل در شهرهای متعدد صورت گرفته است، مانند اینجا در الخلیل که تظاهرکنندگان سنگ و مواد آتشزا به سوی نیروهای اسرائیلی پرتاب کردند.
عکس: Hazem Bader/AFP/Getty Images
مواجه نیروهای اسرائیلی با تظاهرکنندگان
نیروهای امنیتی اسرائیلی در مواجهه با تظاهرکنندگان فلسطینی از بمبهای صوتی، گاز اشک آور و شلیک گلولههای رابری کار گرفتند. فلسطینیها علیه تخلیه اجباری یک ناحیه در شرق بیت المقدس اعتراض میکنند.
عکس: Hazem Bader/AFP/Getty Images
تا چه زمانی؟
فعلاً به نظر نمیرسد که این وضعیت بعد از زمان کوتاهی پایان یابد. بعضی فلسطینیها در نوار غزه از ترس حملات بیشتر هوایی، در ساختمان سازمان ملل متحد پناه آورده اند.
عکس: Mahmud Hams/AFP/Getty Images
10 عکس1 | 10
اتحادیه اروپا از دیر زمانی به این باور است که «راه حل دو دولت» که پایتخت آینده هر دو در اورشلیم باشد، تنها راه تامین صلح و ثبات دایمی در منطقه است. اما در کنار دیگر مسایل، سیاست شهرکسازی اسرائيل در مناطق اشغالی کرانه غربی رود اردن و شرق بیتالمقدس رسیدن به چنین راه حلی را دشوار میسازد. فلسطینیها خواهان این مناطق برای دولت آینده خود اند و میخواهند که پایتخت دولت آینده شان در شرق بیتالمقدس یا اورشلیم باشد.
تاریخچه پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینیها
بیش از نیم قرن است که منازعه میان اسرائیل و فلسطینیها بر سر زمین، مهاجران و مکانهای مقدس بدون راه حلی ادامه دارد. در اینجا نگاه کوتاهی به تاریخچه این منازعه و تلاشها برای حل و فصل آن میاندازیم.
قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد، ۱۹۶۷
قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد که در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۷ امضا شد، خواستار تبادله زمین برای تامین صلح گردید. بعد از آن بسیاری تلاشها برای تامین صلح میان اسرائیل و فلسطینیها با مراجعه به همین قطعنامه صورت گرفته است. این قطعنامه براساس فصل ششم منشور ملل متحد تهیه شده بود. قطعنامههایی که براساس این فصل صادر میشوند، توصیهای است نه دستوری.
عکس: Getty Images/Keystone
توافق کمپ دوید، ۱۹۷۸
ائتلافی از کشورهای عربی به رهبری مصر و سوریه در سال ۱۹۷۳ با اسرائیل جنگید که به جنگ یوم کیپور یا جنگ اکتوبر شهرت دارد. این جنگ مذاکرات پنهانی را در پی داشت که بعد از ۱۲ روز منجر به دو توافقنامه شد. این تصویر از ۲۶ مارچ سال ۱۹۷۹ انورالسادات رئیس جمهور آن زمان مصر، همتای امریکاییاش جیمی کارتر و مناخم بگین نخست وزیر آن زمان اسرائیل را بعد از امضای توافقنامه در واشنگتن نشان میدهد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Daugherty
کنفرانس مادرید، ۱۹۹۱
ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق به صورت مشترک کنفرانسی را در پایتخت اسپانیا سازماندهی کردند. در این مذاکرات کشورهای اسرائیل، اردن، لبنان، سوریه و فلسطینیها، نه اعضای جنبش آزادیبخش فلسطین، شرکت داشتند. این نخستین دیدار فلسطینیها با مذاکرهکنندگان اسرائیل بود. هرچند این کنفرانس دستآورد چندانی نداشت، اما چهارچوبی را برای مذاکرات موثر آینده فراهم ساخت.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Hollander
توافقنامه اسلو، ۱۹۹۳
نخستین دیدار اسرائیل و سازمان آزادیبخش فلسطین در ناروی برگزار شد که حاصل آن توافقنامه اسلو بود. این توافقنامه در سپتمبر ۱۹۹۳ در ایالات متحده امریکا به امضا رسید. در این توافقنامه تقاضا شده بود که سربازان اسرائیلی از کرانه باختری رود اردن و نوار غزه بیرون شوند و یک اداره خودگردان موقت فلسطینیها برای یک دوره انتقالی پنج ساله ایجاد گردد. توافقنامه دومی در این رابطه در سال ۱۹۹۵ امضا شد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Sachs
نشست کمپ دوید، ۲۰۰۰
بیل کلینتون، رئيس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا ایهود باراک نخست وزیر سابق اسرائیل و یاسر عرفات رئيس سازمان آزادیبخش فلسطین را در جولای ۲۰۰۰ به کمپ دیوید دعوت کرد تا در مورد مسایل مرزی، امنیت، اسکان، مهاجران و بیتالمقدس گفتگو کنند. هرچند این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری با جزئیات صورت گرفت، اما توافقی انجام نشد. ناکامی در رسیدن به یک توافقنامه در کمپ دیوید انتفاضه دوم فلسطینیها را در پی داشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/R. Edmonds
ابتکار صلح عربی، ۲۰۰۲
به دنبال مذاکرات کمپ دوید، نشستهایی در واشنگتن، قاهره و شهر طابا در مصر برگزار شد که هیچ کدام نتیجهای در پی نداشت. بعداً در سال ۲۰۰۲ جامعه عرب در بیروت ابتکار صلح عربی را پیشنهاد کرد. در این طرح از اسرائیل خواسته شده بود که از مناطق اشغالی تا مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ خارج شوند تا یک دولت فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و غزه تاسیس شود و در عوض آن، کشورهای عربی اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت.
عکس: Getty Images/C. Kealy
نقشه راه، ۲۰۰۳
گروه چهارگانه ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و ملل متحد به صورت مشترک کار کردند تا نقشه راه صلح در خاور میانه را تهیه کنند. هرچند محمود عباس، رهبر اداره خودگردان فلسطینیها متن این نقشه راه را پذیرفت، اما همتای اسرائیلیاش آریل شارون در مورد جملهبندی آن ملاحظه داشت. در این نقشه راه یک توافقنامه نهایی برای راه حل دو دولت در سال ۲۰۰۵ پیشبینی شده بود، اما هرگز عملی نشد.
عکس: Getty Iamges/AFP/J. Aruri
اناپولیس، ۲۰۰۷
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۰۷ میزان کنفرانسی در اناپولیس در ایالت مریلند بود تا پروسه صلح مجدداً راه اندازی شود. در این کنفرانس ایهود اولمرت نخست وزیر آن زمان مصر و محمد عباس رئیس اداره خودگردان فلسطینی، نمایندگان گروه چهارگانه و شماری از دولتهای عربی حضور داشتند. در این نشست توافق شد که مذاکرات بیشتری برای دستیابی به توافق صلح تا آخر ۲۰۰۸ صورت بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Thew
واشنگتن، ۲۰۱۰
در سال ۲۰۱۰ جورج میچل، فرستاده ایالات متحده امریکا برای خاور میانه، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را متقاعد کرد که برنامههای اسکان در مناطق مورد منازعه را برای ۱۰ ماه به تعلیق بیاورد. بعدتر نتانیاهو و محمود عباس به شروع مذاکرات مستقیم به هدف حل و فصل اختلافات توافق کردند. مذاکرات در ماه سپتمبر ۲۰۱۰ در واشنگتن شروع شد، اما بعد از چند هفته با بن بست مواجه گردید.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Milner
تکرار دایره منازعه و آتشبس
در اواخر ۲۰۱۲ دور جدیدی از خشونت در اطراف غزه شروع شد. آتشبسی میان اسرائیل و حاکمان غزه برقرار شد که تا جون ۲۰۱۴ ادامه یافت. سپس اختطاف و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ماه جنوری ۲۰۱۴ منجر به دور جدیدی از خشونت شد که عملیات نظامی اسرائیل را در پی داشت. این عملیات با برقراری آتشبس در ۲۶ آگست ۲۰۱۴ پایان یافت.
عکس: picture-alliance/dpa
نشست پاریس، ۲۰۱۷
نمایندگان بیش از ۷۰ کشور برای بحث در مورد منازعه میان اسرائیل و فلسطینیها در پاریس گردهم آمدند. اسرائیل این نشست را محکوم کرد. نمایندگان این کشور و فلسطینیها در این کنفرانس شرکت نداشتند. وزیر خارجه فرانسه در این کنفرانس گفته بود: «راه حل دو دولت یگانه راه حل این منازعه است.»
عکس: Reuters/T. Samson
بدتر شدن اوضاع در ۲۰۱۷
با وجود خوشبینیها در آغاز ۲۰۱۷، پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینیها با موانع بیشتر مواجه شد. یک حمله بر پولیس اسرائیل در حرم شریف که هم برای مسلمانها و هم برای یهودیها یک مکان مقدس است، درگیریهای مرگباری را در پی داشت. بعداَ دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اعلام کرد که سفارت خود را به بیتالمقدس انتقال میدهد. محمود عباس اعلام کرد که این اقدام «همه تلاشهای صلح را تضعیف میکند.»
عکس: Reuters/A. Awad
طرح صلح ترامپ، ۲۰۲۰
ترامپ طرح صلح خاور میانه را اعلام کرد که براساس آن اسرائل میباید شهرکسازی را متوقف کند، اما کنترول خود به بسیاری شهرکهای غیرقانونی را که قبلاً ساخته بود، حفظ میکند. براساس این طرح، قلمرو تحت کنترول فلسطینیها دو برابر میشد، اما از فلسطینیها خواسته شده بود که شهرکهای رهایشی ساخته شده توسط اسرائیل در کرانه غربی رود اردن را به حیث قلمرو اسرائیل به رسمیت بشناسند. فلسطینیها این طرح را رد کردند.
عکس: Reuters/M. Salem
شروع خشونت جدید در ۲۰۲۱
در ماه می ۲۰۲۱ طرح اسرائیل برای تخلیه منازل چهار خانواده در شرق بیتالمقدس و اسکان دادن ناقلین یهودی به جای آنها باعث بروز خشونتهای تازه شد. حماس بیش از ۲۰۰۰ راکت به جانب اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل با حملات هوایی بر نوار غزه پاسخ داد و ساختمانهایی را ویران کرد. جامعه بینالمللی به شمول وزیر خارجه آلمان از دو جانب خواستند که خشونت را متوقف کرده و به میز مذاکره برگردند.
عکس: Mahmud Hams/AFP
14 عکس1 | 14
در نشست قبلی اتحادیه اروپا به روز سه شنبه گذشته طرح اتخاذ موقف مشترک اتحادیه اروپا به دلیل مخالفت مجارستان مورد توافق قرار نگرفت. براساس دیدگاه حکومت مجارستان، در متن پیشنهادی این اعلامیه حکومت اسرائیل و حماس همسطح قرار داده شده اند.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این اعلامیه به نمایندگی از همه ۲۷ کشور عضو این اتحادیه خواهان «توقف فوری خشونت و برقراری آتش بس» گردیده بود. علاوه بر آن او در این متن خواسته بود به نمایندگی از کل اتحادیه اروپا آمار بلند کشته شدهها به شمول زنان و اطفال را غیرقابل قبول بخواند.