دموکرات‌های متعهد در فرانسه، آلمان و سایر کشورهای اتحادیه اروپا نفس راحت کشیدند. هالند به جهت عوامگرایی دست راستی حرکت نمی‌کند. نخست وزیر لبرال در مقامش باقی می ماند و خیرت ویلدرز دشمن اتحادیه اروپا و ضد اسلام، به مراتب دورتر از موقعیتی قرار گرفته است که خودش انتظار و دیگران ترس آن را داشتند. بعد از پیروزی عوامگرایان در "برگزیت" یا همه پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و انتخابات ریاست جمهوری در ایالات متحده امریکا، رای دهندگان هالندی واضحاً علامت دادند که دیگر بس است. حتا اتریش با اکثریت اندکی از از روی کار آمدن یک رئیس جمهور دست راستی عوامگرا جلوگیری نمود. اما این مقام بیشتر نمادین و سمبولیک بود.

انتخابات هالند می تواند تاثیر نهایت زیادی بر انتخابات ریاست جمهوری ماه می در فرانسه و انتخابات پارلمانی آلمان فدرال در ماه سپتمبر داشته باشد. پیام انتخابات هالند این است که عوامگرایان را می توان متوقف کرد. ظاهراَ رای دهندگان هالندی در بحران دیپلوماتیک جاری با ترکیه به خیرت ویلدرز اعتماد نکردند، نه در توانایی اش به حکومت کردن و نه به حیث یک دولتمرد. نسخه وی برای مشکلات هالند، مانند آنچه در ایالات متحده امریکا و بریتانیای کبیر اتفاق افتاد، خام است. 

این حقیقت را که عوامگرایان نمی توانند کدام راه حلی به جز از گپ های کته ارائه نمایند، اکنون باید مبارزان انتخاباتی در فرانسه و آلمان اثبات کنند. با اینهم، تنگنا در فرانسه اکنون در آن است که نامزد اردوگاه بورژوازی خودش را حذف نموده است. مارین لوپن عوامگرای ناسیونالیست فقط یک رقیب جدی دارد که رویش حساب کند. فرانسوی ها هرگاه می خواهند جلو لوپن را بگیرند، باید امانویل مکرون سیاستمدار مستقل تازه کار را انتخاب کنند. در آلمان موضوع فرق می کند. انگلا مرکل صدراعظم و سایر نیروهای معقول قادر خواهند بود تا با دلگرمی از نتایج انتخابات هالند و دلایل معقول، دامنه حمایت از حزب «بدیل برای آلمان» را هرچه بیشتر کوچک و محدود نگهدارند.

اما محدود گردانیدن عوامگرایان دست راستی هم بهایی دارد. دست کم در هالند حزب لبرال مارک روته برای فروخواباندن خیرت ویلدرز، چنان لحن ملی‌گرایانه ای به کار برده است که به طور قابل ذکری به طرف راست لغزیده است. حزب دست راستی عوامگرا شاید پیروز نشده باشد، اما دستور کار سیاسی و رفتار نیروهای محافظه کار و لبرال را تحت تاثیر قرار داده است. مارک روته همچنان به قدر کافی خوشبخت بوده است که رئیس جمهور کاملاً درمانده ترکیه با اتهامات بی مانند مقایسه با نازی‌ها و قتل عام، هالندی ها را به حمایت از حکومت شان برانگیخت. روته با سخت‌سری‌اش به لطف این کار اردوغان درخشید.

اکنون برای اتحادیه اروپا لازم است تا این چرخش در هالند را مورد استفاده قرار داده و خطر احتمالی را نادیده نگیرد. اتحادیه اروپا باید در هفته آینده در نشست سران در مورد زایش اتحادیه اروپا در روم پاسخ مصممانه ای به گرایش های بدخلقانه و عوامگرایانه بدهد. این اتحادیه باید از انکشافات منفی در مجارستان، پولند و فراموش نکنیم حکومت عوامگرای چپ یونان را به صورت واضح نام برده و جلو این انکشافات را بگیرد.

رای دهندگان در هالند موج عوامگرایی را متوقف کردند. این علامت را باید اکنون اتحادیه اروپا بشنود و موج شکنان بیشتری ایجاد کند.

rr/AF/Riegert, Bernd