بر اساس گزارش انستیتوت تحقیقات صلح استکهلم "سیپری" که مقر آن در سویس است، جنگ‌ها در نوار غزه  و اوکرایین دلیل اصلی افزایش تقاضا برای تسلیحات و تجهیزات نظامی در جهان بوده است. در کنار آن، تنش‌های فزاینده در شرق آسیا هم در این زمینه نقش داشته است.

در آمد کلی ۱۰۰ تولیدکننده بزرگ اسلحه در جهان در سال گذشته به ۶۳۲ میلیارد دالر رسیده است. این رقم ۴.۲ درصد نسبت به سال قبلی‌اش افزایش یافته است. این نتایج یافته‌های انستیتوت تحقیقات بین المللی صلح استکهلم "سیپری" است که ارقام تجاری ۱۰۰ شرکت بزرگ تسلیحات را تحلیل و تجزیه کرده است.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

شیائو لیانگ، یکی از نویسندگان این گزارش به دویچه وله توضیح داد: «بزرگترین تحول در سال ۲۰۲۳ این بود که چگونه شرکت‌های اروپایی و امریکایی بالاخره توانستند تقاضای فزاینده ناشی از جنگ در اوکرایین  را به درآمد فزاینده واقعی تبدیل کنند.»

لیانگ افزود: "ما در سال ۲۰۲۲ شاهد بودیم که بسیاری از شرکت‌ها با اختلالات زنجیره تامین ناشی از محدودیت‌های کووید-۱۹ درگیر بودند و در افزایش تولیدات خود با چالش‌هایی مواجه بودند."

روسیه: افزایش هزینه‌های نظامی و شفافیت اندک

شرکت‌های تسلیحاتی روسیه  بیشترین افزایش را در سال ۲۰۲۳ داشته اند. به گفته محققان "سیپری" درآمد آنها چهل درصد افزایش یافته است. روسیه در آغاز حمله بالای اوکرایین، به پیروزی سریع امیدوار بود. زمانی که این امر محقق نشد، مسکو دستور داد تا تولید تسلیحات افزایش یابد. بر اساس این گزارش، در روسیه موشک‌ها، هواپیماهای تاکتیکی و هواپیماهای بدون سرنشین گاهی به صورت شبانه روزی تولید شده تا خسارات وارده در جبهه جنگ جبران گردد.

در مورد اینکه تنها دو شرکت روسیه در فهرست ۱۰۰ شرکت برتر جهان قرار گرفته اند، شیائو لیانگ توضیح داد: «شرکت‌ها از سال ۲۰۲۲ به بعد نشر ارقام مالی را متوقف کردند. اما نه همه شان.» محققان در استکهلم داده‌های شرکت "روستک"  را که هفتمین فابریکه بزرگ تسلیحاتی در سراسر جهان است، تجزیه و تحلیل کردند.

این محقق تاکید کرد: "این شرکت در واقع یک شرکت هلدینگ متشکل از هفت یا هشت فابریکه مختلف روسی است که قبلاً در دیتابیس خود داشتیم. بنابر این، این شرکت به خوبی می‌تواند نمایانگر فعالیت دیگر شرکت‌ها باشد." تنها یک شرکت اوکرایینی به نام «صنعت دفاعی اوکرایین» در میان ۱۰۰ شرکت برتر قرار دارد که عواید آن ۶۹ درصد افزایش یافته است."

تولیدکنندگان آلمانی در حال صعود

جنگ اوکرایین برای شرکت های تولید کننده تسلیحات اروپایی  به غیر از شرکت‌های روسی تاثیرات متفاوتی داشته است. برخی از کشورها مانند فرانسه  و ایتالیا کاهش چشمگیر در عواید خود داشته اند. اما از جانب دیگر، عواید شرکت‌های آلمانی  تا ۷.۵ درصد افزایش داشته است.

در مجموع، چهار شرکت تولید کننده تسلیحات آلمانی در بین ۱۰۰ تولید کننده بزرگ در جهان قرار دارند. این‌ها شامل راین میتال، تیسنکروپ، هنسولدت، و دیل می‌شوند. راینمتال بزرگ ترین شرکت آلمانی است که در جایگاه بیست و ششم قرار دارد و توانسته است که عواید خود را تا ده درصد بالا ببرد. محصولات این شرکت، شامل مهمات توپخانه ۱۵۵ میلی متری، توپخانه‌های خودرو یا خودکششی و وسایط نقلیه زرهی می‌شوند. تقاضا برای این تجهیزات به دلیل جنگ در اوکرایین بالا است.

شرکت دیل که موشک‌های هدایت شونده و سیستم های دفاع هوایی را تولید می کند، بیش از پیش رشد کرد و در سال ۲۰۲۳ از افزایش ۳۰ درصدی در درآمد خود گزارش داد.

رشد ضعیف در اروپا

بدون در نظرداشت رشد شرکت‌ها به شکل انفرادی، در کل اروپا کمترین رشد، یعنی ۰.۲ درصد، را در بخش تسلیحات در سال گذشته داشته است. این را می‌توان به ظرفیت تولید کمتر و بودجه دفاعی پایین نسبت داد.

در صدر ۱۰۰ شرکت برتر تولید کننده تسلیحات و تجهیزات نظامی، شرکت‌های لاکهید مارتین و "آر تی اکس" از ایالات متحده امریکا   قرار دارند. عواید این دو شرکت در سال گذشته کاهش اندکی داشت. بر بنیاد معلومات "سیپری" این کاهش به دلیل دسترسی محدود به اجزا یا مواد خام ویژه است که برای حمل و نقل هوایی و ساخت موشک نیاز است. گفته می‌شود که این کاهش به دلیل تقاضا نبوده بلکه بخاطر زنجیره تامین بوده است. در کل می‌توان گفت که تولیدکنندگان کوچک توانستند که تولید خود را نسبت به شرکت‌های بزرگ در سال ۲۰۲۳ سریع‌‌تر افزایش دهند.

وضعیت جدید در شرق آسیا

تولیدکنندگان تسلیحات در آسیا به ویژه کوریای جنوبی و جاپان، درآمد قابل توجهی داشتند. این واکنشی به افزایش تنش در منطقه دانسته می‌شود.

جاپان  از سال ۲۰۲۲ به اینسو به گونه وسیع خود را تجهیز می‌کند. این تحول به سطحی است که پس از پایان جنگ جهانی دوم مشاهده نشده است. شرکت های تولید کننده تسلیحات کوریای جنوبی  هم توانسته اند که برای خود جای پا در اروپا باز کنند. به گونه مثال، شرکت هیوندای روتم، تانک‌های جنگی را به پولند فروخته است.

در کشور چین، جایی که رشد اقتصادی در کل بطی شده است، درآمد شرکت های تسلیحاتی تنها ۰.۷ درصد در سال ۲۰۲۳ افزایش یافته است. در واقع این کمترین رشد ثبت شده از سال ۲۰۱۹ به اینسو است.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

شیائو لیانگ می‌گوید که صنعت تسلیحات چین  با وجود این همه، در مسیر رشد خود باقی خواهد ماند. لیانگ به دویچه وله افزود: «مدرن سازی ارتش [چین] برای دولت چین و شخص شی جین پینگ، رئیس جمهور این کشور واقعاً یک اولویت است.»

رکورد درآمد برای تولیدکنندگان اسرائیلی

از میان ۱۰۰ تولید کننده بزرگ تسلیات و تجهیزات نظامی، شش شرکت آن در خاورمیانه مستقر هستند. فروش این شرکت‌ها با ۱۸ درصد افزایش، به ۱۹.۶ میلیارد دالر در سال گذشته رسیده است. پس از آغاز جنگ در نوار غزه درآمد سه شرکت اسرائیلی به رکورد ۱۳.۶ میلیارد دالر رسید.

این بالاترین سطحی است که تا کنون از تولید کنندگان اسلحه اسرائیلی در میان ۱۰۰ شرکت بزرگ گزارش شده است. در میان این شرکت ها می توان به سازندگان سیستم حفاظتی گنبد آهنین اشاره کرد که حملات موشکی به اسرائیل را رهگیری می کند.