اگر به آنچه بسیاری‌ها در آلمان فکر و احساس می‌کنند باور شود، وضعیت ادغام مهاجران ضعیف است. اما یک بررسی سازمان توسعه و همکاری اقتصادی (OECD) نشان می‌دهد که این دیدگاه ‌نادرست است. با وجود مشکلات بزرگ، مثلاً در زمینه آموزش در سطوح بالاتر، آلمان در مقایسه با بسیاری کشورهای اروپایی در زمینه ادغام موفق بوده است.

اکثریت مهاجران از کشورهای اتحادیه اروپا می‌آیند

توماس لیبیگ، کارشناس امور مهاجرت در سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، داده‌ها در مورد مهاجران در آلمان را با داده‌های کشورهای آسترالیا، بلجیم، دنمارک، فرانسه، ایتالیا و کشورهای اسکاندیناوی مقایسه کرده است. برای نخستین بار داده‌های وسیع جمع‌آوری شده توسط اتحادیه اروپا در انجام این تحقیق کمک کرده است.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

نتایج این بررسی چنین است: در حالی که افکار عامه بر آوارگان و مهاجران از کشورهای مثل اوکرایین متمرکز است، بخش عمده مهاجران از داخل اتحادیه اروپا به آلمان می‌آیند.

لیبیگ در یک کنفرانس خبری هنگام معرفی این گزارش توضیح داد: «فقط حدود یک پنجم افرادی که در ده سال اخیر [به آلمان] مهاجرت کرده اند، پناهجو می‌باشند. بخش وسیع مهاجران به آلمان از اتحادیه اروپا آمده اند.»

در واقعیت امر نیز یک نگاه کلی نشان‌دهنده فضای مهاجرت در آلمان است: تقریباً ۶۰ درصد افراد از کشورهای اتحادیه اروپا به آلمان آمده اند، زیرا به شهروندان اتحادیه اروپا در این کشور راه یابی به بازار کار ممکن می‌باشد.

العبالی رادووان: «ما یک کشور مهاجرت هستیم»

براساس این بررسی، مدت‌ها است که مهاجران در آلمان یک بخش بزرگ و ثابت جامعه را تشکیل می‌دهند. خانم ريم العبالی رادووان، مسئول حکومت آلمان فدرال برای مهاجرت و ادغام که از چندی به این سو مسئول ضدنژادگرایی در کابینه فدرال است، نیز به همین نظر است.

این سیاستمدار از حزب سوسیال دموکرات آلمان که از بررسی جدید حمایت کرده است، گفت: «ما همیشه یک کشور مهاجرت بوده‌ایم و این امر ما را تقویت نیز کرده است. تاریخ مهاجرت آلمان بسیار متنوع است. این تاریخ متشکل از آوارگان بعد از جنگ جهانی دوم، کارگران مهمان و کارگران قرادادی، عودت‌کنندگان بعدی [از بلوک شرق سابق] و پناهجویان از یوگوسلاویای پیشین، و بعدتر از سوریه و افغانستان است.»

ویژگی اساسی برای ادغام موفق این است که مهاجران چگونه موفق به راه یابی به بازار کار آلمان می‌شوند. بررسی نشان می‌دهد: ۷۰ درصد مهاجران در آلمان شاغل اند. این رقم بیشتر از تقریباً همه کشورهای اتحادیه اروپا است و برای خود آلمان نیز بی‌سابقه است و فقط در زمان پاندمی کرونا کمتر شده بود.

مشکلات آموزشی

با همه این دست‌آوردها، مشکلاتی زیادی هم وجود دارد. البته تقریباً دو سوم از مهاجران بعد از پنج سال اقامت در آلمان به خوبی به زبان آلمانی حرف می‌زنند. اما در جمله مهاجرانی که در کشورهای زادگاه شان آموزش ندیده و یا در مکتب آموزش‌های محدود دیده اند، فقط یک چهارم آن‌ها بعد از پنج سال به سطح خوب آشنایی با زبان آلمانی دست می‌یابند.

و در میان این گروه نیز میزان اشتغال حدود ۵۰ درصد است. در جانب دیگر سهم مهاجران فارغ از دانشگاه فقط در ایتالیا کمتر از آلمان می‌باشد. العبالی رادووان قبل از همه می‌خواهد در این زمینه اقدام شود. او گفت: «سیستم آموزشی تاهنوز با جامعه مهاجر تنظیم نشده است، چنانچه مدت‌ها است که ما چنین جامعه‌ای هستیم. به این دلیل ما به تشریک مساعی نیاز داریم.»

یک مشکل دیگر میزان اشتغال زنان جوان است که دست کم یک کودک دارند و به تنهایی به آلمان آمده اند. در  سال ۲۰۲۱ فقط حدود ۴۰ درصد این زنان در بازار کار فعال بودند. در میان زنان متولد آلمان، این رقم ۷۰ درصد بوده است. این شکافی است که در آلمان بسیار بزرگ‌تر از بسیاری کشورهای دیگر می‌باشد. و اخیراً بیشتر مادران از اوکرایین شامل این گروه بوده اند.

تقاضای واقع‌بینی بیشتر در مباحث داغ مربوط به مهاجرت

اما این بررسی بیانگر این است که با همه این مشکلات، برای سیاستمداران لازم نیست در این مورد بحث کنند که آیا آلمان حالا یک کشور مهاجرت است یا خیر.

توماس لیبیگ در این باره توضیح داد: «در آلمان حالا بیش از ۱۴ میلیون مهاجر زندگی می‌کنند و اگر ما فرزندان مهاجران را که در اینجا متولد شده اند همراه با والدین آن‌ها شمار کنیم، در این صورت بیش از یک پنجم مردم این کشور یا در خارج متولد شده اند یا از والدین مهاجر در آلمان متولد شده اند.»

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

خانم ريم العبالی رادووان، مسئول حکومت آلمان فدرال برای مهاجرت و ادغام نیز دیدگاه مشابه دارد: «من از تهیه این گزارش نیز حمایت کرده ام، زیرا ما به واقع‌بینی بیشتر در بحث‌های داغ نیاز داریم. ادغام بسیار بهتر از آنچه فکر می‌شود به پیش می‌رود. این امر در آلمان در مقایسه در سطح بین المللی بسیار موفق‌تر است.»

بزرگ‌ترین جامعه مهاجر بعد از ایالات متحده امریکا

آلمان بعد از ایالات متحده امریکا دومین جامعه بزرگ مهاجر در میان کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی را دارد. به ۱۴ میلیون نفر قبلی، در سال ۲۰۲۲ یک میلیون اوکرایینی و حدود ۶۰۰ هزار پناهجوی دیگر اضافه شدند.

در جمله ۳۸ کشور عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی، در کنار دولت‌های اتحادیه اروپا، ترکیه، ناروی و بسیاری از کشورهای امریکای لاتین نیز تعلق دارند.