بر بنیاد یک کار تحقیقاتی، امروز وضعیت ادغام بیشتر مهاجران خارجی تبار در مقایسه با ده سال پیش، بهتر است. شمار رو به افزایش مهاجران می خواهند خود را با جامعه انطباق دهند و در زندگی مردم بومی سهم داشته باشند، اما همزمان ریشه های فرهنگی شان را نیز حفظ کنند.  افزون بر این برخی از مهاجران مانند بخشی از مردم آلمان نسبت به مهاجرت نظر انتقادی دارند.

در گزارش «اتحادیه فدرال برای سکونت و توسعه شهری» آمده است: «اکثریت  شهروندان خارجی خود را بخشی از جامعه آلمان می دانند».

نویسندگان برای تهیه این گزارش با حدود ۲ هزار شهروند مهاجر یا مهاجرتبار مصاحبه کردند، از فرزندان مهاجران کاری گرفته تا آوارگان. اما نگاه دقیق تر به جزئیات این کار تحقیقاتی نشان می دهد که گروه های مشخصی از این شهروندان خارجی دیگر برای ادغام تلاش نمی کنند و خود را از جامعه جدا می کنند.

محیط های مختلف زندگی

محیط زندگی مهاجران نیز متفاوت است. نویسندگان این گزارش در مجموع ده محیط مختلف را بررسی کرده اند، از فرزندان مهاجران کاری گرفته تا اشخاص مذهبی، شهروندان طبقه متوسط و روشنفکرانی که به جهان میهنی اعتقاد دارند.

بخشی از این جمعیت ۱۹ میلیونی شهروندان خارجی تبار در آلمان خود را «آلمانی تر از آلمانی ها» می دانند. گروهی دیگر خود را کنار می کشند و در حاشیه بازارکار شغلی برای خود پیدا می کنند.

تلاش برای حفظ ریشه های فرهنگی

از هر ده تن از افراد با ریشه خارجی، هشت تن بر این عقیده اند که مهاجران باید خود را با جامعه آلمانی انطباق دهند. اما آلمانی ها نیز باید اجازه دهند که شهروندان مهاجرتبار در زندگی شان سهم داشته باشند.

رسم و رسوم کشور مبدا از موسیقی گرفته تا غذا و نوشیدنی و فرهنگ برای بیش از ۷۰ درصد خارجی ها کماکان مهم است.

بسیاری به «کشور مبداء شان افتخار می کنند». حفظ ریشه های فرهنگی برای ۹ درصد مهاجران مهم است. نویسندگان این گزارش از «هویت های دوگانه» سخن می زنند.

کار در حاشیه کوچکی از بازار

در حالی که برخی موفق می شوند در شغل شان به خوبی پیشرفت کنند و در جامعه فعال هستند، برخی دیگر در حاشیه بازار کار، شغلی پیدا می کنند و مشغول می شوند.

در ادامه این گزارش آمده است: «مهاجرانی که در محیط سنتی به سر می برند و وضعیت اقتصادی شان مناسب نیست، در مقایسه با ده سال گذشته بیشتر به فرهنگ مبداء شان وابسته هستند».

فرهنگ آلمانی برای آن ها غریبه است و ارزش های غربی مانند مساوات میان زن و مرد را رد می کنند.

براساس این کار تحقیقاتی این وضعیت نتیجه نابرابری اجتماعی، بی عدالتی و محرومیت است. این گروه از مهاجران در برابر این معضلات تسلیم می شوند.

این مساله به خصوص در مورد یک گروه مذهبی نسبتا کوچک صدق می کند که براساس برآوردها حدود ۹۰۰ هزار مهاجر جزو آن محسوب می شوند.

یورگن ارینگ، رئیس اتحادیه فدرال برای سکونت و توسعه شهری به خبرگزاری آلمان گفت: «متاسفانه مشکلات آن ها به همه (خارجی ها و خارجی تبارها) تعمیم داده می شود» و این مساله فراموش می شود که بسیاری از شهروندان خارجی در جامعه به خوبی ادغام شده اند.

تفاوت وضعیت مهاجران در شهر و قریه

از هر سه مهاجر دو تن همزیستی در آلمان را خوب یا بسیار خوب ارزیابی می کنند. از هر سه مهاجر یکی فکر می کند که شرایط همزیستی در سال های گذشته بدتر شده است.

نویسندگان این کار تحقیقاتی می گویند که برداشت مهاجران از این قضیه بسیار متفاوت است و به محل زندگی شان ارتباط دارد. 

بربنیاد این گزارش «به نظر می آید که همزیستی در مناطق کوچکتر برای بسیاری ها موفقانه تر است ». آن جا شهروندان خارجی تبار با مردم دیگر بیشتر ارتباط دارند.

زبان

برند هالن برگ، نویسنده این کار تحقیقاتی بر نقش زبان آلمانی به حیث کلیدی برای ادغام در جامعه تاکید کرد.

۸۰ درصد از مهاجرانی که از نظر شغلی موفق هستند، خود را با محیط انطباق داده اند و متعصب نیستند، سعی می کنند فقط به زبان آلمانی صحبت کنند.

این رقم در میان خارجی هایی که وضعیت اقتصادی شان خوب نیست به ۴۴ درصد و در میان مهاجران مذهبی به ۱۲ درصد می رسد. این گروه ها تقریبا هیچ ارتباطی با باقی مردم ندارند و این طور نیست که فقط آن ها این وضعیت را انتخاب کرده باشند. شهروندان عرب، ترک و از شمال افریقا بیشتر از دیگران به خاطر تبعیض در جامعه شاکی هستند.

«شهروندان نگران»

نویسندگان این گزارش می گویند: «بخشی از مهاجران نیز جزو شهروندان نگران هستند». معمولا از این اصطلاح برای آلمانی هایی استفاده می شود که علیه مهاجرت اعتراض می کنند.

به طور مثال نظر مهاجران نسبت به سیاست و رسانه ها مانند باقی مردم انتقادی است. آن ها نیز نگران وضعیت امنیتی در مناطق محلی زندگی شان هستند.

فقط سه درصد از شهروندان مهاجرتبار در احزاب و گروه هایی فعال هستند که توسط شهروندان تشکیل شده اند. اما تقریبا از هر دو مهاجر یکی در یک انجمن فعال است. بیشتر آن ها در انجمن های ورزشی فعال هستند.

سکونت

نویسندگان این کار تحقیقاتی که افزون بر نظرخواهی با ۱۶۰ تن مصاحبه کرده اند، می نویسند که بی عدالتی و تبعیض برای بسیاری از مهاجران بخشی از زندگی روزمره است.

برای مهاجران پیدا کردن کار یا خانه نسبت به آلمانی ها دشوارتر است. براین اساس شهروندان خارجی تبار مساحت کمتری برای زندگی در اختیار دارند و در قبال هر متر مکعب خانه شان باید بیشتر کرایه بدهند. اما شمار مهاجرتبارانی که می خواهند در سال های آینده خانه بخرند، به مراتب بیشتر از ده سال گذشته است. این مساله به عقیده نویسندگان این گزارش نشان می دهد که شمار مهاجرانی که جزو  طبقه متوسط هستند، رو به افزایش است.