«داعش در تلاش راه اندازی جنگ فرقه‌یی در افغانستان است»
۱۳۹۶ آبان ۵, جمعه
آسیب‌دیدگان و نجات یافتگان از بمبگذاری جمعه گذشته در مسجد امام زمان در دشت برچی کابل به خبرگزاری فرانس پرس گفتند که آن‌ها فرد بمب‌گذار را دیدند، اما هیچ نشانه‌ای از بازرسی امنیتی وجود نداشت، هرچند که حکومت وعده تشدید محافظت از مساجد را داده بود.
در این آخرین مورد از سلسله حملاتی که در سال گذشته جان حدود ۲۰۰ تن را از میان شیعیان گرفت، ده‌ها مرد، زن و کودک کشته شند.
علی گل که در این حمله زخم برداشته است، در خانه‌اش در ناحیه شیعه نشین کابل گفت: «در آن روز اصلاَ تلاشی بدنی وجود نداشت. در جریان ماه محرم تدابیر شدید امنیتی وجود داشت، اما بعد از آن اصلاَ تلاشی نبود.»
افغانستان تا حالا از خشونت‌هایی فرقه‌ای که برخی کشورهای اسلامی مانند عراق و سوریه را چند پارچه کرده است، در امان مانده است، اما حملات داعش بر شیعیان از سال گذشته به این سو افزایش یافته است و تحلیلگران نگران اند که مبادا شیعیان به اعمال انتقامجویانه دست بزنند.
شیعیان افغانستان ماه‌هاست که خواستار محافظت بیشتر از اماکن مذهبی شان در کابل و دیگر نقاط کشور اند، کشوری که مردم ملکی و نیروهای امنیتی آن تلفات زیادی در مبارزه علیه شورشیان می‌دهند.
پیش از ماه محرم حکومت برنامه‌ای را اعلام کرد که براساس آن حدود ۴۰۰ فرد ملکی برای محافظت از مساجد و تکیه‌خانه‌ها مسلح می‌شوند. با وجود آن، حملات ادامه یافتند.
حاجی رمضان علی که در حمله بر مسجد امام زمان در روز جمعه گذشته از ناحیه صورت و شانه زخم برداشته است، گفت: «این صد درصد تقصیر حکومت است که نمی‌تواند از ما محافظت کند.»
رسول حیدری، یک دکاندار در کابل با ناراحتی شکایت می‌کند که «حکومت به قصه ما نیست.»
محمد اکبری، نماینده شیعه پارلمان می‌گوید که تدابیر امنیتی مساجد بعد از عاشورا که در سال‌های اخیر هدف اصلی حملات اسلام گرایان بوده است، کاهش یافته اند. او می‌گوید که حمله اخیر باید یک «زنگ بیداری» برای همه باشد.
گروه موسوم به «دولت اسلامی» یا داعش از نظر تعداد نسبت به طالبان به مراتب کوچک‌تر است. اما با وجود آن، این گروه افراطی توانسته حملات مخربی را بر شیعیان در نقاط مختلف کشور راه اندازی کند.
ابراهیم، یک متنفذ محلی در منطقه‌ای که مسجد امام زمان موقعیت دارد، گفت که شورشیان تلاش می‌کنند «میان سنی‌ها و شیعیان اختلاف ایجاد کنند، اما به این هدف شان نمی‌رسند.»
مایکل کوگلمن از مرکز تحقیقاتی «ویلسن» در واشنگتن گفت: «افغانستان به صورت گسترده‌ای از خشونت‌های فرقه‌یی دهه‌های اخیر در امان بوده است، اما «دولت اسلامی در عراق و شام» می‌خواهد این اختلافات فرقه‌یی را تازه کند.»
راه افتادن خشونت فرقه‌ای برای کشوری که قبلاَ اشغال شوروی سابق، جنگ داخلی و حاکمیت گروه طالبان را تجربه کرده است، یک تجربه غمبار خواهد بود.
مردم عادی افغانستان بهای هنگفتی را در منازعه اخیر پرداخته اند. آمار ملل متحد نشان دهنده ۸۰۱۹ مورد تلفات ملکی در ۹ ماه نخست سال جاری است. شورشیان مسئول بیش از ۶۰ درصد این تلفات خوانده شده اند.
واندا فلباب براون از مرکز تحقیقاتی «انستیتوت بروکینگز» می‌گوید: «فکر می‌کنم از (تنش‌های فرقه‌یی) در افغانستان خیلی دور هستیم، اما داعش در تلاش این کار است. آن‌ها می‌خواهند با این فرقه‌گرایی شدید خود را از طالبان متمایز بسازند.»
حملات مکرر بر مساجد شیعیان نشان دهنده ناتوانی نیروهای امنیتی افغانستان نیز است. این نیروها که به دلیل تلفات، فساد و ترک وظیفه دچار ضعف مورال شده اند، تلاش می‌کنند در مبارزه علیه طالبان و داعش و حفاظت از مردم دست بالاتر داشته باشند.
ظرفیت‌های پایین استخباراتی نیز بر مشکل افزوده است. کوگلمن به این باور است که پیشرفت در بخش استخباراتی راه طولانی است تا تدابیری برای آرامش مردم ملکی آسیب پذیر افغانستان روی دست گرفته شود.
با وجود عملیات‌های نیروهای امریکایی و افغان علیه داعش در ولایت ننگرهار در مرز با پاکستان، این گروه مقاومت و برجهندگی خود را به نمایش گذاشته است.
در ماه اپریل نیروهای امریکایی بمب موسوم به «مادر همه بمب‌ها» را بر مخفیگاه‌های داعش در شرق افغانستان پرتاب کرد که در نتیجه آن ۹۰ تن کشته شدند.
بعد از ابراز تعهد مجدد دونالد ترامپ به جنگ افغانستان در ماه آگست، نیروهای امریکایی حملات هوایی بر شورشیان را افزایش داده اند، چنانچه تنها در ماه سپتمبر ۷۵۱ بمب را پرتاب کردند که بیشترین آمار را از اکتوبر ۲۰۱۰ به این سو نشان می‌دهد.
اما حملات شورشیان ادامه یافته اند، هرچند که برخی ناظران مانند کت کلرک از شبکه تحلیلگران افغانستان به این باور اند که افغان‌ها در برابر تلاش داعش برای ایجاد تنش فرقه‌یی مقاومت می‌کنند.
این تحلیلگر مسایل افغانستان می‌گوید که در افغانستان بسیاری مناطق خشونت‌های گروهی را تجربه کرده اند: «مردم خاطره‌های شخصی قوی در ذهن دارند که (چنین خشونتی) چه اندازه کثیف و ناخوشایند می‌شود و چگونه مردم از آن مصیبت می‌بینند.»
af/rr (AFP)