بخشی از اظهارات روز چهارشنبه ترامپ که رسانه‌های امریکایی آن را نشر کرده اند، درباره اشغال افغانستان توسط شوروی سابق در سال ۱۹۷۹ بود. براساس کلیپ ویدیویی که روزنامه‌های «واشنگتن پست»، «یو اس ای تودی» و دیگر رسانه‌ها نشر کرده اند، ترامپ گفت که شوروی "حق داشت" تا به افغانستان حمله کند زیرا به گفته او، شوروی سابق افغانستان را به خاطر مقابله با «تروریست ها» اشغال کرده بود.

مشخص نیست که منظور ترامپ از "تروریست ها" که در اظهارات خود اشاره کرد، چه کسانی هستند. کاخ سفید تاکنون در این باره اظهار نظری نکرده است.

ترامپ در این نشست کابینه می‌گوید: «هند آنجا است. روسیه آنجا است... پاکستان آنجا است. آن‌ها باید بجنگند. روسیه باید بجنگد.»

ترامپ همچنان خاطرنشان کرد که شوروی سابق به خاطر یک دهه جنگ در افغانستان "ورشکست" شد و فروپاشید. روزنامه "بزنس انسایدر" به نقل از ترامپ نوشته است: «روسیه در گذشته شوروی بود. افغانستان این کشور را از شوروی به روسیه تبدیل کرد زیرا آنها در جنگ افغانستان ورشکست شدند». او همچنان افزود: «بسیاری از نقاطی را که شما حالا درباره اش می خوانید، به خاطر افغانستان دیگر بخشی از روسیه نیستند».

این در حالی است که در واقع، شوروی سابق در سال ۱۹۷۹ افغانستان را اشغال کرد تا از حکومت کمونیستی که یک سال پیش در پی کودتا در کابل ایجاد شده بود، حمایت کند. نیروهای ارتش سرخ شوروی سابق نهایتا در سال ۱۹۸۹ پس از ده سال اشغال و جنگ شدید، افغانستان را ترک کردند. در ده سال جنگ، حدود ۱۵ هزار سرباز شوروی کشته شدند.

جنگ افغانستان به تنهایی هیچگاه عامل اصلی فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق خوانده نشده است، هرچند برخی از مورخان با این نظر موافقند که جنگ افغانستان یکی از عوامل مختلفی بود که باعث فروپاشی شوروی سابق شد. لئون آرون، مدیر مطالعات روسیه در "انستیتوت انترپرایز امریکا" می گوید که هزینه جنگ شوروی در افغانستان به سختی می توانست "کمرشکن" بوده باشد.

او به رسانه «بزنس انسایدر» گفت: «یقینا افغانستان به عنوان یک کشور درگیر جنگ طولانی دیده می شد، اما برای اردوی پنج میلیون نفری شوروی سابق، تلفات در افغانستان ناچیز بود». او توضیح می دهد: «هرچند بار اقتصادی برای نگه داشتن امپراتوری [شوروی سابق] یک مسئله اساسی بود... با آن هم، هزینه جنگ افغانستان به سختی می توانست برای این کشور کمرشکن باشد: برآورد می شود که در سال ۱۹۸۵، هزینه جنگ حدود ۴ تا ۵ میلیارد دالر بود که این میزان بخش ناچیزی از تولیدات ناخالص دولتی شوروی محسوب می شد».

اظهارات ترامپ در مورد خروج شوروی سابق از افغانستان در حالی انجام شده است که حکومت او به خاطر سیاست خارجی و استعفای جیمز متیس از رهبری وزارت دفاع، زیر انتقاد قرار گرفته است.

ترامپ از نتیجه کارهای جنرالان خود در افغانستان نیز ابراز نارضایتی کرد و گفت در یک جلسه با آن‌ها گفته است وقتی طالبان با داعش در افغانستان باهم می‌جنگند، «چرا نمی‌گذارید که آن‌ها باهم بجنگند؟ چرا ما در این وسط این قضیه قرار می‌گیریم؟»

به نظر می رسد که رئیس جمهور ترامپ در حال بررسی خروج حدود نیمی از ۱۴ هزار سرباز امریکایی مستقر در افغانستان است حتا اگر طالبان تقریبا نیمی از ولسوالی های این کشور را در کنترول داشته باشند یا بر سر آن در حال نبرد باشند.

مقامات اردوی امریکا به شمول فرمانده سابق این کشور در افغانستان به ترامپ هشدار داده اند که کاهش نیروها، قدرت تاثیرگذاری ایالات متحده بر طالبان را کاهش می دهد و کشاندن آن ها به میز مذاکره را دشوارتر می سازد. اما به نظر می رسد که رئیس جمهور مصمم است تا به جنگ ۱۸ ساله افغانستان، به زودترین فرصت پایان دهد.

ماه گذشته میلادی، جیمز متیس وزیر دفاع ایالات متحده امریکا به دلیل اختلاف نظر با رئیس جمهور ترامپ از سمت خود کناره گیری کرد.

موضع ترامپ شدیدا با دیدگاه متیس که در نامه استعفای خود به آن اشاره کرده، تفاوت دارد. متیس ماه گذشته از سمت خود هنگامی کناره گیری کرد که او نتوانست ترامپ را قناعت دهد تا نیروهای امریکایی را از سوریه بیرون نکشد.

متیس در نامه خود نوشته بود: «ما باید هر کار ممکن را انجام دهیم تا نظم جهانی را پیش ببریم زیرا که برای امنیت، رفاه و ارزش های ما هدایتبخش است؛ و ما در این راستا قوی خواهیم بود اگر همبستگی خود را با متحدانمان حفظ کنیم».

اظهارات متیس نیش و کنایه ای به ترامپ بوده است. ترامپ ماه گذشته به شدت از وزیر دفاع سابق خود انتقاد کرد. روز چهارشنبه نیز او بار دیگر گفته هایش را شدت بخشید و ادعا کرد که متیس استعفا نداده، بلکه او را برکنار کرده است. ترامپ گفت: «او چه کاری برای من انجام داد؟ او در افغانستان چگونه عمل کرد؟ [کارهایش] خیلی خوب نبود». او در ادامه افزود: «همان طور که می دانید رئیس جمهور اوباما او را برکنار کرد و من هم نیاز دیدم این چنین کنم».

دونالد ترامپ در نشست روز چهارشنبه کابینه، همچنان به هند تاخت و نارندرا مودی نخست وزیر این کشور را به خاطر تامین مالی "یک کتابخانه" در افغانستان مورد تمسخر قرار داد.

ترامپ با یادآوری این نکته در جمع رسانه ها، در واقع کوشش کرد تا از موقف خود برای سرمایه گذاری کمتر ایالات متحده در کشورهای خارجی، دفاع کند. ترامپ با اشاره به رهبری هند گفت: «[مودی] همواره به من می گوید که او در افغانستان یک کتابخانه ساخته است». ترامپ در ادامه گفت: «می دانید معنای این چیست؟ این کار مانند پنج ساعت کار ما است».

ترامپ با لحن تمسخر آمیز همچنان گفت: «احتمالاَ انتظار دارند که ما بگوییم، تشکر به خاطر ساختن کتابخانه... اما من نمی دانم چه کسی از آن در افغانستان استفاده خواهد کرد».

مشخص نیست که در این سخنانش ترامپ به کدام پروژه هند در افغانستان اشاره کرده است اما هند از هنگام سرنگونی رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱ تاکنون، خود را متعهد به پرداخت ۳ میلیارد دالر کمک مالی به افغانستان کرده است.

پروژه های هند در افغانستان شامل تاسیس یک مکتب و اهدای سالانه یک هزار بورسیه تحصیلی به دانشجویان افغانستان است.

هند یکی از کشورهایی بوده است که از ماموریت نظامی ایالات متحده و کشورهای جهان در افغانستان برای سرنگونی رژیم طالبان حمایت کرده است. هرچند نقش هند در افغانستان، باعث حساسیت و برانگیختی رقیب دیرینه آن، پاکستان شده است؛ طوری که سازمان استخبارات پاکستان روابط خود را با افراطیان ادامه دادند و به باور بسیاری از تحلیلگران، به این ترتیب اسلام آباد کوشش می کند تا با نفوذ هند در افغانستان مقابله کند.

خبرگزاری ها / عاصف حسینی