وضعیت در افغانستان حساس تر از هر زمان دیگریست. حتی ایالات متحده امریکا نیز تحت رهبری جدید اداره ترامپ خط مش سیاسی و جنگی تازه ای را برای افغانستان می سازد. ناتو نیز تصمیم به افزایش سربازان اش در کشور گرفته است.

از همه مهمتر، وضعیت شکننده امنیتی در افغانستان است که اخیرا اعتراضات مدنی گسترده ای را در پی داشت. حملات مرگبار شورشیان طالبان، جنگجویان وفادار به داعش یا "دولت اسلامی"، مداخلات منطقه در امور افغانستان، به میان آمدن شکاف های اجتماعی و آنچه ناتوانی دولت در مدیریت اوضاع خوانده می شود، باعث شده که سران احزاب جمعیت اسلامی، جنبش اسلامی و حزب وحدت مردم افغانستان، ائتلافی جدید تشکیل بدهند.

گزارش ها می رساند که عطا محمد نور از حزب جمعیت اسلامی و محمد محقق از حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان در مراسم نامزدی باتور دوستم پسر جنرال عبدالرشید دوستم رهبر حزب جنبش اسلامی در شهر انقره ترکیه ائتلاف کرده و مجموعه از خواست ها و مواضع مشترک شان را اعلام داشته اند.

این سه تن که هم اکنون عضو دولت می باشند، از جمله چهرها های شناخته شده سیاسی در افغانستان هستند. جنرال عبدالرشید دوستم که فعلا در ترکیه به سر می برد، معاون اول ریاست جمهوری است. محمد محقق معاون دوم ریاست اجرائیه افغانستان است و عطا محمد نور نیز والی بلخ می باشد.

در اعلامیه ای که از سوی این سه سیاستمدار به نشر رسیده آمده است که این ائتلاف در مخالفت با سیاست فشار و انزوای دولت، جلوگیری از بحران سیاسی و بازگرداندن اعتماد مردم به حکومت ایجاد شده است.

در متنی که "فیصله نامه اجلاس شوراى عالى ائتلاف براى نجات افغانستان" عنوان شده، آمده است: «قانون شکنى، اقدامات فراقانونى، اعمال سلیقه هاى شخصى از سوى رئیس جمهور، مداخله و اجراآت غیرقانونى از جانب مشاورین ریاست جمهورى در وزارت ها و نهادهاى قانونى و مداخله در صلاحیت وزرا و رؤساى مستقل اوضاع را به سوى هرج ومرج و پاشیدگى سوق داده، فلهذا از رئیس جمهور محمد اشرف غنى می خواهیم که تمامى اقدامات فراقانونى خویش را متوقف نموده و به قانون اساسى کشور و صلاحیت هاى قانونى وزرا و رؤسای مستقل احترام بگذارد».

اما سوال این است که چنین ائتلاف هایی چقدر دوامدارند و چطور می توانند در وضعیت سیاسی، امنیتی و اجتماعی افغانستان بهبود به میان آورند؟

ودیر صافی کارشناس مسائل سیاسی و استاد دانشگاه کابل در زمینه گفت که چنین ائتلاف هایی در گذشته نیز از سوی رهبران شناخته شده در افغانستان در شرایط بحران ایجاد شده که تاثیری نداشته اند: «اول اینکه این نمایش قدرت است. یعنی ما هم هستیم و هرکسی که در آینده می آید، ما را از یاد نبرد. دوم اینکه یک نوع قدرت طلبی، جاه طلبی و تلاش برای گرفتن موقف است».

آقای صافی افزود این رهبران می خواهند با ماندن در قدرت از سرمایه هایی که در دوران جنگ به صورت غیرقانونی اندوخته اند، حفاظت کنند. او اضافه کرد که وضعیت در افغانستان زمانی بهبود می یابد که در نظام افغانستان تغییر بنیادی به میان آید.

در عین زمان کاخ ریاست جمهوری نیز به این ائتلاف واکنش نشان داده است. شاه حسین مرتضوی سخنگوی رئیس جمهور افغانستان در مصاحبه با دویچه وله گفت دولت از هر گام مثبتی که در راستای منافع ملی و آبادانی کشور برداشته شود، استقبال می کند: «ما انتظار داریم شخصیت هایی که ائتلاف را تشکیل داده اند، برای بیرون رفتن از مشکلات یک طرح مشخصی را ارائه کنند. در شرایط فعلی نیاز به یک اتفاق و اجماع سیاسی برای مبارزه با یک دشمن مشترک بیشتر احساس می شود. امیدواریم که این شخصیت های محترم منافع ملی را بر منافع شخصی ترجیح بدهند».

وی گفت که این ائتلاف تاکنون رسما به دولت افغانستان اعلام نشده و خواست هایش مطرح نگردیده است. وی اضافه کرد که خبر تشکیل ائتلاف تنها در رسانه ها نشر شده است. او در مورد انتقادهایی که از سوی این رهبران بر حکومت وارد شده نیز افزود: «هر سه این رهبران در حکومت هستند. اگر انتقادی از حکومت هست، متوجه همه است و اگر دست آوردی هم هست، افتخارش بر می گردد به همه».

در عین زمان گفته می شود که صلاح الدین ربانی وزیر خارجه افغانستان و احمد ضیا مسعود اعضای حزب جمعیت اسلامی نیز از این ائتلاف حمایت می کنند. این ائتلاف جدید پس از نشست های متعدد میان رهبران و اعضای این احزاب تشکیل شده است؛ کسانی که خودشان را در تشکیل حکومت "به حاشیه رانده شده و منزوی" می دانند و محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان را به "انحصار قدرت" متهم می کنند.

هرچند آنان امیدوار بودند که داکتر عبدالله عبدالله از طریق ریاست اجرائیه برای خواست های آنان و سهم شان در قدرت و سیاست مبارزه کند، اما ائتلاف جدید این را می رساند که آنها از کاخ سپیدار نیز ناامید شده اند و خود برای آنچه حق شان در ساختار نظام می خوانند، آستین بر زده اند. رئیس اجرائیه که مشکلات خودش را با ریاست جمهوری دارد، هنوز در مورد این ائتلاف اظهارنظر نکرده است.

شیرمحمدی/حکیمی