تلاش‌ها برای کمک به افغانستان با چه موانعی مواجه است؟
۱۴۰۰ بهمن ۶, چهارشنبه
سازمان‌های امدادی و ملل متحد تخمین زده اند که حدود ۲۳ میلیون نفر، یعنی بیش از نیم جمعیت کشور، با گرسنگی حاد مواجه اند و نزدیک به ۹ میلیون نفر در آستانه قحطی زدگی قرار دارند. مردم برای تهیه مواد غذایی و مواد سوخت داشته‌های خود را به فروش رسانده و حتی افرادی هم هستند که دختران و گرده خود را به فروش رسانده اند.
حکومت ایالات متحده امریکا اوایل این ماه کمک بشردوستانه ۳۰۸ میلیون دالری به افغانستان را اعلام کرد و برای کمک‌های بیشتر با ملل متحد و سازمان‌هایی مانند بانک جهانی کار می‌کند. حکومت جو بایدن همچنین تدابیری روی دست گرفته است تا تحریم‌های وضع شده بر طالبان مانع ارسال کمک‌های بشردوستانه به افغانستان نگردد. اما به حکومت ایالات متحده امریکا فشار وارد می‌شود که کارهای بیشتری انجام دهد.
چگونه شرایط در افغانستان به این سرعت بد شد؟
وضعیت مردم در افغانستان پیش از این که طالبان در ماه اگست قدرت را به دست گیرند، نیز وخیم بود. چنانچه بیش از نیمی از جمعیت تنها با درامد کمتر از دو دالر در روز زندگی می کردند. حدود ۸۰ درصد تمام بودجه حکومت قبلی افغانستان که از حمایت ایالات متحده برخوردار بود از طریق کمک دهندگان بین المللی تامین می شد. براساس یافته های ملل متحد بیش از نیمی از تمام کودکان زیر ۵ سال انتظار می رفت که با سوء تغذیه حاد مواجه شوند. علاوه بر پیامدهای پاندمی کووید ۱۹، این کشور از خشکسالی درازمدت رنج می برد و این برای کشوری که بیش از ۲۵ درصد تولید ناخالص آن را زراعت تشکیل می دهد، ویرانگر بود.
خروج ایالات متحده پس از بیست سال جنگ به معنای پایان یافتن حمایت های نظامی و سایر حمایت ها بود که حدود نیمی از اقتصاد را در بر می گرفت. بسیاری کارمندان حکومتی دو ماه پیش از تسلط طالبان معاش دریافت نکرده بودند. از آن زمان به بعد حدود نیم میلیون نفر به شمول بسیاری زنانی که توسط طالبان از کار محروم شدند، شغل های شان را از دست دادند.
به دلیل کمبود پول، افغان ها تنها می توانند مقدار محدودی از پولی را که در حساب های بانکی شان دارند بگیرند. در همین حال کسانی که در بیرون هستند در فرستادن پول برای کمک کردن خوانده های شان در افغانستان مشکل دارند. بخشی از آن به دلیل این که بانک های خارجی به تعامل با کشوری که رهبران آن تحت تحریم های ایالات متحده قرار دارند، تمایلی ندارند.
کیاران دونیلی، رئیس بخش پاسخ به بحران در کمیته جهانی نجات گفت: «در آنجا غذا در بازارها وجود دارد اما بسیاری ها توانایی خرید آن را ندارند.» او گفت: «این یک بحران بشری است، یک فروپاشی اقتصادی و ناکامی دولت که همه در یک مجموعه خلاصه شده است و این بحران ها یک دیگر را تقویت می کنند.»
ایالات متحده تاکنون چه کاری برای کمک انجام داده است؟
رئیس جمهور جو بایدن گفت که ایالات متحده به دنبال خروج از افغانستان به حمایت های بشری ادامه خواهد داد. حکومت امریکا خاطرنشان کرده که ایالات متحده هنوز بزرگترین تامین کننده کمک های بشری به افغانستان است و همچنین به تلاش ملل متحد برای جمع آوری ۵ میلیارد دالر برای این کشور کمک می کند.
اما ایالات متحده حکومت طالبان را به رسمیت نشناخته و تحریم ها بر طالبان و رهبران ارشد آن را لغو نکرده است. این تحریم‌ها به دلیل پناه دادن به القاعده که حملات یازدهم سپتمبر ۲۰۰۱ را انجام داده بود، وضع شده است.
یک مقام ارشد حکومت امریکا که به شرط فاش نشدن نامش در رابطه به سیاست های داخلی صحبت کرد، اذعان نمود که تصوراتی وجود دارد که تحریم ها گسترده تر از رهبری طالبان است. این مقام گفت که امریکا با «مجوزهای ویژه» که در ماه دسمبر تصویب شد، به سازمان های بین المللی، سایر کشورها و سازمان های غیردولتی اطمینان داده که آن ها می توانند با وجود تحریم ها کمک های بشردوستانه را به افغانستان بفرستند.
این مقام گفت که ایالات متحده همچنین در حال همکاری با بانک جهانی و بانک انکشاف آسیایی است تا پولی را که برای بازسازی افغانستان پیش از تسلط طالبان مدنظر گرفته شده بود، برای کمک های بشری مصرف کند.
رویا رحمانی، سفیر پیشین افغانستان در ایالات متحده گفت که او رسمیت دادن به حکومت جدید را تایید نمی کند ولی این موضوع باید از بحث ها بر سر کمک های بشری جدا شود، زیرا این کمک ها بسیار مهم است حتی اگر بخشی از آن بدست طالبان قرار گیرد. او گفت: «یک فاجعه قوی و واقعی در افغانستان در حال شکل گیری است و مردم افغانستان حالا از آن رنج می برند.»
در مورد پول های مسدود شده افغانستان چه می توان گفت؟
حدود ۷ میلیارد دالر دارایی افغانستان در بانک ذخایر فدرال در نیویارک وجود دارد که پس از تسلط طالبان در ماه اگست مسدود شد. طالبان این پول را درخواست کردند ولی این پول به دلیل تحریم ها به این گروه انتقال داده نمی شود. خانواده های کسانی که در حملات ۱۱ ستمبر کشته شدند، ادعایی را علیه طالبان و القاعده مطرح کرده و دادخواستی را برای پرداخت این پول به قربانیان مطرح کرده اند که موضوع را پیچیده تر می کند.
۴۱ تن از اعضای دموکرات کنگره امریکا با فرستادن نامه ای به رئيس جمهور بایدن او را ترغیب کردند که «اطمینان حاصل کند که بخش قابل توجهی از دارایی های مسدود شده برای امور بشردوستانه استفاده می شود»، با این استدلال که با وخیم شدن شرایط ممکن است «بار دیگر این کشور به محل پرورش گروه های تروریستی» مانند القاعده تبدیل شود.
شاه محرابی، استاد اقتصاد در کالج مونتگومری در مریلند و عضو هیئت بانک مرکزی افغانستان گفت که بخشی از پول های مسدود شده باید برای باثبات نگهداشت قیمت ها در افغانستان، پرداخت معاشات کارمندان ملکی و فعال نگهداشتن سکتور خصوصی استفاده شود. او هشدار داد که در غیر این صورت اقتصاد این کشور با سقوط آزاد روبرو خواهد شد.
محرابی گفت: «فکر نمی کنم که این به نفع ما و ایالات متحده باشد. من فکر می کنم ایالات متحده نیز این را می داند.»
یک مقام ارشد حکومت امریکا گفت که حکومت در مورد سرنوشت پول های مسدود شده بحث می کند، اما باید به مراجع عدلی اجازه دهد که ادعاهای مطرح شده توسط خانواده های قربانیان ۱۱ سپتمبر بررسی شوند.
آیا امریکا و دیگران بیشتر از این انجام داده می توانند؟
سازمان های مددرسان و دیگران از وزارت مالیه امریکا خواسته اند تا نامه هایی را برای صاحبان تجارت ها و حکومت ها صادر کند و به آن ها اطمینان دهد که با تجارت در افغانستان با پیامدهای قانونی روبرو نمی شوند. اما مقام نامبرده گفت که مجوزهای صادر شده دقیقاً همین هدف را برآورده می سازند.
رحمانی، سفیر پیشین افغانستان در امریکا گفت حکومت بایدن همچنین می تواند بانک های خارج از امریکا را به آزادسازی دارایی های افغانستان تشویق کند و جامعه جهانی باید روی برخی از موارد «ابتکاری» مانند انتقال پول از طریق موبایل کار کند تا افغان های مقیم خارج بتوانند به خانواده های خود در افغانستان پول ارسال کنند. رحمانی گفت هرچیزی که انجام می شود باید به زودی صورت گیرد.
او گفت: «قحطی و رنج باعث ناامیدی می شود و ناامیدی تندروی، تروریسم و موارد بدتر را تقویت می کند.»
Hs/af (AP)