از هفته‌ها به اینطرف دختران دوره لیسه در هرات دوباره به مکتب و صنف‌های درسی حاضر می‌شوند و این ثمره یک تلاش بی‌نظیر و هماهنگ توسط معلمان و والدین برای متقاعد کردن مدیران محلی طالبان بود تا اجازه دهند که مکاتب دوباره باز شوند.

مقامات طالبان پس از آن هرگز بگونه رسمی بازگشایی مکاتب در اثر لابیگری را تأیید نکردند، اما زمانی که معلمان و والدین صنف‌های جدید را با ابتکار خود فعال کردند، طالبان از آن جلوگیری نکردند.

محمد صابر مشعل، رییس اتحادیه معلمان هرات، کسی که به سازماندهی این کمپاین کمک کرد گفت: «والدین، دانش آموزان و معلمان دست به دست هم دادند تا این کار را انجام دهند.» او افزود: «این تنها جاییست که فعالان و معلمان خطر ماندن و گفتگو با طالبان را پذیرفتند.«

موفقیت در هرات تفاوت قابل توجهی را نسبت به حکمروایی قبلی طالبان در سال ۱۹۹۰ و حاکمیت کنونی این گروه برجسته می‌کند. در آن زمان ستیزه جویان سازش‌ناپذیر بودند و با ایدئولوژی تندروانه زنان را از ظاهرشدن در اجتماع، کار کردن و تمام دختران را از آموزش منع می‌کردند. این گروه از زور و خشونت و مجازات شدید برای اجرای قوانین استفاده می کرد.

بیشتر: یونیسف می‌خواهد مستقیماً به معلمان افغانستان معاش پرداخت کند

این بار، به نظر می‌رسد آنها متوجه شده اند که نمی‌توانند در افغانستانی که در ۲۰ سال گذشته به شدت تغییر کرده به آن اندازه بی‌رحم باشند.

آن‌‌ها برخی از قوانین کهنه را تحمیل کردند ولی در مورد این که چه چیزی مجاز است یا نه، مشکوک اند. این ابهام شاید به این خاطر است که این گروه با همه در تقابل قرار دارد در حالی که طالبان تقریبا با فروپاشی اقتصادی کامل، تعلیق کمک های بین‌المللی، افزایش گرسنگی هشداردهنده و شورش خطرناک ستیزه جویان گروه دولت اسلامی یا داعش روبرو هستند. ‌

 در پانزدهم اگست زمانی‌که طالبان قدرت را به دست گرفتند، اکثر مکتب‌ها به دلیل شیوع کووید ۱۹ مسدود بودند. طالبان تحت فشارهای شدید بین‌المللی مکتب‌های دخترانه و پسرانه را از صنف ۱ تا ۶ در تمام سطوح باز کردند.

اما این گروه به دخترانی که در صنف‌های ۷ تا ۱۲ درس می‌خواندند أجازه بازگشت به مکتب را ندادند و گفتند که ابتدا باید آن‌ها مطمئن شوند که صنف‌ها با «شیوه‌ اسلامی» برگزار می‌شوند. طالبان همچنین زنان را از انجام وظایف دولتی که بزرگترین محل استخدام است، منع کردند.

در ولایت هرات اما معلمان به سرعت شروع به سازماندهی کردند. بصیرتخواه مدیر مکتب دخترانه تجربوی در هرات گفت: «زمانی که طالبان آمدند، ما بسیار ترسیده بودیم، بخاطر آنچه آن‌ها قبلا انجام داده بودند.»

مسوولان اتحادیه معلمان با والی طالبان و رئیس معارف دیدار کردند. مشعل گفت آن ها ابتدا موضوع مکاتب دخترانه را مطرح نکردند و بر ایجاد رابطه تمرکز کردند تا «طالبان آمدند تا ببینند که ما از جامعه نمایندگی می کنیم.»

زمانی که معلمان در مورد بازگشایی دوباره پرسیدند، مقامات طالبان مخالفت کردند و گفتند بدون اجازه حکومت در کابل آن‌ها این کار را کرده نمی‌توانند.

معلمان پیوسته فشار می‌آوردند. حدود ۴۰ مدیر زن، به شمول بصیرتخواه، با مسوولان ارشد معارف طالبان در ماه سپتامبر دیدار کردند تا نگرانی اصلی خود را مطرح کنند.

بصیرتخواه گفت: «ما به آن‌ها اطمینان دادیم که صنف‌ها جدا هستند، تنها با معلمان زن و دختران با پوشش کامل حجاب». او افزود: «ما به تغییر هیچ چیزی نیاز نداریم. ما مسلمان هستیم و ما قبلا تمام موضوعات اسلامی را مدنظر گرفته‌ایم.»

بیشتر: یونیسف: بیش از چهار میلیون کودک در افغانستان از آموزش محروم شده اند

در ماه اکتبر معلمان إحساس کردند که به طور ضمنی طالبان توافق کرده اند تا مانع نشوند. معلمان پخش این خبر را در صفحات فیسبوک و کانال‌های پیام رسان آغاز کردند که مکاتب دخترانه به تاریخ ۳ اکتوبر باز خواهند شد. والدین یک شبکه تیلفونی ایجاد کردند تا خبر را به همدیگر برسانند و شاگردان به همصنفان خود بگویند.

مستوره، که دو دخترش در صنف‌های اول و هشتم مکتب تجربوی درس می‌خوانند، به والدین دیگر زنگ زد و آن‌ها را تشویق کرد تا دختران‌شان را به مکتب بیاورند. بعضی‌ها نگران بودند که طالبان دختران را آزار خواهند داد و یا جنگجویان این گروه حمله خواهند کرد. مستوره و زنان دیگر تاهنوز دختران شان را تا مکتب همراهی می‌کنند.

مستوره که مانند بسیاری أفغان‌ها یک نام دارد گفت: «ما نگران بودیم و هنوزهم نگرانیم.» او افزود: «اما دختران باید درس بخوانند. بدون آموزش زندگی به عقب بر می‌گردد.»

فدیه اسماعیل‌زاده، دختر ۱۴ ساله صنف ۹، گفت زمانی که این خبر را شنید، گریه کرد. او افزود: «ما تمام امید خود را برای این که مکتب‌ها دوباره باز شوند، از دست داده بودیم.»

بصیرتخواه گفت وقتی دروازه‌ها مکتب باز شدند، همه دانش آموزان مکتب تجربوی حاضر نشدند. اما زمانی که والدین بیشتر مطمئن شدند، بعد از چند روز صنف‌ها پر شدند. حدود ۳۹۰۰ تن از صنف اول تا دوازدهم در این مکتب درس می‌خوانند.

شهاب الدین ثاقب رئیس معارف طالبان در ولایت هرات تاکید کرد که این گروه با مکتب رفتن دختران مشکل ندارد.

او به خبرگزاری اسوشیتد پرس گفت: «ما آشکارا به همه گفته ایم که آن‌ها باید به مکتب بیایند.» او افزود: «مکاتب بدون کدام مشکل باز هستند. ما هیچ دستوری را صادر نکرده ایم که گفته باشد دختران دوره لیسه به مکتب نروند.»

هرات یگانه جایی است که مکتب‌های دخترانه در سراسر این ولایت باز اند، همچنان مکتب‌ها در برخی از ولسوالی‌ها در شمال أفغانستان به شمول مزارشریف بازگشایی شده اند.

مشعل به تغییرات در درون طالبان اشاره کرد و گفت: «برخی جناح‌ها بازتر هستند و میدانند که مردم بخاطر معارف در برابر آن‌ها مقاومت خواهند کرد.»

  

او گفت که طالبان برخلاف حکومت سرنگون شده که حمایت بین‌المللی را با خود داشت، فاسد نیستند.

او افزود: «در حکومت قبلی، اگر ما به خاطر بهبود مکاتب پیشنهاد می‌کردیم، آن‌ها طرح را به زباله‌دانی می‌انداختند زیرا آن‌ها از این طرح فایده‌ای بدست نمی‌آوردند.»

او علاوه کرد: «طالبان تمام وقت شان را برای جنگ در کوه‌ها سپری کرده اند. آن‌ها چیزی از اداره نمی‌دانند. وقتی ما با آن‌ها ملاقات می‌کنیم، تلاش می‌کنیم به آن‌ها مشوره بدهیم و بعد از سازش، آن‌ها کنار می‌آیند.

معلمان تاهنوزهم مبارزه می‌کنند. مانند سایر کارمندان حکومت، آن‌ها ماه‌ها معاش دریافت نکرده اند. مشعل گفت که ریاست معارف بودجه‌ای برای تامین و نگهداری نیز نداشته است.

بازگشایی مکتب‌های دخترانه هنوز یک استثنا باقی مانده است. مناطق دیگر این کشور موفقیت اندکی داشته اند.

بیشتر: نمایندگان زن: طالبان برای اثبات تغییر مفکوره‌شان مکاتب دختران را باز کنند

فهیمه پوپل مدیر مکتب دخترانه عینو نمبر ۱ گفت معلمان در ولایت جنوبی قندهار موضوع بازگشایی مکاتب دخترانه را با مقامات طالبان مطرح کردند، اما این خواست رد شد.

مقامات گفتند بدون دستور از وزارت معارف، آن‌ها کاری کرده نمی‌توانند. در همین حال والدین از او در مورد برگشت دوباره دختران به صنف می‌پرسند.

پوپل گفت: «ما امیدواریم که روزی خبر خوبی برای آن‌ها داشته باشیم.» اما او افزود بجای تکرار تجربه هرات، بهتر است منتظر تصمیم حکومت مرکزی ماند.

در صورتی که مقامات ولایتی اجازه بازگشایی دوباره بدهند، وزارت می‌تواند خلاف این تصمیم عمل کند، که این «به شاگردان و معلمان آسیب خواهد زد.»

بازگشت کامل مکاتب دخترانه تقاضای اصلی جامعه جهانی پیش از آنکه سازمان ملل به پرداخت مستقیم معاش به معلمان توافق کند، می‌باشد.

تاکنون طالبان از تعیین جدول زمانی خودداری کرده اند و بسیاری مکاتب رخصتی‌های زمستانی را تا ماه مارچ آغاز کرده اند. محمد حسن آخند رئیس الوزرای طالبان در یک بیانیه تاکید کرد «زنان در حال حاضر آموزش می‌بینند» و افزود «اگر خدا خواست امیدواریم که آن را گسترش دهیم.»

Hs/Na (AP)