در حالی که پس از تعطیلی عمومی برای جلوگیری از گسترش کرونا، تلاش ها برای محو بیماری فلج اطفال در افغانستان متوقف شده بود، حالا مقام های این کشور برای واکسین میلیون ها کودک علیه این بیماری دست به کار شده اند.

اما قتل سه زن واکسیناتور که در اواخر ماه مارچ رخ داد، نشان داد که چه خطراتی در برابر این کارزار وجود دارد. از یک سال پیش بدین سو حملات گروه های مسلح از جمله طالبان و داعش رو به افزایش است و ناامنی در افغانستان تشدید شده است.

این سه زن در حالی که در ولایت شرقی ننگرهار، به واکسین خانه به خانه کودکان مشغول بودند، در دو حمله جداگانه که به تاریخ ۳۰ مارچ رخ داد، به ضرب گلوله کشته شدند. در طول یک دهه گذشته که در افغانستان واکسین خانه به خانه علیه فلج اطفال انجام می شود، نخستین بار است که کارمندان مامور واکسین کشته می شوند.

اینگونه حملات بیشتر در پاکستان انجام می شد. در آن جا از سال ۲۰۱۱ تا به حال دست کم ۷۰ واکسیناتور و کارمندان امنیتی که برای کمپاین واکسین کار می کردند، کشته شدند. افغانستان و پاکستان تنها کشورهای جهان هستند که بیماری فلج اطفال در آن جا هنوز از بین نرفته و طی سال های اخیر موارد ابتلا به آن افزایش نگران کننده ای داشته است.

در سال ۲۰۲۰ در افغانستان ۵۶ مورد جدید گزارش شده است که از سال ۲۰۱۱ تا به حال بالاترین رقم بوده است. در آن سال ۸۰ مورد ابتلا به این بیماری ثبت شد. 

عادله محمدی، یک دختر ۲۱ ساله که در کابل به عنوان واکسیناتور کار می کند، گفت که پس از کشته شدن سه زن مامور واکسین در جلال آباد، والدینش نمی خواستند که او به این کار ادامه دهد. او به اسوشیتدپرس گفت: «من رفتم، اما بسیار نگران بودم». عادله گفت: «به این فکر می کردم، چه کار کنم، اگر فردی انتظار ما را بکشد و بلافاصله به طرف ما تیراندازی کند». این دختر جوان در ادامه گفت: «اما ... من شغلم را دوست دارم. به مردم کشورم خدمت می کنم، به خصوص به کودکان». او گفت: «چنین حملاتی نمی تواند جلوی کار ما را بگیرد».

افزایش خشونت ها در افغانستان که برای محو بیماری فلج اطفال تقلا می کند، باعث تشدید نگرانی ها در این زمینه شده است. این بیماری مدت ها است که در نقاط دیگر جهان از بین رفته است.

از سال ۲۰۱۰، کمپاین های واکسین علیه فلج اطفال در افغانستان انجام شده اند. در چارچوب این کمپاین ها، کارمندان به خانه های مردم مراجعه کرده و واکسین را به کودکان می دهند.  از آن جایی که زنان بهتر می توانند به مادران و کودکان دسترسی داشته باشند، بیشتر کارمندان مامور واکسین زن هستند.

در سال گذشته، مقام های دولتی افغانستان مجبور شدند به خاطر تعطیلی عمومی که برای جلوگیری از گسترش ویروس کرونا اجرا شد، از پلان چهارمرحله ای واکسین صرف نظر کنند. آن ها فقط توانستند دو مرحله از این پلان را به انجام برسانند. مقام های مسئول می گویند که در حال حاضر حدود ۱۰ میلیون کودک به واکسین علیه فلج اطفال نیاز دارند. از این میان دسترسی به حدود ۳ میلیون کودک که در مناطق تحت کنترول طالبان زندگی می کنند، برای مقام های مسئول ممکن نیست.

یک مرحله از واکسین در اوایل سال روان انجام شد و مرحله دوم به تاریخ ۲۹ ماه مارچ به جریان انداخته شد و با وجود قتل سه زن واکسیناتور ادامه پیدا کرد. به گزارش غلام دستگیر نظری، سخنگوی وزارت صحت در طول مرحله دوم که چهار روز به طول انجامید، بیش از ۶ میلیون کودک واکسین شدند.

در افغانستان که جامعه ای محافظه کار است و مردم به خاطر چهار دهه جنگ از نظر روانی به شدت آسیب دیده اند، برخی نظر مثبتی نسبت به واکسین زدن ندارند و آن را توطئه ای از سوی کشورهای غربی می دانند.

عادله محمدی، از سه سال پیش به این سو در کمپاین واکسین خانه به خانه شرکت می کند. او در آن بخش هایی از پایتخت کار می کند که مردم از تحصیلات بالاتری برخوردار هستند و بیشتر خانواده ها اجازه می دهند که فرزندانشان دوز واکسین را علیه بیماری فلج اطفال دریافت کنند.

عادله می گوید که نگرانی های عمومی راجع به ویروس کرونا و تلاش ها برای معالجه بیماری کووید ۱۹ باعث شده که برخی نسبت به واکسین فلج اطفال تمایل بیشتری نشان دهند.

عادله هنوز هم با مقاومت خشمگینانه برخی از خانواده ها روبرو می شود که می گویند، "واکسین را اسلام ممنوع کرده" یا این که این کار به کودکان صدمه می رساند. او گفت: «خانواده هایی هستند که حتی دروازه های شان را به روی ما باز نمی کنند. آن ها فقط فریاد می زنند، اگر از این جا نروید، بیرون می آییم و شما را لت می کنیم».

تاثیرات ابتلا به فلج اطفال را در افغانستان می توان در برنامه ارتوپدی کمیته صلیب سرخ در این کشور مشاهده کرد. در چارچوب این برنامه افرادی که در افغانستان طی جنگ، انفجار بمب های کنارجاده ای یا برخورد با ماین مجروح شده اند، پاهای مصنوعی دریافت می کنند. اما مسئولان در این برنامه به هرکس که دچار مشکلات حرکتی است، به شمول اشخاصی که از ابتلا به فلج اطفال متاثر شده اند، کمک در اختیار می گذارند.

در سال ۲۰۲۰، حدود ۵ هزار تن که به خاطر ابتلا به فلج اطفال دچار مشکلات حرکتی هستند، کمک های فیزیوتراپی، تجهیزات طبی و ارتوپدی دریافت کردند.

یک مرد ۳۵ ساله از ولایت خوست که در کودکی به فلج اطفال مبتلا شده بود، برای ترمیم پاهای مصنوعی اش به این مرکز مراجعه کرده بود. او برای راه رفتن به این پاها نیازمند است.

این مرد ۳۵ ساله براین تاکید کرد که همه کودکان باید واکسین فلج اطفال را دریافت کنند. او گفت: «در غیر این صورت آن ها سرانجام در موقعیت من قرار خواهند گرفت و به کسی نیاز خواهند داشت که کمک شان کند».

مرجان راسخ، رئیس بخش آگاهی عمومی در برنامه محو فلج اطفال که توسط وزارت صحت انجام می شود، قتل سه زن واکسیناتور را در ننگرهار «دردناک» خواند. او گفت: «اگر این وضعیت ادامه پیدا کند، بر روحیه کارمندان صحی ما قطعا تاثیر منفی خواهد داشت».

اما زنان جوانی که در کارزار واکسین خانه به خانه شرکت می کنند، خواهان ادامه آن هستند. شبانه مانی که ۲۲ سال دارد، گفت: «اگر بترسیم و برای واکسین کردن از خانه بیرون نرویم، نه تنها کودکان، بلکه همه ما دچار مشکل خواهیم شد».  

me, na/AP