کلاوس شیرا، دگروال اردوی آلمان با لباس ابلق نظامی اش در ادارۀ پولیس ایالت زاربروکن در برابر خبرنگاران موضوع بسیار مهمی را خبر داد: «دیروز در بایرن، بادن وورتمبرگ، نورد راین‌وستفالن و بریمن سوء‌قصد های صورت گرفت. صبح امروز حملات دیگری رخ داد. برای واضح ساختن بُعد اوضاع باید گفت که در این حملات ۴۵ تن کشته و بیشتر از ۹۰ تن زخمی شده اند. تفاوت بزرگ در ایالت زارلند این است که پولیس در اینجا با اقدامات خاص تحقیقی خود توانسته است جلو یک حمله بر یک مکتب زاربروکن را بگیرد.»

 این خبر وحشتناک خوشبختانه واقعیت نداشته و یک سناریو برای تمرینات مشترک سه روزه است. هدف برجستۀ این تمرینات همکاری پولیس و اردوی آلمان در صورت وقوع یک حملۀ تروریستی است. این تمرینات در نوع خود بی سابقه اند.

چنانچه اورزولا فون دیر لاین وزیر دفاع آلمان فدرال می گوید: «وقتی بخواهیم بر یک وضعیت وخیم تروریستی غالب شویم، چیزهای زیادی وجود دارند که مشترکاً آن را در یک همکاری باید بیاموزیم. تنها می‌توانم بگویم که خوب است که این تمرین اجرا می‌شود. در سال های پیش همچو اقدامی غیر قابل تصور بود.»

"تنها سربازان می توانند علیه دموکرات‌ها یاری کنند"

همکاری پولیس و اردو به خاطری غیر قابل تصور بوده است که در قانون اساسی آلمان مردود شده است. به اساس این قانون اردوی آلمان تنها برای دفع خطرات بیرونی درنظر گرفته شده و حفظ امنیت داخلی به دوش پولیس است. تجارب تاریخی به آلمانی ها آموخته است که مأموریت اردو در مسایل داخلی در پیوند با خطرات برای دموکراسی و آزادی قرار دارد. اولین انقلاب آلمان در سال ۱۸۴۸، با سرکوب اردوی پروس روبرو شد. شعار گوستاف فون گریسهایم، جنرال اردوی آن زمان، چنین بود: "تنها سربازان می‌توانند علیه دموکرات ها یاری کنند". پس از پایان جنگ اول جهانی اردوی جمهوری وایمار باز هم بالای مردم خود شلیک کرد. این بار قربانیان کارگران و شورا های دهاقین و همچنان "دشمنان دیگر رایش" بودند.

محدودیت های شدید در قانون اساسی

همین تجارب تاریخی سبب شده اند که در قانون اساسی آلمان محدودیت های شدیدی برای مأموریت اردو در داخل کشور وضع گردند. قرار ماده ۳۵ این قانون تنها در حالات استثنایی، مثلاً فاجعه های طبیعی مانند سیلاب، سربازان اردو را می توان توظیف کرد. اما محکمۀ فدرال قانون اساسی در سال ۲۰۱۲ این ماده را به طور چشمگیری گسترش داد.

یوآخیم ویلاند حقوقدان در مصاحبه ای با دویچه وله اظهار داشت: «این محکمه گفت یک رویداد ناگوار می‌تواند عمدی نیز باشد، یعنی وقتی تروریست ها حمله ای را انجام بدهند. حمایت اردوی آلمان تنها زمانی مجاز نیست که آسیب قبلاً رسیده باشد، بلکه دفاع باید بلافاصله پیش از آسیب رسیدن صورت بگیرد.»

به این ترتیب یک مأموریت مشترک اردو و پولیس از نگاه حقوقی ممکن گردانیده شده است.

مورد نظر جهادگرایان

در این میان اروپا و از جمله آلمان هدف فعالیت های تروریستی اسلامگرایان قرار دارد. سوءقصد ها در پاریس، بروکسل و برلین گواه واضحی بر این مسأله اند. به قول هانس گئورگ ماسن رئیس ادارۀ استخبارات داخلی آلمان، ملیشه های جهادگرای "دولت اسلامی" آلمان را به عنوان یکی از اهداف حملات تروریستی، آشکارا در ردیف بالا قرار داده است.

کلاوس بولیو وزیر داخلۀ ایالت زارلند هنگام معرفی تمرینات مشترک اردو و پولیس، با خورسندی از این امکان یاد کرد. او گفت: «بحث های چند دهه یی و قسماً شدیدترین اختلافات سیاسی، پایان یافته اند.»

اناگریت کرامپ-کارینباور نخست وزیر ایالت زارلند بر اهمیت همکاری مشترک این دو نیروی امنیتی تأکید کرد. او گفت: «تروریست ها مشترکاً کار می‌کنند و هیچ مرزی نمی‌شناسند. از همین خاطر همکاری نیرو های امنیتی نیز باید نسبت به سابق بهتر باشد. این همکاری نباید به دلیل مرز های اداری و ایالتی ناکام گردد.»

در تمرینات مشترک، نیرو های پولیس شش ایالت و همچنان پولیس فدرال و اردوی آلمان شرکت داشتند. در جریان این تمرینات نه افراد پولیس و نه هم سربازان اردو در جاده ها دیده می‌شدند. آنها تنها در برابر خبرنگاران ظاهر شدند.

با وجود تقریباً ۳۰۰ هزار مأمور پولیس در سرتاسر آلمان و علاوه بر آن نیرو های خاص کماندو در هر ایالت این کشور، هنوز هم در شرایط خاص به حمایت از سوی اردو نیاز می‌رود. اورزولا فون دیر لاین می‌گوید: «اکثریت اصلاً تصوری از همچو تمرینات (مشترک) نداشتند و اینکه اردوی آلمان در مأموریت های خارجی خود، چه در افغانستان، چه در عراق و یا مالی، همه روزه با ترور و حملات تروریستی سر و کار داشته است. به این معنا که در یک وضعیت تروریستی، وقتی یک حمله با بمب صورت می‌گیرد، سربازان اردوی آلمان برای تشخیص وضعیت و خنثا ساختن بمب به خوبی مجهز اند. ما با وضعیتی روبرو شده ایم که برای یافتن و تشخیص مواد منفجره به سگ های ردیاب تعلیمی نیاز بوده است. و یا اینکه سربازان اردوی آلمان در رابطه با زخمی های آتش سوزی و یا مجروحین گلوله تجربۀ بزرگی دارند، و اینکه ما وسایط نقلیه محفوظ برای انتقال بیماران و زخمی شدگان در اختیار داریم. اینها همه تجاربی اند که در مأموریت ها به دست آمده و بسیار با ارزش اند.»

در آینده نیز تمریناتی در نظر است

برای تمرینات مشترک کنونی شش ماه آمادگی گرفته شده بود. در جریان این آمادگی پولیس و اردو همدیگر را بهتر شناختند. توماس دیمیزیر وزیر داخلۀ آلمان فدرال از این تمرینات نتیجه‌گیری مثبتی انجام داد. او گفت: "طوریکه دیده شد، همکاری و تفاهم میان اداره فدرال و ایالت ها و همچنان میان مقامات پولیس و اردوی کشور به خوبی صورت گرفت." دیمیزیر تمرینات مشابهی را در آینده نیز ضروری خواند.

دگروال کلاوس شیرا در برابر منتقدان مأموریت اردوی آلمان در داخل کشور با عصبانیت گفت: «وقتی در بین مردم، صرف نظر از اینکه از سوی چه کسی، چنان وانمود شود که آلمان فدرال و اردوی آن گویا با اردوی آلمان نازی و عصر امپراطوری و دوران غیر قابل بیان نازی ها، قابل مقایسه باشد، برای من به عنوان یک سرباز احساس منفی خلق می‌کند. من شخصاً هرگز دستوری نخواهم داد که خلاف قانون باشد. مرا به چه متهم می‌سازند؟ در صورتی‌که یک امر غیر قانونی صادر شود، سربازان مجبور نیستند آن را عملی سازند. در صورت موجودیت یک دستور غیرقانونی، که جرمی را شامل گردد، اصلاً نباید آن را عملی کنیم.»

ماتیاس فون هاین/ ص. ا.