قرارداد موسوم به "اپتا" در سال 2010 امضا شد و براساس آن تاجران افغان، تاجیکستانی و پاکستانی می‌توانستند از سهولت‌های تجارتی در دو کشور برخوردار شوند. با پایان یافتن مدت این قرارداد، اتاق تجارت مشترک افغانستان و پاکستان از حکومت‌های دو کشور خواستند تا به اختلافات سیاسی پایان دهند و زمینه تجارت را بین دو کشور فراهم نمایند.

مسئولان اتاق تجارت افغانستان گفتند که تنش‌های سیاسی در یک سال گذشته سبب شده تا حجم معاملات تجارتی بین دو کشور بیش از یک میلیارد دالر کاهش یابد.

اتاق‌های مشترک تجارت افغانستان و پاکستان روز چهارشنبه پس از بحث دو روزه در کابل، در یک کنفرانس خبری چالش‌های تجارت بین دو کشور را مطرح کردند.

خان جان الکوزی معین اتاق تجارت و صنایع افغانستان در این کنفرانس گفت: «ما از کراچی تا تورخم 200 کیلومتر فاصله داریم اما این فاصله نزدیک را رها می‌کنیم و از بندر عباس که 4000 کیلومتر با ما فاصله دارد و یا از شمال افغانستان، اموال تجارتی خود را وارد می‌کنیم. افغان‌ها به هیچ صورت نمی‌خواهند که این فاصله دور را طی کنند. اما ما گاهی مجبور می‌شویم که چنین کنیم.»

براساس اظهارات آقای الکوزی، پیش از این، حجم معاملات تجارتی بین افغانستان و پاکستان از طریق بندرهای کراچی و واگه سالانه به دو میلیارد دالر می‌رسید اما در سال جاری این رقم کاهش یافته چنانچه افغانستان و پاکستان در سال جاری تنها 700 میلیون دالر تجارت داشته‌اند.

مسئولان اتاق تجارت گفتند که در سال‌های گذشته تاجران افغان سالانه بین 50 تا 70 هزار کانتینر اموال تجارتی را از بندر کراچی وارد می‌کردند، اما این رقم در سال جاری به 7 و حتی 4 هزار کانتینر کاهش یافته است. براساس اظهارات آقای الکوزی در صورتی که اوضاع عادی باشد، افغانستان و پاکستان می‌توانند سالانه پنج میلیاد دالر تجارت داشته باشند اما فضای متشنج سیاسی مانع تجارت بین دو کشور شده است.

تاکید بر روند صلح

مسئولان اتاق مشترک تجارت افغانستان و پاکستان تاکید کردند که رهبران دو کشور روند صلح را صادقانه به پیش ببرند؛ زیرا روابط صلح آمیز بین دو کشور می‌تواند در همه عرصه‌ها به خصوص تجارت تاثیرات بسیار خوبی داشته باشد.

آقای الکوزی در این مورد گفت: «این را اعلام می‌کنم که صلح شرط اساسی افغانستان و پاکستان است. خواست سکتور خصوصی دو کشور این است که پروسه صلح را عملی کنند و برای رسیدن به صلح گام‌های استوار بردارند.»

آرشیف: آلبوم عکس از تولیدات تجارتی افغانستان و پاکستان

این در حالی است که حکومت افغانستان در سال‌های اخیر بارها کنفرانس قلب آسیا را برگزار کرده و در آن از کشورهای آسیای میانه و جنوب آسیا خواسته تا از ظرفیت‌های تجارتی بین دو آسیا استفاده شود و افغانستان بتواند نقش اصلی خود را به عنون پل ترانزیت ایفا کند ولی ناامنی‌ها مانع اصلی در برابر این هدف افغانستان بوده است.

مشکلات اپتا

پنج سال پیش وقتی قرارداد اپتا بین افغانستان، پاکستان و تاجیکستان امضا شد، خیلی‌ها امیدوار بودند که سه کشور از سهولت‌های خوب تجارتی بهره‌مند خواهند شد ولی در عمل چنین نبود و تاجران افغان بارها شکایت کردند و گفتند که از این قرارداد تنها پاکستان نفع می‌برد.

به این دلیل که لاری‌های پاکستان آزادانه می‌توانستند با عبور از خاک پاکستان، اموال تجارتی آن کشور را به مرز کشورهای آسیای میانه برسانند. ولی پاکستان به تاجران افغان اجازه تجارت با هند را نمی‌داد و در برابر ترانزیت اموال تجارتی افغانستان با هند مشکلاتی خلق می‌کرد.

براساس قرارداد اپتا تاجران افغانستان می‌توانستند از طریق بندرهای کراچی و واگه تجارت کنند و تولیدات افغانستان از این دو بندر به کشورهای دیگر به خصوص هند صادر شود اما آقای الکوزی گفت که پاکستان حتا به یک لاری افغانستان هم اجازه صادرات میوه و سایر تولیدات به هند را نداده است.

با پایان مهلت پنج ساله قرارداد اپتا حالا بحث‌ها برسر دور دوم این قرار داد ادامه دارد. تاجران دو کشور مشکلات شان را برای حکومت‌های افغانستان و پاکستان تهیه می‌کنند و خواستار رسدگی به این خواست‌ها می‌شوند.

آقای الکوزی در مورد این لیست گفت: « خواست ما از هردو حکومت این است که مشکلات گرفتن ضمانت و چالش‌های ترانسپورتی را مدنظر بگیرند. این مشکلات از چالش‌های تاجران پاکستان برای رساندن اموال شان به آسیای مرکزی گرفته تا موانعی که برسر راه تاجران افغان در بندرهای واگه و کراچی وجود دارد باید حل شود و اقتصاد از سیاست و سایر مشکلات جدا ساخته شود.»

مزمل شینواری معین وزارت تجارت افغانستان در این کنفرانس گفت که در رابطه به مشکلات قرارداد اپتا با مقام‌های حکومت پاکستان گفتگو شده است. شینواری افزود: «ما در ماه اکتوبر به صورت رسمی به حکومت پاکستان گفتیم قرارداد اپتا باید به صورت اتوماتیک برای پنج سال دیگر تمدید نشود. به این دلیل که مشکلاتی در این قرارداد وجود دارد که باید حل شود. اما تا زمانی که مشکلات حل می‌شود قرارداد کنونی قابل اجرا است.»

در همین حال مقام‌های پاکستانی نیز تاکید کردند که تجارت و اقتصاد نباید قربانی اختلافات سیاسی بین دو کشور شود. رحیم الله وزیری، سکرتر سفارت پاکستان در این کنفرانس گفت که تمام کشورهای منطقه باید با افغانستان همکاری کنند.

او افزود:«ما باید به این توافق برسیم که تمام مشکلات را افغانستان به تنهایی حل کرده نمی‌تواند. در این مورد باید تمام کشورهای منطقه با حفظ احترام، برادری و روابط مستقلانه با افغانستان همکاری کنیم.»