روز یک شنبه این هفته در پهلوی شمار زیادی از مراسم دیگر، در یکی از سالون های بزرگ شهر قندهار محفلی برپا شد و طبق معمول مردم دور هم جمع شدند تا مراسم خوشی را تجلیل کنند. آواز موسیقی همرا با خنده مردم فضای این سالون را فراه گرفته بود. جوانان نیز در میدان رقص پای کوبی می کردند.

مشابه دیگر مراسم نامزدی و عروسی، در این محفل نیز کودکان، زنان و مردان با لباس های زیبا و رنگارنگ در سالون های جداگانه مردانه و زنانه شرکت کرده بودند. بزرگسالان در دور میزها نشسته و انتظار داماد و عروس را می کشیدند و جوانان با پایکوبی محفل را گرم ساخته بودند.

چنانچه در بسیاری عروسی ها در افغانستان مرسوم است، صدای موسیقی به حدی بلند بود که دو نفر در کنار هم به مشکل می توانستند صدای یک دیگر را بشنوند. همه بی صبرانه انتظار عروس و داماد را می کشیدند.

بعد از صرف غذا، مدینه چهار ساله با لباس سفید عروسی بالای تخت عروس و داماد آورده شد. این کودک شاید اصلاَ نمی دانست نامزدی چیست. اندکی بعد بلال احمد چهار ساله با لباس سفید دامادی در کنار مدینه قرار داده شد. شماری کف می زدند و شماری هم با حیرت به همدیگر نگاه می کردند. موسیقی نیز آرام تر شد.

این محفل، مراسم نامزدی همین پسر و دختر چهار ساله بود. هر دو کودک با هم بازی می کردند، می خندیدند و این محفل هم برایشان مانند دیگر محافل خوشی به نظر می رسید، اما نمی فهمیدند که چرا همه به آنها نگاه می کنند. در چهار سالگی هیچ کودکی از ازدواج و مسایل زن و شوهری چیزی نمی داند.

دفاع خانواده داماد

میرزا ولی، برادر بزرگ بلال احمد که از این پیوند بسیار خوش است، به دویچه وله می گوید که رسم و رواج خانواده شان همین است که دختران و پسران به خواست بزرگان خانواده ازدواج می کنند.

میرزا ولی نیز به خواست پدر و مادرش با دختر مامایش در کودکی نامزد شده بود، ولی بعداَ ازدواج نکردند. با وجود این، او آرزو می کند که در آینده این دو کودک خوشبخت باشند.

کودکانی که در دوران طفولیت نامزد می شوند، سال ها باید انتظار بمانند تا پسر پول عروسی را تهیه کند و با نامزدش ازدواج کند. در برخی موارد زمانی که این اطفال بزرگ می شوند، فیصله های را که در گذشته والدین شان کرده بودند، نمی پذیرند. چنین موارد زیادی وجود دارند که منجر به تنش و حتی درگیری خشونت بار بین خانواده ها گردیده اند.

رقیه اچکزی، مسئول امور زنان در ولایت قندهار در مورد می گوید: «زمانی که این اطفال جوان می شوند و اگر با همدیگر شان خوش نباشند، مساله طلاق مطرح می گردد. طلاق خود در جامعه ما برای زنان یک اقدام منفی به شمار می رود.»

اما میرزا ولی تاکید می کند که بزرگان خانواده به ویژه پدر و مادر تصمیمی نمی گیرند که برای اولادن شان خوب نباشد: "بزرگان ما کاری را انجام می دهند که در آن خیر باشد." او همچنین می گوید که در خانواده او همیشه چنین بوده است و در جمع دوستان اش نیز ازدواج به خواست پدر و مادر صورت می گیرد.

میرزا ولی می گوید که اگر خانواده او آینده این نامزدی را خوب نمی دیدند، ۲۵۰ هزار افغانی برای محفل نامزدی مصرف نمی کردند: "این همه مصارف و دعوت دوستان به همین دلیل است و خوشی همه وابسته به همین کار است."

خلاف قانون، اما به معمول

دفتر کمیسیون حقوق بشر در قندهار، فعالان جامعه مدنی و همچنین ریاست امور زنان به این نظرند که چنین ازدواج ها نه تنها خلاف قانون است بلکه مشکلات زیادی را نیز در خانواده و اجتماع به وجود می آورد. رقیه اچکزی می گوید: «از لحاظ شریعت اسلامی نیز ازدواج کودکان ممنوع است.» او در ادامه می گوید که دو اصل مهم نکاح که ایجاب و قبول است، در چنین ازدواج هایی مراعت نمی شود، زیرا کودکان معنی و مفهوم ایجاب و قبول را درک نمی کنند.

شمس الدین تنویر، مسئول امور کودکان در کمیسیون حقوق بشر در قندهار می گوید هرچند ازدواج های زیر سن به تکرار صورت می گیرد، اما رقم دقیق آن معلوم نیست. دلیل آن هم این است که این ازدواج ها در ادارات ثبت نمی شوند.

او در ادامه می گوید: «ما از این بابت بسیار نگران هستیم. چنین قضایا زیاد اند. اما این قضیه مشخص به دلیل اینکه مراسم در داخل شهر بسیار بزرگ و باشکوه تجلیل گردیده است، شهرت پیدا کرده است.»

محمد ابراهیم سپیسلی/ ن. ک. ا.