آیا منابع موجود زمین برای هشت میلیارد نفر کفایت می‌کند؟
۱۴۰۱ آبان ۲۴, سه‌شنبه
سارا هرتوک، کارشناس جمعیت در ملل متحد در نیویارک با اشاره به ۲۵ سال افزایش در حد اوسط امید به زندگی از سال ۱۹۵۰ به این سو و همچنین کاهش نرخ تولد در پی دسترسی بهتر به خدمات و برنامه‌ریزی خانوادگی، می‌گوید: «افزایش جمعیت جهان داستان یک موفقیت قابل توجه است.»
اما این موفقیت هزینه‌ای نیز داشته است. ملل متحد در گزارش اخیر خود گفته است که رشد جمعیت جهان یکی از عوامل اصلی افزایش افرازات گازهای گلخانه‌ای و ویرانی محیط زیست است.
یک سازمان غیردولتی مستقر در بریتانیا به نام «جمعیت مهم است» گفته است: «از دست رفتن تنوع زیستی، تغییر اقلیم، آلودگی، جنگل‌زدایی، کمبود آب و مواد غذایی، همه در نتیجه شمار رو به افزایش [جمعیت] ما شدیدتر شده است.»
تفاوت عظیم در استفاده از منابع
هرتوگ به دویچه وله گفت که روش مصرف و عادات تولیدی ناپایداربه سادگی به رشد فزاینده جمعیت خصوصاً در کشورهای در حال توسعه جنوب جهانی نسبت داده می‌شود، اما این انتظار که بطی ساختن رشد جمعیت جهان می‌تواند راه حل باشد، «اشتباه» است.
خانم هرتوگ گفت: «افزایش درآمدها به مراتب مهم‌تر از افزایش جمعیت در بالا رفتن مصرف گرایی و آلودگی‌های مرتبط با آن نقش داشته است.» او به این نکته اشاره کرد که کشورهای غنی و ثروتمندی که رشد جمعیت شان بطی شده یا کاهش یافته، بیشترین مصرف سرانه منابع را دارند.
در جانب دیگر، کشورهای فقیرتر و در حال توسعه در جنوب صحرای افریقا و بخش‌هایی از آسیا که در دهه‌های پیش رو شاهد افزایش شدید جمعیت خواهند بود، تنها بخش کمی از منابع را مصرف می‌کنند و مسئول مقدار ناچیز افرازات گازهای گلخانه‌ای اند.
به گفته سازمان «شبکه ردپای جهانی»، اگر همه جمعیت زمین به شیوه یک شهروند ایالات متحده امریکا زندگی می‌کردند، ما نیا به منابع دست کم پنج کره زمین داشتیم. اما اگر همه جمعیت جهان به شیوه یک شهروند نایجریا زندگی می‌کردند، تنها ۷۰ درصد منابع موجود در کره زمین سالانه مورد استفاده قرار می‌گرفت.
«ما بیشتر از منابع خود زندگی کرده ایم»
ملل متحد تخمین زده است که جمعیت زمین تا سال ۲۰۵۰ به ۹.۷ میلیارد نفر و تا سال ۲۱۰۰ به ۱۱ میلیارد نفر خواهد رسید. با توجه به این که رشد جمعیت جهان غیرقابل پیش‌گیری است، کارشناسان به این باورند که باید راه‌حل‌هایی برای بحران اقلیمی پیدا شود.
ونیسا پیرز سیریراً رئيس اقتصاد جانی در انستیتوت منابع جهانی، گفت که جهان در واقع منابع مورد نیاز برای سیر کردن هشت میلیارد نفر را دارد و اگر در مورد استفاده کنونی از زمین تجدید نظر شود، شاید بتواند میلیارد‌ها نفر بیشتر را نیز تغذیه کند.
او در حاشیه اجلاس اقلیمی ملل متحد در مصر به دویچه وله گفت: «ما البته که منابع را داریم، اما نیاز به تلاش‌های زیادی در بخش اقتصاد سیاسی و جیوپولیتیکی است تا منابع به جاهایی که ضرورت است واقعاً رسانده شود.»
سلویا لورک، پروفیسور اقتصاد مصرفی در دانشگاه هلسینکی و رئيس انستیتوت تحقیقات پایداری اروپا در آلمان، گفت که توزیع منابع یک مساله است. او تاکید کرد که باید عادات مصرف مردم خصوصاً در شمال جهانی یا کشورهای توسعه یافته تغییر کند.
این دانشمند گفت: «ما مدت نسبتاً زیادی است که فراتر از منابع مان زندگی کرده ایم.» او تخمین می‌زند که جمعیت جهان قادر به ادامه زندگی به شکل کنونی نخواهند بود. به گفته او، به هر اندازه‌ای که جمعیت افزایش یابد و مردم تلاش کنند به شیوه زندگی راحت غربی دست یابند، بازتولید منابع مورد نیاز برای بقا توسط زمین دشوارتر می‌شود.
«شبکه ردپای جهانی» تخمین زده است که برای تامین نیازمندی‌های جمعیت کنونی جهان، همه ساله به ۱۷۵ درصد منابع اکولوژیکی جهان نیاز است که یک روش ناپایدار می‌باشد.
یاد گرفتن «زندگی خوب با امکانات کم»
لورک تاکید می‌کند که بسیاری مصارف اضافی انسان‌ها اختیاری نیست، بلکه در درون جوامع و ارزش‌هایی که ایجاد و تقویت کرده ایم ریشه دارد. او اضافه کرد که رسانه‌ها، تبلیغات، فیلم‌ها و تلویزیون‌ها «این ذهنیت را در مردم ایجاد کرده اند که آنچه اهمیت دارد، رفاه مالی است.»
لورک و محققان دیگری در سال‌های اخیر روی این تحقیق کرده اند که مردمی که زندگی نسبتاً راحت و مرفه دارند، چگونه می‌توانند یاد بگیرند که «با امکانات کمتر زندگی کنند»، بدون این که کیفیت زندگی شان را از دست بدهند. این محققات روی سه عرصه‌ای که بیشترین افرازات گازهای گلخانه‌ای را دارند تمرکز کرده اند، یعنی صنعت مواد غذایی، شیوه زندگی و گشت و گذار یا ترانسپورت.
توصیه‌های این دانشمندان مشابه موضوعاتی است که در بحث‌های اقلیمی مطرح می‌شود: بیشتر ساختن رژیم غذایی گیاهی، کاهش استفاده از تولیدات حیوانی، جلوگیری از مسافرت هوایی و ترانسپورت ماشینی که گازهای آلاینده تولید می‌کنند. تغییر ساختارهای شهرها برای کاهش مصرف انرژی نیز شامل این توصیه‌هاست.
لورک به دویچه وله گفت که نیاز به تلاش‌های فراتر از تهیه فاکت و آمار است تا تصمیم‌گیرندگان عرصه سیاست و جامعه متقاعد به تغییر شیوه زندگی شوند.
او گفت که تنها پیروی کردن از علم کفایت نمی‌کند، بلکه «نیاز به یک روند مذاکرات اجتماعی» می‌رود تا توازنی میان ثروتمندان و فقرا ایجاد گردد.
آلبوم عکس از آرشیف: