خروج نیروهای جنگی ناتو از افغانستان در ختم سال ۲۰۱۴ باعث افزایش فعالیت های شورشیان در این کشور آسیای مرکزی گردید؛ قابل توجه ترین گروه شورشی طالبان است که در حدود نیمی از خاک افغانستان حضور و یا کنترول دارد.

سازمان تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش نیز گروهی کوچک را در افغانستان تشکیل می دهد، اما حضور قابل توجه دارد؛ هرچند عبدالحسیب رهبر این گروه در پایان  ماه اپریل در حمله نیروهای ویژه به رهبری امریکا کشته شد.

با حملات رو به افزایش، مشاور ارشد نظامی دونالد ترامپ رئیس جمهور امریکا خواستار افزایش نقش کشورش در افغانستان به وسیله فرستادن نیروهای اضافی شد.

جنرال جان دبلیو نیکلسون فرمانده امریکایی ماموریت حمایت قاطع ناتو در افغانستان در جریان جلسه دولتی استماعیه از طولانی ترین جنگ امریکا در تاریخ  سخن به میان آورده و گفت: «ما کمبودی چند هزار نفری داریم.»

جیمز ماتیس وزیر دفاع امریکا در سفری از قبل اعلام نشده به افغانستان در ماه اپریل گفت که جنگ "به سوی گسترده شدن می رود". ماتیس در مورد برنامه های بعدی اداره ترامپ در افغانستان جزئیاتی ارائه نکرد، اما گفت که با توجه به "بن بست" فعلی با طالبان، افزایش نیرو رد نشده است.

ماتیس گفت با اشاره به رهنمود ترامپ برای ارزیابی وضعیت در افغانستان و گردآوری گزینه ها برای پیشرفت گفت: «ما در حال حاضر در حال مشخص ساختن چالش ها هستیم». وی اضافه کرد: «هیچ ملتی وجود ندارد که به تنهائی همه این ها را به دوش بکشد.»

سخت و سریع

همزمان با اینکه تحلیلگران خواستار تغییر سیاست واشنگتن در قبال افغانستان شده اند، اداره ترامپ در حال تهیه کردن برنامه اش در قبال افغانستان است که به گفته وزیر دفاع این کشور «خیلی زود» اعلام می شود. 

انتظار می رود که ترامپ دیدگاه های سیاسی اش را در مورد افغانستان  تا برگزاری نشست سران ناتو در ماه جاری ارائه کند. به خاطر تناقض دیدگاه ترامپ با مشاورانش، هنوز روشن نیست که او کدام مسیر را برای جنگ افغانستان انتخاب می کند. 

در سال ۲۰۱۳ ترامپ خواهان خروج همه نیروهای امریکایی از افغانستان شده و در تویترش نوشت: «دیگر زندگی ای تلف نشود. اگر نیاز باشد دوباره آنجا داخل شویم، ما  سخت و سریع می رویم.» 

ترامپ به عنوان رئیس جمهور مجوز بیشتری به حملات هوایی و زمینی در افغانستان داد؛ به شمول انداختن بزرگترین بمب غیراتومی امریکا با لقب "مادر بمب ها" بالای تروریستان داعش که در ماه اپریل انجام شد.

برگشت طالبان

در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۷۰۰۰ سرباز افغان کشته و ۱۱ هزار تن دیگر شان در حملاتی زخمی گردیدند که بیشترشان را طالبان به عهده گرفته اند. در این حملات همچنان۸۴۰۰  فرد ملکی  کشته شده اند. این آمار را اداره بازرس خاص امریکا برای بازسازی افغانستان یا "سیگار" در ماه جنوری سال جاری نشر کرد.

در ماه اپریل حدود ۱۴۰ عضو اردوی افغانستان در حمله شورشیان به یک پایگاه شان در ولایت شمالی بلخ کشته شدند که مسئولیتش را طالبان به عهده گرفتند؛ حمله ای که وحشتناک ترین رویداد از سال ۲۰۰۱ به این سو شمرده می شود.

هرچند تروریستان داعش یا "دولت اسلامی" نیز در افغانستان حضور پیدا کرده اند، اما رشد مجدد طالبان ثابت ساخت که یک نیروی سهمناک است که ایالت متحده امریکا هنوز هم باید برای رسیدن به اهدافش با این گروه بجنگد.

پس از آنکه تلاش های منطقه ئی برای آشتی نتوانست یک آغاز جهشی داشته باشد، تحت اداره ترامپ واشنگتن از باز بودن دروازه های مذاکرات صلح به روی طالبان خبر داد. اما مقامات امریکایی، به شمول ماتیس وزیر دفاع این کشور تصریح کرده اند که گروه های شورشی قبل از پیوستن به روند صلح باید "خشونت را نفی کرده و تروریسم را رد کنند". 

مشوره ناتو

ناتو نقشش را در افغانستان به ماموریت حمایت قاطع محدود ساخته که یک ماموریت مشاورتی و آموزشی برای نیروهای افغان می باشد. تقریبا ۱۳ هزار و ۵۰۰ سرباز ناتو برای پیشبرد این ماموریت به این کشور فرستاده شده اند.

هرچند امریکا بیشترین شمار سربازان را در این ماموریت ناتو در افغانستان دارد، آلمان با داشتن ۹۸۰ سرباز زیر بیرق ناتو در افغانستان در جایگاه سوم است. با توجه به فشار ترامپ بر متحدین در جهت افزایش مخارج نظامی شان در ناتو، اداره وی شاید از ناتو تقاضا نماید سهم اش را در صورت گزینش نقش فعال در افغانستان، افزایش دهد. 

نیکوله بیرچ، محقق افغانستان در انستیتوت مطالعات بین المللی و امنیتی واقع در برلین ( اس دبلیو پی)  به دویچه وله گفت که انگلا مرکل صدراعظم آلمان بر نقش مهم اردوی آلمان در عملیات های ناتو تاکید کرده و گفته است احتمال  افزایش نقش آلمان در افغانستان  نباید رد گردد.

بیرچ گفت: «آلمان سیاست ناتو را برای حمیات از افغانستان تا زمانی که ضروری باشد، با اتکا به اهمیت راه حل سیاسی به رهبری افغان ها دنبال می کند.»

وی افزود دلیلی چنین مشارکتی این است: «این می تواند گامی مهم باشد که نیروهای بیشتری برای تقویت نیروهای افغان در جنگ علیه داعش و طالبان ارسال شوند تا افغان ها زمان وتوانائی بیشتری برای وارد کردن فشار بر طالبان برای مجبور ساختن آن ها به پیوستن به گفتگوهای صلح بیابند.»  

دو روی یک سکه

جنرال نیکلسون در جلسه استماعیه کانگرس امریکا گواهی داد که اگر مشاوران ترامپ مسیرشان را پیش گیرند، واشنگتن شمار نیروهایی که در افغانستان خدمت می کنند را تا "چند هزار" افزایش می دهد. اما فرستادن نیروی بیشتر به معنای پایان جنگی نیست که از سال ۲۰۰۱ به این سو آغاز شده است.

بیرچ اضافه کرد: «افزودن سه تا پنج هزار سرباز می تواند برخی دست آوردهای تاکتیکی داشته باشد؛ اما حمایت نظامی و آموزشی بدون داشتن یک راه حل سیاسی کافی نیست». وی افزود: «نقاط قوت طالبان و آسیب پذیری نیروهای امنیتی افغانستان دو روی یک سکه هستند». این تحلیلگر امور افغانستان همچنان گفت: «آن‌ها (نیروهای امنیتی) به جنجال‌‌های حل ناشده، تنش قدرت میان گروه‌های محلی و قومی و همچنین حکومتی کشانده شده اند که نمی‌خواهد یا نمی‌تواند به مردم خدمات ارائه کند.» 

در حقیقت آوردن طالبان به پای میز مذاکره و ایجاد یک راه حل سیاسی تلاش های بیشتری نسبت به نظامی گری واردو را می طلبد. چنانکه اداره بازرس کل امریکا برای بازسازی افغانستان "سیگار" می گوید، این نیازمند چشم اندازی جامع برای ریشه کن کردن فساد، ایجاد حکومتداری خوب و حمایت از بازسازی و توسعه می باشد. آیا اینکه چنین چیزهایی پالیسی ترامپ را خواهند ساخت، باید منتظر ماند و دید.

لویس ساندرز/ر.ش/ر.ر