موشه ملیو یک تن از اسرائیلی هایی که در آن زمان ۲۳ ساله بود و در یکی از واحدهای پاراشوت اسرائیل متصدی بی سیم بود، آن زمان را به خاطر می آورد و می گوید: "احساس می شد که این تهدیدات به شدت موجودیت اسرائیل را با خطر مواجه ساخته اند". در روزهای قبل از آغاز جنگ جمال عبدالناصر رئیس جمهور اسبق مصر تهدید کرده بود که اسرائیل را از نقشه جهان محو می کند. همچنان از سوریه نیز تهدیدات شبیه به این شنیده می شد. هر دو کشور مصر و سوریه قبل از آن در سال های ۱۹۴۸ و ۱۹۵۶ دو بار وارد جنگ با اسرائیل گردیده بودند. پس از این جنگ ها رئیس جمهور مصر واحدهای نظامی کشورش را در شبه جزیره سینا استقرار داده و نیز بندر طیران را به روی کشتی های اسرائیل مسدود نمود.

بامداد روز پنجم ماه جون ۱۹۶۷ نیروهای هوایی اسرائیل به طور غیرمترقبه واحدهای مصر در شبه جزیره سینا را مورد حمله قرار دادند.

پس از آنکه جنگ شدت گرفت، میلو سرباز آن زمان در اردوی اسرائیل آماده اشتراک در جبهه غربی جنگ علیه مصر گردید، با آنهم او به یاد می آورد: "دفعتاً مسیر مأموریت ما تغییر نمود و ما به سمت بین المقدس فرستاده شدیم".

تصرف دیوار مقدس بُراق

میلو و یورام ساموش یک تن از فرماندهان جوان آن زمان اردوی اسرائیل هنوز هم با هم دوست و آشنا اند. هردو در سال ۱۹۶۷ مشترکاً بر دروازه اسباط حمله کرده و توانستند وارد شهر کهنه اورشیلم شوند که از سال ۱۹۴۸ تحت کنترول اردن بود. هردو سرباز اردوی اسرائیل هنوز هم خیلی متأثر از جنگ شش روزه پنجاه سال قبل اسرائیل اند. ساموش اکنون پنجاه سال بعد می گوید: "تا این جنگ، ما از جمله مردمان ضعیف و مورد تعقیب و آزار بودیم. در آن زمان فقط ۲۵ سال از هولوکاست می گذشت." او افزود: "در این جنگ مؤفق شدیم دیوار بُراق را دوباره پس بگیریم و بار دیگر بر سر پاهای خود ایستاد شدیم".

در آن سوی دیگر جنگ، فقط در فاصله شش متری حیفه الخالدی دختر جوان ۱۷ ساله فلسطینی، نیر در آن زمان حمله اسرائیل را تجربه کرده است. او اکنون از بام خانه پدری اش دیوار بُراق و مسجد الاقصا را نگاه می کند: "ما در خانه پنهان شده بودیم، هیچ کسی جرأت نداشت حتی از پنجره به بیرون نگاه کند. باری شنیدیم که از پایین کسی صدا زد، سربازان عراقی رسیده اند." او اضافه کرد: "اما مادرم به زودی از صدای آنان متوجه شد که سربازان اسرائیلی اند، برای ما شوک بود که سربازان اسرائیل به این زودی داخل شهر کهنه شده بودند."

به تاریخ هفتم ماه جون سال ۱۹۶۷ سربازان اسرائیل این مناطق را تصرف نمودند. ساموش نیز آن زمان را به خاطر آورده می گوید: "فرماندهان ما از شادی ای تصرف دیوار بُراق اشک به چشم داشتند."

آزادی و اشغال

تصرف شهر کهنه اورشیلم تا امروز در اسرائیل به عنوان "روز آزادی و وحدت مجدد بیت المقدس" تجلیل می گردد. چندی قبل نیز مجموعه ای مصاحبه های کابینه اسرائیل در سال ۱۹۶۷  از آرشیف حکومت این کشور به مناسبت ۵۰ سالگی جنگ شش روزه منتشر گردید.

در این متون به سادگی دیده می شود که با گذشت هر روز تردیدهای آغازین جنگ به خوشبینی های فزاینده تبدیل می شود. طور مثال موشه دایان وزیر دفاع آن زمان اسرائیل گفته بود: "اگر نیازی باشد، در فقط چند ساعتی می توانیم در بیروت باشیم".

در برابر برای فلسطینی ها که بعد از این جنگ در مناطق مذکور باقی ماندند، زندگی زیر اشغال کامل نظامیان اسرائیل آغاز گردید. اسرائیل بخش شرقی و عربی شهر بین المقدس را به این کشور الحاق نمود و بعداً آن را به عنوان پایتخت "همیشگی و غیر قابل تقسیم" اسرائیل اعلام کرد.

 اما این اقدام اسرائیل هرگز توسط جامعه جهانی و سازمان ملل به رسمیت شناخته نشد. برای اکثر فلسطینی ها  در شرق بیت المقدس یک نوع مدرک اقامت خاص ارائه گردید؛ آنها تا اکنون مستحق حق کامل شهروندی نمی باشند. فلسطینی هایی که در کناره غربی رود اردن و نوار غزه زندگی می کنند برای ورود به اسرائیل باید درخواست مجوز ورود به ادارات نظامی اسرائیل داده و بعد در صورت کسب مجوز، می توانند به این مناطق سفر کنند. اسرائیل در سال ۱۹۶۷ همچنان شبه جزیره سینا و نوار غزه را که قبلاً توسط مصر اداره می شد، و نیز بلندی های گولان را که در آن زمان تحت کنترول سوریه بود نیز تصرف نمود. جنگ پرسرعت اسرائیل تا اکنون اسرائیل را به عنوان یک قدرت تسخیر ناپذیر شناسانده است و اما با آنهم تنش های این کشور با همسایه های عرب اش به پایان نرسیده اند.

تانیا کرامر/ ن. ف.