نجیب الله ابتهاج دوست داشت در وطن اش زندگی کند، آنجا کار کند و با خانواده و نزدیکان اش یکجا باشد. او بعد از یک دوره مهاجرت، فکر می کرد این بار از زندگی در وطن اش لذت می برد. اما چنین نشد، او 16 ماه پیش مجبور شد افغانستان را ترک کند.

مهاجرانی که قاچاقی از افغانستان به اروپا می آیند، مسیر دشواری را سپری می کنند. برخی از این مهاجران کسانی اند که وضعیت اقتصادی شان نیز خراب نیست و تحصیلات عالی دارند که می توانند کاری با معاش مناسب در افغانستان پیدا کنند، اما نگران آینده اند.

نجیب الله ابتهاج می گوید: «درد بی وطنی و غربت را نسبت به انتحار و انفجار ترجیح دادیم و زندگی را به قمار زده از راه  های بسیار پرخطر ترکیه و یونان بالاخره به آلمان آمدیم".

نجیب از این که دومین بار برخلاف خواست اش مهاجر شده راضی نیست و می گوید: "با بیکاری می شد گذاره کرد اما با انتحاری و انفجارهای که هر لحظه ممکن بود خود و طفل های ما را از ما بگیرد، نمی شد. خیلی دوست داشتیم طفل های ما در زیر سایه پرچم و فرهنگ کشور خود ما کلان می شدند و به مادر وطن خدمت می کردند. اگر اوضاع در افغانستان تغییر کند، من و هر مهاجر دیگر حاضریم دوباره به وطن برگردیم».

برعلاوه مهاجرانی که از راه های قاچاقی خود را به کشورهای غربی می رسانند، شماری نیز از راه های قانونی استفاده می کنند. زیاد اند کسانی که با استفاده از بورسیه های کوتاه مدت، برنامه های دولتی و یا با دعوت نهادهای غربی برای اشتراک در یک برنامه به این کشورها می روند و به کشور شان بر نمی گردند.

نگرانی از 2014

شماری از کسانی که این روزها راه مهاجرت از افغانستان را در پیش می گیرند یا با استفاده از شانس های قانونی به کشورهای غربی می روند و بر نمی گردند، افراد باسواد و تحصیلکرده افغانستان هستند. آنها نیروی جوان کاری افغانستان اند و به بودن آنها در افغانستان نیاز احساس می شود.

خوشبینی مردم به آینده در 11 سال گذشته، سیر نزولی داشته است. سقوط طالبان باعث شد که بسیاری افغان ها از خارج به کشور شان برگردند. اما با ادامه ناامنی و حالا ابهام در مورد وضعیت بعد از خروج نیروهای بین المللی، یاس و نگرانی مردم افزایش یافته است.

چندی پیش گروه بین المللی بحران گزارشی را منشتر ساخت که در آن از احتمال درگیر شدن دوباره افغانستان به تنش های داخلی هشدار داده شده بود. هرچند این گزارش از سوی مقام های افغانستان و سازمان ملل رد شد، اما نگرانی ها همچنان بر جای اند.

شماری از آگاهان هرچند تایید می کنند که عوامل ناآرامی های داخلی در افغانستان مانند گذشته وجود دارند، ولی مردم این کشور از جنگ و ناآرامی خسته شده و پوتانسیلی برای گریز از جنگ و تلاش برای صلح در میان مردم دیده می شود. به گفته آنها، نگرانی شدید جوان های تحصیلکرده از آینده افغانستان، بی مورد است.

عزیز رفیعی، رییس مجتمع جامعه مدنی افغانستان می گوید آنچه که در گزارش گروه بین المللی بحران فراموش شده، خواست و پوتانسیل مردمی است که به سمت صلح در حرکت اند. رفیعی می افزاید: «تجربه سال های گذشته نشان داده است که دوام جنگ سبب نابودی خود طرفین جنگ هم می شود. به همین خاطر حتا نیروی جنگی در افغانستان بقای خود را در صلح می بیند».

اغلب جوانانی که کشورهای خارجی را بر کشور شان ترجیح می دهند، فکر می کنند راه پیشرفت در کشور شان بسته شده و بعد از خروج نیروهای بین المللی، این کشور به گذشته باز می گردد.

آقای رفیعی با این برداشت ها موافق نیست: «اوضاع امروزی به مراتب از دهه های گذشته فرق می کند و من باور دارم که ما یک بار دیگر به دهه نود یا دهه مصیبت عقبگرد نمی کنیم، چون همسایه های ما ایران و پاکستان هم دیگر توانمندی مداخلات را مانند دهه نود ندارند».