در سال 2015 بیش از 200 هزار افغان راه مهاجرت را در پیش گرفتند و به آرزوی رسیدن به کشورهای صنعتی و یافتن زندگی مرفه و آرام، دارو ندارشان را فروختند و از راه‌های قاچاق خودرا به کشورهای اروپایی رساندند.

اما پشیمانی و عودت دوباره پناهجویان، برداشت جوانان در رابطه به مهاجرت به غرب را تغییر داده است. بسیاری جوانان به این نظر اند که پیش از تصمیم جدی در این مورد، باید در مورد پیامدهای مهاجرت فکر کنند.

غرق شدن پناهجویان در آب‌های ترکیه و یونان و همچنین سرگردانی و بی‌سرنوشتی آن‌ها در کمپ‌های کشورهای اروپایی سبب شده تا شمار جوانانی که تصمیم به مهاجرت می‌گیرند، کم‌تر شود.

عبدالمتین یک جوان افغان می‌گوید: «به اساس آگهی‌هایی که از طریق رسانه‌ها نشر می‌شوند، شمار زیادی از جوانان از سفر به اروپا منصرف شده‌اند. حالا آن‌ها پی برده‌اند که پس از مصارف گزاف 10 تا 15 هزار دالر، به آن‌ها پناهندگی داده نمی‌شود و مجبورند دوباره برگردند.»

کاهش تقاضا برای مهاجرت

جوانان افغان‌از طریق رسانه‌ها آگاه شده‌اند که پناهنده شدن کار آسانی نیست و و سخنان قاچاقبران در مورد پذیرش پناهجویان، واقعیت نداشته است. عدم پذیرش درخواست‌های پناهجویان، سرنوشت نامعلوم و زندگی در کمپ‌های بدون امکانات سبب شده تا شور و شوق پناهنده شدن در بین جوانان کاهش یابد.

عبدالمتین می‌گوید برخی از جوانانی که از مهاجرت برگشته‌اند از این تصمیم پشیمانند: «یکی از دوستانم مهاجرت کرده بود ولی پس از یک سال دوباره برگشت. در حالی که حدود یک هزار دالر معاش داشت، یک سال زندگی اش هدر رفت حالا دوباره بر گشته و سرنوشت نامعلومی دارد.»

پس از خروج نیروهای بین‌المللی صدها شرکت و موسسه داخلی و خارجی به فعالیت خود در افغانستان پایان دادند و در نتیجه ده‌ها هزار جوان که معاش‌های دالری می‌گرفتند به لشکر بیکاران پیوستند و چشمه‌های عایداتی شان را از دست دادند.

حکومت افغانستان هیچ برنامه‌ای برای استخدام جوانان بیکار نداشت در حالی که گسترش جنگ و ناامنی نیز به ناامیدی نسبت به آینده افزوده بود. این دلایل سبب شد تا هزاران جوان از راه‌های غیرقانونی راه مهاجرت را در پیش گیرند.

تصمیم در تاریکی

برخی از جوانان به این نظرند که جوانان آگاهی درستی در مورد مهاجرت و پیامدهای آن نداشتند بنابراین با عجله تصمیم گرفتند و کشورشان را ترک کردند در حالی که واقعیت‌ها طوری دیگر بود.

فضل الرحمان یک باشنده کابل می‌گوید: «قاچاقبران به آن‌ها وعده نادرست دادند و جوانان هم رفتند. آن‌ها نمی‌دانستند که قربانی می‌شوند در دریاها غرق می‌شوند و پول شان را از دست می‌دهند. به نظر من اگر پیش از این 50 فیصد جوانان به فکر رفتن به اروپا بودند حالا به ده درصد رسیده است.»

این جوان افغان می‌گوید آگاهی عامه و گزارش‌هایی که از رسانه‌ها در مورد پیامدهای ناگوار مهاجرت نشر می‌شوند، نظر جوانان را در مورد مهاجرت و پیامدهای آن تغییر داده است.

برداشت نادرست از واقعیت زندگی در اروپا

مقام‌های حکومت افغانستان نیز می‌گویند که بیشتر جوانان به دلیل معلومات نادرستی که به آن‌ها داده می‌شد راه مهاجرت را در پیش گرفتند ولی زمانی که به سر منزل مقصود رسیدند، با واقعیت‌های دیگری روبرو شدند.

صلاح الدین ربانی وزیر خارجه افغانستان روز چهارشنبه گفت: «دریافت ما این است که شماری از شهروندان با برداشت‌های نادرست از وضعیت زندگی در اروپا کشور را ترک کردند اما واقعیت زندگی پناهندگی در اروپا چیز دیگری بود به همین دلیل تصمیم به برگشت گرفتند.»

حکومت افغانستان در حال حاضر تلاش دارد تا توافقنامه‌هایی را با کشورهای اروپایی امضا کند که براساس آن پناهجویانی که دوباره به کشورشان بر می‌گردند با بی‌کاری و بی‌سرنوشتی مواجه نشوند.

وزارت کار می‌‌گوید برخی اولویت‌ها برای عودت کنندگان در بازار کار در نظر گرفته می‌شود محمد علی افتخاری سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی گفت: «ما تلاش می‌کنیم که با استفاده از برنامه‌های آموزش فنی حرفوی، برای آن ها اولیت داده می‌شود تا مهارت کار را پیدا کنند و از این طریق وارد مارکیت کار شوند.»

حکومت افغانستان برنامه‌دیگری را زیر عنوان نتیجه نیز آغاز کرده است. در این برنامه‌به افرادی که مهارت کار را داشته باشند، یک مقدار پول داده می‌شود تا فعالیت خود را در مارکیت کار آغاز کنند. برگشت کنندگانی که از اروپا به افغانستان می‌آیند در این برنامه اولویت دارند.