به دنبال نخستین گفتگوی مستقیم بین ایالات متحده امریکا و نمایندگان طالبان در ابوظبی، نهادهای مدنی خواسته‌های شان را مطرح کردند. هرچند گفته می‌شود در این نشست طرف‌های گفتگو روی خروج نیروهای امریکایی از افغانستان، تبادله زندانیان و قطع حملات هوایی گفتگو کرده‌اند، اما نهادهای مدنی می‌گویند که مردم در جریان جزییات این گفتگوها قرار ندارد.

خانه صلح افغانستان روز شنبه در یک نشست خبری در کابل نگرانی‌هایش را ابراز کرد. در اعلامیه این نهاد که از سوی نگینه یاری به نمایندگی شان خوانده شد آمده است: «ما از گروه‌های مذاکره کننده صلح می‌خواهیم تا مذاکرات شان را طوری پیش ببرند که در آن ارزش‌های انسانی، احترام به قانون اساسی و دست آوردهای دموکراتیک مردم نادیده گرفته نشود.»

این در حالیست که یکی از شرط‌های طالبان برای پیوستن به روند صلح، تغییر قانون اساسی است. قانون اساسی افغانستان حق برابر را برای زنان و مردان در نظر گرفته و اعلامیه جهانی حقوق بشر در فصل دوم آن گنجانده شده است. اما طالبان هنوز مشخص نکرده‌اند که خواهان چه تغییرات را در قانون اساسی هستند.

این نهاد همچنین تاکید کرد که در روند صلح افغانستان باید «اجماع ملی» در نظر گرفته شود و نظرات همه اقشار جامعه مدنظر گرفته شود. در اعلامیه آمده است: «پروسه صلح نباید به عنوان پروژه کوتاه مدت بدون آینده نگری به پیش برود. مشارکت جوانان، اقلیت‌ها و احزاب سیاسی در این پروسه باید مدنظر گرفته شود.»

انتقاد از نقش حاشیه‌ای حکومت

حکومت افغانستان تاکنون در گفتگوهای صلح نقشی نداشته است. طالبان در ابوظبی با هیات حکومت افغانستان گفتگو نکردند و تاکنون تنها ایالات متحده امریکا و طالبان در این گفتگوها دخیل اند.

نهاد خانه صلح با انتقاد از این شیوه گفتگوها تاکید کرد که مردم و حکومت باید در روند صلح شریک باشند: «حکومت افغانستان باید هسته مرکزی صلح باشد. پروسه صلح نباید دستخوش معامله گردد؛ بلکه به عنوان ختم جنگ به آن نگریسته شود و نقشه راه مناسب برای آن طرح گردد.»

نشست بعدی در جده

در همین حال محمد اشرف غنی رییس جمهور افغانستان روز شنبه در یک تماس تلیفونی با شاه سلمان بن عبدالعزیز آل سعود ولیعهد عربستان سعودی، از نقش عربستان در تامین صلح افغانستان قدردانی کرد. قرار است نشست آینده صلح در این کشور برگزار شود.

رییس جمهور غنی نقش کنفرانس عربستان سعودی را در راستای صلح افغانستان ارزنده خوانده و گفته است که این کنفرانس «آغاز خوب» برای مراحل بعدی صلح می‌باشد.

همزمان با تلاش‌های صلح، اسدالله خالد سرپرست وزارت دفاع که جدیدا به کارش آغاز کرد، روز شنبه گفت که «دشمن» را در لانه‌های اصلی اش هدف قرار خواهد داد.

حبیب الله جانبدار تحلیلگر مسایل سیاسی می‌گوید در حال حاضر هردو طرف جنگ تلاش دارند امتیاز بیشتری کسب کنند: «هر طرف می‌خواهد ساحات و امتیاز بیشتری بدست آورند و به همین دلیل به عملیات و حمله علیه همدیگر تاکید می‌کنند.»

جایگاه گنگ شورای عالی صلح

از سوی دیگر، شورای عالی صلح که مرجع اصلی گفتگوهای صلح خوانده می‌شود در گفتگوهای اخیر به حاشیه رانده شده است. نمایندگان این شورا در نشست ابوظبی حضور نداشت و برخی از اعضای آن از بی‌توجهی به این شورا شکایت کردند.

اسدالله زایری یکی از سخنگویان شورای عالی صلح به دویچه وله گفت در صورتی که کشورهای میزبان صلح از این شورا دعوت کند، حاضر است که در این نشست‌ها شرکت کند: «ما ناامید نیستیم و امیدواریم که نشست‌های بعدی هدف ما که گفتگوی بین الافغانی است، محقق شود.»

در کنار شورای عالی صلح، حکومت افغانستان «بورد عالی صلح» را نیز تشکیل داده است. هنوز مشخص نیست که کدام یک از این دو نهاد مسئولیت اصلی پیشبرد روند صلح را به عهده دارند. شورای عالی صلح اخیرا اقدام به بستن کمیته‌های ولایتی صلح نیز کرده است و قرار است دفاتر ولایتی این شورا تا امر بعدی مسدود شوند.

ح، همزار/کابل