خانه به دوشی و فقر پس از یک دهه کار خبرنگاری
۱۴۰۲ آبان ۹, سه‌شنبه
هامون خموش بیشتر از یک دهه به صفت خبرنگار و تهیه کننده برنامه‌های خبری و سیاسی در رسانههای مختلف تصویری، چاپی و صوتی در افغانستان کار کرده است.
او پس از فروپاشی جمهوریت کار رسانه‌ای خود را از دست داد و اکنون در فقر شدید زندگی می‌کند و می‌گوید حتی توانایی پرداخت کرایه خانه خود را ندارد.
این خبرنگار می‌گوید: «چند روز می‌شود به دلیل جلب صاحب خانه برای پرداخت کرایه خانه، با تضمین نزدیکانم از حوزه پولیس بیرون شده ام و صاحب خانه برایم مهلت یک ماهه داده است. شب و روز را در کنار جاده‌ها و پارک‌های شهر غرض دریافت کار سپری می‌کنم، هرچند حالت صحی خودم هم خوب نیست، ولی این خانه بدوشی ما را با مشکلات زیادی مواجه ساخته است.»
پس از تصرف قدرت توسط طالبان در آگست سال ۲۰۲۱، آزادی بیان و مطبوعات در این کشور شدیداً محدود شد و بحران اقتصادی دامنگیر این کشور گردید. در نتیجه بسیاری رسانه‌ها مسدود، هزاران خبرنگاران بیکار شدند و صدها خبرنگار به دلیل تهدیدات امنیتی کشور را ترک کردند.
مرتبط: خبرنگاران بدون مرز: طالبان چندین خبرنگار را بازداشت کرده اند
همایون خموش اما در این دو سال نتوانسته کاری پیدا کند که بتواند با آن امرار معاش کند: «بیشتر از دو سال تمام است که به دلیل مشکلات روز افزون اقتصادی، وضعیت بد زندگی و قرضدار بودن، نتوانسته ام به امور خانوادگی و هزینه آن رسیدگی کنم. ماه‌ها می‌شود حالت صحی مناسب ندارم و همسرم نیز مشکل صحی و شکستگی استخوان دارد و اما توانایی مالی برای درمان را نداریم.»
او همه روزه به امید یافتن کار به چهارراهی‌های شهر کابل می‌رود: «دو فرزندم از رفتن به مکتب باز مانده و به دلیل نپرداختن هزینه مکتب، فرزندانم اجازه رفتن به صنف و مکتب را ندارند. این وضعیت بدترین شرایط و سخت‌ترین حالت را برایم ایجاد کرده است. من با تمام این مشکلات گاهی به خودم افسوس می‌کنم که ای کاش در این کشور خبرنگار نمی‌شدم و یک فعال حقوق بشر نمی‌بودم و به زندگی عادی خودم رسیدگی می‌کردم.»
این خبرنگار پیشین می‌گوید نهادها و سازمان‌های که برای حمایت از خبرنگاران در کابل فعالیت دارند، هیچ گونه کمکی به او نکرده اند.
او می‌گوید: «به دلیل فقر، زندگی مشترک ۱۳ ساله‌ام از هم پاشیده است. خانم و چهار فرزندم را برای نجات به خانواده خسربره ام فرستاده ام. حتی گاهی به این فکر می‌کنم که کاش طفل نمی‌داشتم... مشکلات روحی و روانی خودم و تمام اعضای خانواده ام را فراگرفته است.»
سازمان‌هایی که در این عرصه فعالیت دارند، می‌پذیرند که خبرنگاران در شرایط فعلی نیازمند حمایت هستند.
حامد عبیدی، رئیس سازمان حمایت از خبرنگاران که حالا در آلمان زندگی می‌کند، می‌گوید: «پس از فروپاشی نظام دموکراسی یا جمهوریت، به دلیل جنگ اوکرایین توجه برای حمایت از خبرنگاران افغانستان کمتر شد و با گذشت هر روز این توجه و حمایت در حال کمتر شدن است.»
او می افزاید: «همه مشکلات خبرنگاران در افغانستان و کشورهای همسایه قابل درک است و ما برای کشورها و سازمان‌های بین المللی گوشزد نیز کرده ایم. بخشی از این تلاش‌ها نتیجه داشته و تلاش‌های بیشتر همچنان ادامه دارد. در یک جمعبندی می‌شود گفت که خبرنگاران در افغانستان و کشورهای همسایه در وضعیت اقتصادی و روحی خوبی قرار ندارند.»
امیر ارسلان خراسانپور که در گذشته خبرنگار بوده و در موسسات تحصیلات خصوصی ژورنالیسم تدریس کرده است، در مورد وضعیت خبرنگاران بیکار می‌گوید: «بیشتر از دو سال می‌شود که شرایط و زندگی روزنامه‌نگاران باقی مانده در افغانستان خوب نیست؛ اکثریت آنان وظایف شان را از دست داده اند. در طی سال‌های گذشته بیشتر خبرنگاران متکی به معاش بودند و خانه کرایی داشتند که با از دست دادن وظایف مسلکی شرایط سختی را سپری می‌کنند.»
او می‌افزاید که از یک جانب توجه به خبرنگاران زیر تهدید کاهش یافته است و از سوی دیگر این خبرنگاران دیگر کاری در رشته و مسلک خود یافته نمی‌توانند: «خبرنگاران باقی مانده در درون کشور از کمک‌ها مستفید نشدند و این مساله بی‌اعتمادی عجیبی را خلق نمود و کشورهای خارجی نتوانستند خبرنگاران در معرض تهدید را شناسایی و حمایت کنند.»
بر اساس گزارش سازمان گزارشگران بدون مرز، پس از فروپاشی نظام در افغانستان، ۴۰ درصد رسانههای این کشور از فعالیت باز مانده و نزدیک به ۶۰ درصد خبرنگاران به ویژه خبرنگاران زن وظایف شان را از دست داده اند.