تقریبا هشت میلیون انسان که یک دهم جمعیت آن کشور است، به سوء تغذیه مزمن دچار هستند. گرسنگان دیگر هیچ کمکی از سازمان تغذیۀ جهانی ملل متحد به دست نمی آورند.

هرچند حکومت اتیوپیا در سال های گذشته بیشتر در عرصۀ زراعت سرمایه گذاری کرده است، اما در عمل توزیع اراضی زراعتی به زارعان خارجی صورت گرفته که این مسئله با انتقاد شدید نیز روبرو بوده است. به این ترتیب کشوری که خود را "ببر افریقا" می نامد و از سالها به این طرف رشد خوبی داشته است، اعتبار خود را از دست داده و به عنوان یک کشور درگیر فقر و گرسنگی شناخته می شود.

اتیوپیا به کمک های عاجل نیاز دارد. والری آموس، هماهنگ کننده کمک های عاجل سازمان ملل متحد که چند هفته پیش به ادیس آبابا، پایتخت اتیوپیا سفر کرده بود، از وضعیت فقر و گرسنگی در آن کشور ابراز نگرانی کرد و در برابر خبرنگاران خواستار کمک های اضافی و اعانه جهت تهیۀ مواد خوراکی برای این کشور شد.

آموس گفت: "من به تازگی از منطقۀ سومالیا برگشته ام. من در آنجا با زنانی سخن گفتم که با کودکان خود 5 ساعت راه پیموده بودند تا مواد خوراکی بیابند و یا کمک های طبی به دست آورند. شمار کودکانی که دچار سوءتغذیه هستند، رو به افزایش است. کوچی ها رمه های حیوانات خود را از دست می دهند و به این ترتیب اساسات زندگی خود را نیز".

طرح ها و یا تصوراتی که تا یک سال پیش در مورد اتیوپیا وجود داشت، دیگر صدق نمی کند. ملس زیناوی، نخست وزیر این کشور همین سال گذشتۀ میلادی هدف اساسی در برنامه پنج سالۀ کشور را چنین شرح داده بود: "امید ما این است که طی پنج سال آینده محصولات ما نه تنها برای مصرف خود کشور کفایت کند، بلکه آن را صادر کرده هم بتوانیم." به این منظور تا سال 2015 میلادی محصولات زراعتی اتیوپیا باید دست کم دو برابر شود.

اما این سخنان نخست وزیر بسیار زود با یک واقعیت تلخ روبرو شد. هنوز یک سال از این سخنان او نگذشته بود که در ماه فبروری سال روان حکومت وی، در مشارکت با سازمان تغذیۀ جهانی ملل متحد، برای سه میلیون شهروندی که با خطر فقر و گرسنگی شدید مواجه اند، دست طلب کمک دراز کرد. کارشناسان تعداد افرادی که در معرض خطر گرسنگی هستند را به مراتب بیشتر از این رقم خوانده اند.

"ببر" یا "گدا"؟

هرچند اتیوپیا از سالها به این سو، میزان بلند رشد خود را نشان می دهد، اما این میزان هربار از سوی صندوق های وجهی بین المللی تصحیح می شود. همزمان تقریباً 10 درصد مردم این کشور، که از نگاه کثرت نفوس در افریقا جایگاه دوم را دارد، محتاج کمک های عاجل مواد غذایی هستند.

سازمان ملل متحد رسماً عدم بارندگی را در پایان سال دلیل مشکلات تأمیناتی خوانده است. سازمان های خیریه در داخل کشور شکایت می کنند که به مناطق مصیبت زدۀ سومالیا، که به اوگادین شهرت دارد، رفته نمی توانند. در منطقۀ اوگادین، به خاطر جنگ های دوامدار چندین ساله میان نیروهای حکومت و شورشیان اوگادین موسوم به "جبهۀ ملی آزادیبخش اوگادین"، جریان دارد. گاهگاهی به سازمان های خیریه اجازۀ رفتن به این نواحی داده نشده است.

الون مک دونالد، رییس شعبۀ شاخ افریقا در مؤسسۀ آکسفام در نایروبی پایتخت کینیا نیز تأثیر اقلیم را یگانه دلیل این مشکل نمی داند. او می گوید: "در پشت این مسئله یک سیاست خراب و پاسخ های ناقص سیاسی برای این بحران نهفته است. عوامل زیادی در ایجاد این بحران از دست خود انسان ها سر زده است. مناطقی که بیشتر از همه دچار بحران شده اند، همزمان فقیرترین مناطق نیز هستند و کمترین رشد را داشته اند و از نگاه سیاسی همیشه در حاشیه قرار گرفته اند. وقتی باران هم نبارد دیگر هیچ مصونیتی برای باشندگان این مناطق باقی نمی ماند."

کارشناسان زیادی به این باورند که عامل اصلی بحران مواد غذایی در شاخ افریقا بیشتر از همه خود انسان ها است. در اتیوپیا تا امروز 80 درصد مردم دهقان هستند. به گفته هیلموت هیس، کارشناس افریقا و رییس سازمان "نان برای جهان"، اگر حکومت اتیوپیا بخواهد بر مشکل گرسنگی فایق آید، باید بر کمک مردم نیز تمرکز کند و از جمله از دهقانان کم زمین و بی زمین نیز حمایت کند.

لودگر شادومسکی / صفی الله ابراهیم خیل
ویراستار: عاصف حسینی