کوهل در اول اکتوبر 1982 صدر اعظم آلمان شد و 16 سال تمام بر این کشور حکومت کرد. برجسته‌ترین تحول در کارنامه سیاسی او فروپاشی دیوار برلین و سرانجام وحدت مجدد آلمان است. او در نتیجه شکست حزب اش در انتخابات سال 1998 بعد از 25 سال از ریاست حزب کناره گیری کرد.

کوهل در سال 1947 به عضویت حزب دموکرات مسیحی درآمد و از اعضای موسس اتحادیه جوانان این حزب در زادگاه اش لودویگس هافن بود. از سال 1950 او ابتدا در علم حقوق، بعدها در بخش تاریخ و حکومت داری تحصیل کرد. او به سرعت وارد عرصه سیاسی شد و در سال 1966 عضو هیات اجرایی فدرال حزب دموکرات مسیحی گردید.

کوهل در سال 1966 به حیث رئیس ایالتی حزب دموکرات مسیحی در ایالت راینلند فالس انتخاب شد. او در ماه می 1969 جانشین پیتر آلتمایر نخست وزیر این ایالت شد. در سال 1971 حزب دموکرات مسیحی در انتخابات این ایالت به اکثریت مطلق دست یافت.

کوهل به ویژه در رخصتی‌ها تلاش می‌کرد تصویری از یک خانواده خوشبخت به بیرون بدهد. اما خانم اش هانیلوره و پسران اش والتر و پیتر از غیابت‌های طولانی او خسته بودند. او بعدها این مشکل را رفع کرد.

کوهل در سال 1973 به حیث رئیس حزب دموکرات مسیحی انتخاب شد و 25 سال تمام ریاست کرد. سرانجام او در جلسه حزبی در شهر بن آلمان با لبخند کنار کورت بیدنکوپف دبیرکل جدیداً انتخاب شده ایستاد.

در سال 1982 در ایتلاف حکومتی احزاب سوسیال دموکرات و دموکرات‌های آزاد آلمان زیر رهبری صدر اعظم هلموت شمیت تنش ایجاد گردید. حزب دموکرات آزاد به دموکرات مسیحی متمایل شد. هر دو حزب به صورت مشترک به صدر اعظم رای عدم اعتماد دادند. هلموت کوهل به عنوان صدر اعظم انتخاب شد.

عکس دست تکان دادن هلموت کوهل و فرانسوا میتران نخستین رئیس جمهور سوسیالیست فرانسه در سراسر جهان منتشر شد. هر دو دولتمرد در یک محفل آشتی در قبرستان سربازان در وردون فرانسه در سال 1984 باهم دست تکان دادند، جایی که در سال 1916 فرانسوی‌ها و آلمانی‌ها جنگ خونباری را تجربه کرده بودند.

بعد از فروپاشی دیوار برلین در سال 1989، کوهل در سطح بین المللی مذاکرات وحدت مجدد دو آلمان را به پیش برد. در سوم اکتوبر 1990 آلمان شرق سابق شامل جمهوری فدرالی آلمان شد. این برجسته ترین مرحله در 16 سال حکومت هلموت کوهل بود.

از هلموت کوهل در اوایل دهه 1990 از سوی ایالت‌ها به عنوان صدر اعظم وحدت آلمان قدردانی می‌شد. او وعده آبادی مناطق مربوط به آلمان شرق سابق را داده بود که بعدها مورد انتقاد قرار گرفت.

موفقیت‌های انگلا مرکل صدر اعظم کنونی آلمان بدون هلموت کوهل قابل تصور نیست. او مرشد مرکل است. کوهل این سیاستمدار آلمان شرق را در دهه 1990 در ابتدا به عنوان وزیر امور خانواده و سپس وزیر محیط زیست مقرر کرد.

حزب سوسیال دموکرات در سپتمبر 1998 انتخابات عمومی را باخت. احزاب سوسیال دموکرات و سبزها حکومت ایتلافی تشکیل دادند و گرهارد شرودر صدر اعظم آلمان شد. به این ترتیب کوهل 16 سال حکومت کرد که طولانی‌ترین دوره صدارت است.

در سال 2000 هلموت کوهل در پیوند به پول اعانه به حزب اش زیر فشار زیاد قرارگرفت. ولفگنگ تیرسه، رئیس آن زمان پارلمان فدرال آلمان جریمه نقدی 40 میلیون مارک آلمانی را بر حزب دموکرات مسیحی، به دلیل صورت حساب نادرست وضع کرد. این افتضاح باعث شد که هلموت کوهل از ریاست حزب کنار برود.

در ماه جولای 2001 هانلوره خانم هلموت کوهل به دلیل مریضی شدیدی که داشت به زندگی خود پایان داد. او از حساسیت در مقابل نور رنج می‌برد. آن‌ها 41 سال باهم یکجا زندگی کرده بودند. هر دو پسر کوهل در روز تشییع جنازه در کنار او ایستاد شدند.

هلموت کوهل بعد از مرگ خانمش با مایک ریشتر ازدواج کرد که 34 سال از او کوچکتر بود. هر دو در سال 2008 ازدواج کردند.

در سپتمبر سال 2012 هلموت کول با پاپ بندیکت شانزدهم در سفرش به آلمان ملاقات کرد. در این دیدار که کوهل را خانم اش همراهی می کرد، هر دو 25 دقیقه باهم گفتگو کردند.

کوهل به خاطر دست آوردهایش برای آلمان و اروپا در خزان 2012 با یک تمبر به اندازه 12 سانتی متر مربع قردانی شد. افراد کمی در زندگی شان با این مارک یا تمبر قدردانی شده اند.

دو نویسنده، هریبریت شووان و تیلمن ینس در کتاب "میراث: پروتوکول کوهل" بدون میل کوهل شماری از اظهارات در مورد سیاستمداران به شمول انگلا مرکل را نشر کردند. یک محکمه ادامه نشر این کتاب را منع کرد، اما اظهارات جنجالی قبلاً در سطح جهان انتشار یافته بود.