هجده سال پیش با سقوط حاکمیت طالبان، معارف افغانستان جان تازه‌ گرفت. میلیون‌ها کودک محروم از آموزش به مکتب رفتند، دروازه‌ های مسدود مکتب‌ها باز شدند و دخترانی که اجازه مکتب رفتن نداشتند، بار دیگر فرصت یافتند تا به مکتب بروند و بدون ترس درس بخوانند.

جامعه جهانی برای احیای دوباره معارف افغانستان میلیون‌ها دالر کمک کرد. ولی حالا پس از هجده سال، ۳،۷ میلیون کودک از رفتن به مکتب محروم‌اند؛ مکتب‌های زیادی ساختمان ندارند، کودکان در خیمه‌ها و سایه درختان درس می‌خوانند؛ معلمین مسلکی هنوز وجود ندارد و دختران به زیر فشار سنت‌های موجود، پس از صنف ششم از رفتن به مکتب منع می‌شوند.

وعده های تکراری

رئیس جمهور غنی سال گذشته هنگام نواختن زنگ مکتب گفت که حکومت شش هزار مکتب جدید می‌سازد. یک سال پس از این وعده، آقای غنی گفت که به دلیل مشکلات موجود حکومت نتوانست به این وعده اش عمل کند.

آقای غنی گفت که در سال جاری خورشیدی ۱۲۰۰ مکتب اعمار می‌شوند و همچنین بودجه ساخت ۲۷۰۰ مکتب دیگر نیز تهیه خواهد شد: «اعمار شش هزار مکتب کار آسانی نیست؛ ولی جای شکر است که برای رسیدن به این هدف در سال ۱۳۹۷ گام های اساسی برداشتیم و اکنون در مرحله کامل آن هستیم.»

هرچند در این مراسم آمار مشخصی از مکتب‌های بدون  ساختمان ارایه نشد، ولی آمارهای قبلی وزارت معارف نشان می‌دهد که حدود نیمی از ۱۶ هزار مکتب در افغانستان ساختمان ندارند.  

عوامل محرومیت کودکان از مکتب

براساس آمار وزارت معارف، در حال حاضر ۳،۷ میلیون طفل در افغانستان از رفتن به مکتب محروم اند. ناامنی، سنت‌های ناپسند، فقر، دوری راه، نبود مکتب و کمبودی معلم دلایل اصلی محرومیت این کودکان از رفتن به مکتب عنوان شده است.

میرویس بلخی وزیر معارف افغانستان در مراسم نواختن زنگ مکتب گفت که تلاش برای حل این مشکل آغاز شده است:‌«برنامه جذب ۳،۷ میلیون طفل بیرون از مکتب به عنوان یک اولویت در وزارت معارف آغاز شده که ما امیدواریم تا پایان دهه معارف هیچ کودکی محروم از مکتب نباشد.»

وزیر معارف سال‌های بین ۱۳۹۷ تا ۱۴۱۰ خورشیدی را دهه معارف نامگذاری کرد و گفت که در این مدت تمام مشکلات فعلی در معارف حل خواهند شد.

کمبود معملین مسلکی

چالش دیگر در معارف افغانستان کمبود معملین متخصص و دارای تحصیلات عالی است. بیشتر معلمین فارغ صنف دوازدهم و یا چهاردهم هستند و مقامات حکومتی گفتند که این مشکل سبب کند شدن رشد معارف شده است.

رییس جمهور غنی گفت که قرار است تا پنج سال آینده تمام معلمین سند لیسانس اخذ کنند: «در نتیجه همکاری مشترک میان وزارت تحصیلات عالی و معارف در مدت پنج سال تمام معلمین دارای تحصیلات عالی خواهند شد.»

آقای غنی تاکید کرد که تمام مکاتب‌در افغانستان باید به انترنت وصل شوند، زیرا با شیوه‌های آموزشی با خصوصیت‌های دو قرن پیش نمی‌تواند سبب پیشرفت در عرصه معارف شد.

او گفت که در مرحله اول ۱۱۵ مکتب در ۹ ولایت به شبکه فایبر نوری وصل شده و در دو مرحله دیگر که قرار است در سال جاری انجام شود، ۱۲۹۰ مکتب دیگر به انترنت وصل می‌شوند.

ح. همراز