براساس معلومات لوی سارنوالی افغانستان، در حال حاضر بیش از ۵۰۰۰ افغان در ایران زندانی هستند. بیشتر این زندانیان به جرم قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم در زندان‌های ایران به سر می‌برند.

عزیز احمد سرباز رئیس هیات انتقال زندانیان افغان از ایران، روز چهارشنبه در یک نشست خبری گفت: «هم ما و هم جانب ایرانی دوام انتقال زندانیان را تقاضا داریم. تا حال ۱۲۸۰ نفر به افغانستان انتقال یافته اند و تا ربع اول و دوم سال آینده از یک تا دو هزار زندانی دیگر انتقال داده خواهند شد.»

تعدیل حکم

لوی سارنوالی می‌گوید که بربنیاد توافقنامه بین افغانستان و ایران، حکم مجازات زندانیان تعدیل می‌شود. طوری که اگر یک زندانی در ایران به حبس ابد محکوم شده باشد، پس از برگشت به افغانستان جزای مجرم از یک تا سه سال کمتر می‌شود.

آقای سرباز گفت زندانیانی که از ایران به افغانستان منتقل می‌شوند، بار دیگر محاکمه نخواهند شد؛ بلکه با تعدیل حکم، اندکی از جزای آن‌ها کاسته می‌شود: «با برگشت زندانیان به افغانستان، حکم دوباره صورت نمی‌گیرد، صرف حکم در رابطه به هر فرد تعدیل می‌شود و این تعدیل به نفع اشخاص است.»

آقای سرباز افزود تنها زندانیانی واجد شرایط برگشت به افغانستان هستند که دارای «حکم قطعی و نهایی محاکم ایران» می‌باشند. او افزود که برگشت به افغانستان وابسته به رضایت زندانیان است: «زندانیان بعد از تثبیت هویت رضایت می‌دهند که به افغانستان برگردانده شوند. حدود یک هزار نفر از تمام پنج هزار زندانی حاضر نیستند که به افغانستان برگردند چون خانواده‌های آنان در ایران اند.»

چالش‌های برگشت زندانیان

هیات انتقال زندانیان می‌گوید مشکلاتی نیز در روند انتقال وجود دارد؛ چنانچه آن عده از زندانیانی که به جرم قتل زندانی هستند باید موضوعاتی چون دیه، قصاص و یا بخشش آن‌ها حل شود؛ زیرا به گفته این هیات «حق العبد» را هیچ حکومتی بخشیده نمی‌تواند.

در برخی موارد مجرمینی که در زندان‌های ایران به سر می‌برند، کسی را در افغانستان به قتل رسانده و پس از رفتن به ایران، با دادخواهی خانواده مقتول، در آن کشور زندانی شده‌اند. در حالی که حالا خانواده مقتول در افغانستان با مطرح شدن موضوع انتقال این زندانیان با موانع «حق العبدی» روبرو شده است.

آقای سرباز گفت که قرار است پس از تشکیل یک هیات در صورت امکان این زندانیان همراه با دوسیه‌های شان به افغانستان برگردانده شوند: «طرف ایرانی تقاضا کردند که این افراد و اشخاص همراه با دوسیه‌های شان به افغانستان انتقال داده شوند و در افغانستان برای آن‌ها راه حل حقوقی پیدا شود.»

معضل دیگر انتقال زندانیانی است که در ایران قرضدار هستند. لوی سارنوالی افغانستان گفته است که این زندانیان تا زمانی که پول قرض را نپردازند، به افغانستان انتقال داده نمی‌شوند.

براساس معلومات لوی سارنوالی افغانستان اکثر زندانیانی که در سال‌های اخیر از ایران برگشت داده شده اند، از زندان رها شده‌اند زیرا در نتیجه تعدیل حکم، جزای آن‌ها کاهش یافته است.