چند روز بعد از قطعی دو روزه اینترنت توسط طالبان در افغانستان، برخی شهروندان این کشور شکایت دارند که دسترسی شان به رسانه‌های اجتماعی محدود یا مسدود شده است.

سازمان «نت‌بلاکس» که بر دسترسی به خدمات اینترنتی در سراسر جهان نظارت دارد، روز چهارشنبه تائید کرد که دسترسی به رسانه‌های اجتماعی در افغانستان محدود شده است.

این سازمان نظارتی گفته است: «حالا محدودیت‌ها در چندین تامین‌کننده [خدمات مخابراتی] تائید شده است، الگوها نشان‌دهنده محدودیت عمدی است.»

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

داده‌های این سازمان نشان می‌دهد که دسترسی به «پلتفرم‌های رسانه‌های اجتماعی اینستاگرام، فیس‌بوک و اسنپ‌چت در چندین ارائه‌کننده خدمات مخابراتی در افغانستان محدود شده است.»

شماری از رسانه‌ها نیز به نقل از منابعی در وزارت مخابرات گزارش داده اند که دسترسی به برخی محتوای رسانه‌های اجتماعی در افغانستان محدود شده است.

شهروندان چه می‌گویند؟

تماس‌های دویچه‌وله با شماری از شهروندان افغانستان در شهرهای مختلف بیانگر این است که وضعیت دسترسی به رسانه‌های اجتماعی در سراسر افغانستان یک‌سان نیست.

در حالی که در برخی شهرها مردم گفتند به این رسانه‌ها دسترسی دارند، تعدادی هم گفتند که رسانه‌های اجتماعی بدون استفاده از «وی‌پی‌ان» باز نمی‌شوند.

یک باشنده کابل به دویچه وله گفت: «اینترنت مسدود نشده، اما این شبکه‌ها بدون وی‌پی‌ان کار نمی‌کنند. مانند فیس‌بوک، اینستاگرام، اسنپ چت، یوتیوب، واتساپ، تیک تاک و غیره.» او افزود که شبکه خبرهای کوتاه ایکس هم گاهی کار می‌کند و گاهی نه. 

یک باشنده ولایت کنر گفت که واتساپ بدون وی‌پی‌ان یا فیلترشکن کار می‌کند، اما فیس‌بوک و دیگر رسانه‌های اجتماعی بدون وی‌پی‌ان کار نمی‌کنند.

یک باشنده ولایت ننگرهار نیز تائید کرد که رسانه‌های اجتماعی تنها با استفاده از وی‌پی‌ان یا فیلترشکن در شهر جلال آباد قابل دسترس اند، اما اینترنت خیلی ضعیف است.

اما یکی از ساکنان ولایت هرات به دویچه‌وله گفت که محدودیتی بر دسترسی به شبکه‌های اجتماعی وضع نشده و او می‌تواند با اینترنت افغان تلیکام در گوشی مبایل خود به تمامی شبکه‌های اجتماعی دسترسی داشته باشد.

یکی دیگر از باشندگان هرات هم تایید کرد که با سیم‌کارت روشن در دسترسی به شبکه‌های اجتماعی مشکلی ندارد و به ویدیوها و دیگر محتوای شبکه‌های اجتماعی دسترسی دارد.

این تفاوت شاید بستگی به این نیز داشته باشند که مردم از سیم‌کارت کدام شرکت استفاده می‌کنند.

سازمان نت‌بلاکس گفته است که این محدودیت بر چندین ارائه‌کننده خدمات اینترنتی اعمال شده است، اما این شرکت‌ها مشخص نشده است. این سازمان گفته است که محدودیت‌ها عمدتاَ در شبکه‌های مبایل صورت گرفته، اما بعضی خدمات اینترنت ثابت خطی نیز متاثر شده است.

سخنگویان طالبان تا کنون در مورد فیلتر کردن شبکه‌های اجتماعی ابراز نظر نکرده اند.

دویچه وله تلاش کرد تا نظر سخنگوی وزارت مخابرات اداره طالبان در این رابطه را بگیرد اما او به پیام‌ها و تماس‌های مکرر پاسخ نداد.

نگرانی از فیلترینگ پس از قطعی اینترنت

حدود ده روز پیش اینترنت و خدمات مخابراتی به مدت ۴۸ ساعت در سراسر افغانستان به گونه کامل قطع شد.

طالبان در مورد دلیل قطع اینترنت اصلاَ ابراز نظر نکردند و گزارش‌های تائیدنشده‌ای وجود دارد که در میان مقام‌های حکومت طالبان و رهبر این گروه در مورد اینترنت اختلاف‌نظر وجود دارد.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

با توجه به قطع سراسری اینترنت برای ۴۸ ساعت، این نگرانی فزاینده در میان افغان‌ها وجود دارد که اگر اینترنت دوباره قطع نشود، دسترسی به رسانه‌ها خصوصاَ شبکه‌های اجتماعی محدود خواهد شد.

طالبان در سال ۲۰۲۲ بازی «پابجی» و شبکه اجتماعی «تیک تاک» را به دلیل آنچه گمراه‌کننده نسل جوان خوانده بودند، ممنوع کردند.