سرانجام پس از پنج روز از تشدید خشونت‌های تازه، آتش بس میان اسرائیل و فلسطینیان در نوار غزه سر از روز شنبه برقرار شد. در درگیری‌های اخیر ۳۴ فلسطینی و یک اسرائیلی کشته شدند.
درگیری خاورمیانه - مردی در محل حمله هوایی اسرائیل در شهر دیرالبلاح در مرکز نوار غزه، ۱۲ می ۲۰۲۳عکس: REUTERS
اعلانات بازرگانی
خبرگزاری فرانسه براساس اظهارات طرف‌های مصری و فلسطینی گزارش داده است، آتش‌بسی که برای برقراری آن مصر میانجی‌گری کرد، پس از ساعت ۹ شب شبنه (۱۳ ماه می ۲۰۲۳) به وقت محلی به اجرا درآمد.
مدت کوتاهی پس از اجرایی شدن آتش بس، آرامش به منطقه بازگشت. خبرنگاران خبرگزاری فرانسه و شاهدان عینی مشاهده کردند که در نیم ساعت اول قبل از اجرایی شدن آتش بس، ده ها راکت از نوار غزه به اسرائیل شلیک شده بودند.
دستگاه های دافع هوایی اسرائیل بیشتر از این راکت ها را رهگیری کرده و طرف اسرائیلی به حملات هوایی خود در نوار غزه نیز ادامه داده بود.
هر دو طرف در جریان روز شنبه به سمت یکدیگر شلیک کردند. بعد از ساعت ۹ شب چند راکت شلیک شد و به دنبال آن حملات اسرائیل انجام شد، اما آهسته آهسته آرامش برگشت و مردم غزه برای اولین بار پس از چند روز به جاده ها برآمدند.
به گفته اردوی اسرائیل، پس از ساعت ۱۰ شب دو راکت دیگر از نوار غزه شلیک شدند اما تلفاتی را در پی نداشته اند.
دفتر بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که تسچی هانگبی، مشاور امنیت ملی اسرائیل از عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهور مصر تشکر کرد و از تلاش های شدید مصر قدردانی کرده است. هانگبی توضیح داد: «پاسخ اسرائیل به ابتکار مصر» به این معناست که «آرامش، پاسخ آرامش است.»
او در ادامه گفت که اما اگر اسرائیل مورد حمله و تهدید قرار گیرد، هر کاری که لازم باشد برای دفاع از خود انجام خواهد داد.
درگیری های اخیر بین اسرائیل و فلسطینی ها، مرگبارترین خشونت از ماه اگست ۲۰۲۲ به این طرف به شمار می رود. از روز سه شنبه به اینسو، ۳۵ نفر که ۳۴ فلسطینی و یک اسرائیلی بوده است، کشته شده اند.
خشونت ها بین اسرائیل و فلسطینی ها روز سه شنبه پس از کشته شدن سه تن از اعضای ارشد گروه شبه نظامی فلسطینی "جهاد اسلامی" در اثر حملات هوایی اسرائیل، دوباره شعله ور شد.
درگیری های خاورمیانه - عزاداران جسد محمد دادر یکی از جنګجویان فلسطینی را که در حمله اسرائیل کشته شد، در هنگام تشییع جنازه او در شهر غزه به تاریخ ۱۲ می ۲۰۲۳ حمل می کنندعکس: MOHAMMED SALEM/REUTERS
پس از مرگ یکی از مقامات ارشد جهاد اسلامی در اسارت اسرائیل، اوضاع در منطقه به شدت متشنج شده است.
چادر عدنان زندانی ۴۵ ساله در اوایل ماه می پس از یک ماه اعتصاب غذایی درگذشت. "جهاد اسلامی" که روابط نزدیکی با ایران دارد در نوار غزه حضور پررنگی دارد.
این گروه که توسط اسرائیل، اتحادیه اروپا و ایالات متحده امریکا به عنوان یک سازمان تروریستی طبقه بندی شده است، بارها از خاک فلسطین برای حملات راکتی به اسرائیل استفاده کرده است.
یکی از نمایندگان "جهاد اسلامی" که در این مذاکرات در قاهره حضور داشت، گفت: «از تلاش های مصر تشکر می کنیم.»
محمد الهندی افزود که توافق بین طرف های درگیر شامل تعهد اسرائیل نیز می شود که دیگر شبه نظامیان را هدف قرار نخواهد داد.
ایالات متحده امریکا از آتش بس استقبال کرد. کارین یان پیر، سخنگوی کاخ سفید روز شنبه با اشاره به نقش مصر به عنوان میانجی گفت: «مقامات ایالات متحده از نزدیک با شرکای منطقه ای همکاری می کنند.»
او در ادامه گفته است که هدف این تلاش ها پایان دادن به درگیری ها و «جلوگیری از تلفات بیشتر» بوده است.
پیش از این نیز اسرائیل و فلسطینیان از نوار غزه به شدت به سوی یکدیگر شلیک کرده بودند. بر اساس اطلاعات اسرائیل، یک کارگر فلسطینی بعد از ظهر در منطقه روستایی نزدیک شوکدا مورد اصابت راکت از نوار غزه قرار گرفت و پس از آن جان باخت.
تعداد کشته‌شدگان در طرف فلسطینی از روز سه شنبه به این طرف به ۳۴ نفر از جمله شش رهبر "جهاد اسلامی" رسیده است. در طرف اسرائیلی روز پنجشنبه یک خانم مسن در مرکز این کشور کشته شد.
به گفته اردوی اسرائیل، از روز سه شنبه به بعد ۳۷۱ "هدف تروریستی" مورد شلیک قرار گرفته و بیش از ۱۲۳۰ راکت از نوار غزه به اسرائیل شلیک شده است که بیش از ۳۷۰ مورد از آنها توسط دستگاه های دافع هوا رهگیری شده است.
nk, aj (afp)
تاریخچه پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها
بیش از نیم قرن است که منازعه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها بر سر زمین، مهاجران و مکان‌های مقدس بدون راه حلی ادامه دارد. در اینجا نگاه کوتاهی به تاریخچه این منازعه و تلاش‌ها برای حل و فصل آن می‌اندازیم.
قطعنامه ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد، ۱۹۶۷
قطعنامه شماره ۲۴۲ شورای امنیت ملل متحد که در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۶۷ امضا شد، خواستار تبادله زمین برای تامین صلح گردید. بعد از آن بسیاری تلاش‌ها برای تامین صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با مراجعه به همین قطعنامه صورت گرفته است. این قطعنامه براساس فصل ششم منشور ملل متحد تهیه شده بود. قطعنامه‌هایی که براساس این فصل صادر می‌شوند، توصیه‌ای است نه دستوری.
عکس: Getty Images/Keystone
توافق کمپ دوید، ۱۹۷۸
ائتلافی از کشورهای عربی به رهبری مصر و سوریه در سال ۱۹۷۳ با اسرائیل جنگید که به جنگ یوم کیپور یا جنگ اکتوبر شهرت دارد. این جنگ مذاکرات پنهانی را در پی داشت که بعد از ۱۲ روز منجر به دو توافقنامه شد. این تصویر از ۲۶ مارچ سال ۱۹۷۹ انورالسادات رئیس جمهور آن زمان مصر، همتای امریکایی‌اش جیمی کارتر و مناخم بگین نخست وزیر آن زمان اسرائیل را بعد از امضای توافقنامه در واشنگتن نشان می‌دهد.
عکس: picture-alliance/AP Photo/B. Daugherty
کنفرانس مادرید، ۱۹۹۱
ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق به صورت مشترک کنفرانسی را در پایتخت اسپانیا سازمان‌دهی کردند. در این مذاکرات کشورهای اسرائیل، اردن، لبنان، سوریه و فلسطینی‌ها، نه اعضای جنبش آزادی‌بخش فلسطین، شرکت داشتند. این نخستین دیدار فلسطینی‌ها با مذاکره‌کنندگان اسرائیل بود. هرچند این کنفرانس دست‌آورد چندانی نداشت، اما چهارچوبی را برای مذاکرات موثر آینده فراهم ساخت.
عکس: picture-alliance/dpa/J. Hollander
توافقنامه اسلو، ۱۹۹۳
نخستین دیدار اسرائیل و سازمان آزادی‌بخش فلسطین در ناروی برگزار شد که حاصل آن توافقنامه اسلو بود. این توافقنامه در سپتمبر ۱۹۹۳ در ایالات متحده امریکا به امضا رسید. در این توافقنامه تقاضا شده بود که سربازان اسرائیلی از کرانه باختری رود اردن و نوار غزه بیرون شوند و یک اداره خودگردان موقت فلسطینی‌ها برای یک دوره انتقالی پنج ساله ایجاد گردد. توافقنامه دومی در این رابطه در سال ۱۹۹۵ امضا شد.
عکس: picture-alliance/dpa/A. Sachs
نشست کمپ دوید، ۲۰۰۰
بیل کلینتون، رئيس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا ایهود باراک نخست وزیر سابق اسرائیل و یاسر عرفات رئيس سازمان آزادی‌بخش فلسطین را در جولای ۲۰۰۰ به کمپ دیوید دعوت کرد تا در مورد مسایل مرزی، امنیت، اسکان، مهاجران و بیت‌المقدس گفتگو کنند. هرچند این مذاکرات بیش از هر زمان دیگری با جزئیات صورت گرفت، اما توافقی انجام نشد. ناکامی در رسیدن به یک توافقنامه در کمپ دیوید انتفاضه دوم فلسطینی‌ها را در پی داشت.
عکس: picture-alliance/AP Photo/R. Edmonds
ابتکار صلح عربی، ۲۰۰۲
به دنبال مذاکرات کمپ دوید، نشست‌هایی در واشنگتن، قاهره و شهر طابا در مصر برگزار شد که هیچ کدام نتیجه‌ای در پی نداشت. بعداً در سال ۲۰۰۲ جامعه عرب در بیروت ابتکار صلح عربی را پیشنهاد کرد. در این طرح از اسرائیل خواسته شده بود که از مناطق اشغالی تا مرزهای پیش از سال ۱۹۶۷ خارج شوند تا یک دولت فلسطینی در کرانه باختری رود اردن و غزه تاسیس شود و در عوض آن، کشورهای عربی اسرائیل را به رسمیت خواهند شناخت.
عکس: Getty Images/C. Kealy
نقشه راه، ۲۰۰۳
گروه چهارگانه ایالات متحده امریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و ملل متحد به صورت مشترک کار کردند تا نقشه راه صلح در خاور میانه را تهیه کنند. هرچند محمود عباس، رهبر اداره خودگردان فلسطینی‌ها متن این نقشه راه را پذیرفت، اما همتای اسرائیلی‌اش آریل شارون در مورد جمله‌بندی آن ملاحظه داشت. در این نقشه راه یک توافقنامه نهایی برای راه حل دو دولت در سال ۲۰۰۵ پیش‌بینی شده بود، اما هرگز عملی نشد.
عکس: Getty Iamges/AFP/J. Aruri
اناپولیس، ۲۰۰۷
جورج دبلیو بوش، رئیس جمهور اسبق ایالات متحده امریکا در سال ۲۰۰۷ میزان کنفرانسی در اناپولیس در ایالت مریلند بود تا پروسه صلح مجدداً راه اندازی شود. در این کنفرانس ایهود اولمرت نخست وزیر آن زمان مصر و محمد عباس رئیس اداره خودگردان فلسطینی، نمایندگان گروه چهارگانه و شماری از دولت‌های عربی حضور داشتند. در این نشست توافق شد که مذاکرات بیشتری برای دستیابی به توافق صلح تا آخر ۲۰۰۸ صورت بگیرد.
عکس: picture-alliance/dpa/S. Thew
واشنگتن، ۲۰۱۰
در سال ۲۰۱۰ جورج میچل، فرستاده ایالات متحده امریکا برای خاور میانه، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل را متقاعد کرد که برنامه‌های اسکان در مناطق مورد منازعه را برای ۱۰ ماه به تعلیق بیاورد. بعدتر نتانیاهو و محمود عباس به شروع مذاکرات مستقیم به هدف حل و فصل اختلافات توافق کردند. مذاکرات در ماه سپتمبر ۲۰۱۰ در واشنگتن شروع شد، اما بعد از چند هفته با بن بست مواجه گردید.
عکس: picture-alliance/dpa/M. Milner
تکرار دایره منازعه و آتش‌بس
در اواخر ۲۰۱۲ دور جدیدی از خشونت در اطراف غزه شروع شد. آتش‌بسی میان اسرائیل و حاکمان غزه برقرار شد که تا جون ۲۰۱۴ ادامه یافت. سپس اختطاف و قتل سه نوجوان اسرائیلی در ماه جنوری ۲۰۱۴ منجر به دور جدیدی از خشونت شد که عملیات نظامی اسرائیل را در پی داشت. این عملیات با برقراری آتش‌بس در ۲۶ آگست ۲۰۱۴ پایان یافت.
عکس: picture-alliance/dpa
نشست پاریس، ۲۰۱۷
نمایندگان بیش از ۷۰ کشور برای بحث در مورد منازعه میان اسرائیل و فلسطینی‌ها در پاریس گردهم آمدند. اسرائیل این نشست را محکوم کرد. نمایندگان این کشور و فلسطینی‌ها در این کنفرانس شرکت نداشتند. وزیر خارجه فرانسه در این کنفرانس گفته بود: «راه حل دو دولت یگانه راه حل این منازعه است.»
عکس: Reuters/T. Samson
بدتر شدن اوضاع در ۲۰۱۷
با وجود خوش‌بینی‌ها در آغاز ۲۰۱۷، پروسه صلح میان اسرائیل و فلسطینی‌ها با موانع بیشتر مواجه شد. یک حمله بر پولیس اسرائیل در حرم شریف که هم برای مسلمان‌ها و هم برای یهودی‌ها یک مکان مقدس است، درگیری‌های مرگباری را در پی داشت. بعداَ دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین ایالات متحده اعلام کرد که سفارت خود را به بیت‌المقدس انتقال می‌دهد. محمود عباس اعلام کرد که این اقدام «همه تلاش‌های صلح را تضعیف می‌کند.»
عکس: Reuters/A. Awad
طرح صلح ترامپ، ۲۰۲۰
ترامپ طرح صلح خاور میانه را اعلام کرد که براساس آن اسرائل می‌باید شهرک‌سازی را متوقف کند، اما کنترول خود به بسیاری شهرک‌های غیرقانونی را که قبلاً ساخته بود، حفظ می‌کند. براساس این طرح، قلمرو تحت کنترول فلسطینی‌ها دو برابر می‌شد، اما از فلسطینی‌ها خواسته شده بود که شهرک‌های رهایشی ساخته شده توسط اسرائیل در کرانه غربی رود اردن را به حیث قلمرو اسرائیل به رسمیت بشناسند. فلسطینی‌ها این طرح را رد کردند.
عکس: Reuters/M. Salem
شروع خشونت جدید در ۲۰۲۱
در ماه می ۲۰۲۱ طرح اسرائیل برای تخلیه منازل چهار خانواده در شرق بیت‌المقدس و اسکان دادن ناقلین یهودی به جای آنها باعث بروز خشونت‌های تازه شد. حماس بیش از ۲۰۰۰ راکت به جانب اسرائیل شلیک کرد و اسرائیل با حملات هوایی بر نوار غزه پاسخ داد و ساختمان‌هایی را ویران کرد. جامعه بین‌المللی به شمول وزیر خارجه آلمان از دو جانب خواستند که خشونت را متوقف کرده و به میز مذاکره برگردند.
