براساس یک گزارش تازه سازمان دیدبان حقوق بشر، حدود دو سوم دختران افغان از مکتب محروم اند. با وجود بهبود دسترسی به تعلیم و تربیت، نگرانی‌های امنیتی و سنت‌های اجتماعی مانع دسترسی دختران به مکتب می‌شوند.
عکس: picture alliance/Photoshot/M. Arghand
اعلانات بازرگانی
دیدبان حقوق بشر روز سه شنبه با نشر گزارشی گفته است که با وجود تلاش‌های حکومت افغانستان و سازمان‌های بین‌المللی در راستای تقویت تعلیم و تربیه دختران، این قشر جامعه به مراتب عقب‌تر از پسران قرار دارد. در گزارش آمده است که تنها یک سوم دختران فعلاَ به مکتب می‌روند.
این سازمان حقوق بشری تخمین زده است که تقویت دسترسی به تعلیم و تربیت کاری نیست که تکمیل شده باشد، هرچند که حکومت و تمویل‌کنندگان پیشرفت قابل توجه در این خصوص داشته اند.
در زمان حاکمیت طالبان شمار بسیار اندک دختران می‌توانستند درس بخوانند و تعدادی از آنها در صنف های مخفی شرکت می‌کردند. بعد از سقوط رژیم طالبان در سال ۲۰۰۱، تقویت دسترسی دختران به مکتب به موضوع کلیدی بسیاری کمک‌دهندگان و حکومت افغانستان تبدیل شد، اما ادامه جنگ مانع پیشرفت در این خصوص شده است.
لیزل گیرنهولتز، مسئول حقوق زنان در دیدبان حقوق بشر گفت: «ناامنی، فقر و بیجاشدگی بسیاری دختران را از مکتب محروم می‌کنند.»
موانع ساختاری و اجتماعی
مجموعاَ ۴۱ درصد مکتب‌ها در افغانستان ساختمان ندارند و بسیاری کودکان آنقدر از مکتب دور زندگی می‌کنند که اصلاَ قادر به حضور در مکتب نیستند. در گزارش دیدبان حقوق بشر آمده است که این دوری راه و ناامنی به خصوص مانع مکتب رفتن دختران می‌شود.
در گزارش آمده است: «خانواده‌ها در تقلای شان برای پوره کردن هزینه مکتب ممکن است به پسران اولویت قایل شوند. برای دختران غالباْ سخت است که بر موانع اداری غلبه کنند، و کمبود معلمان زن و زیرساخت‌ها بیشتر دختران را متاثر می‌سازد.»
در گزارش همچنین آمده است که براساس سنت‌های اجتماعی دخترانی که مکتب می‌روند برچسب زده می‌شوند و به این ترتیب، هر اندازه که دختران بزرگ‌تر می‌شوند، دسترسی شان به مکتب کمتر می‌شود.
نذیره، دختر ۱۵ ساله‌ای که برای این گزارش مورد مصاحبه قرار گرفته، گفته است که خواهر کلان‌اش اجازه نیافته است به مکتب برود و این صرفاَ یک شانس است که او پنج سال است می‌تواند مکتب برود.
او گفته است: «کاکای کلانم آن وقت زنده بود و به کسی اجازه نمی‌داد مکتب برود. اما او وفات کرد و حالا من می‌توانم مکتب بروم.» در گزارش آمده است که با وجود این، خانواده این دختر زمانی که او ۱۲ ساله شد، مانع مکتب رفتن او شدند.
دیدبان حقوق بشر از حکومت افغانستان خواسته است که برای دسترسی جهانی به تعلیم و تربیت تدابیری مانند رفع مکلفیت یونیفورم، بلند بردن معاشات معلمین، تشویق معلمان زن و اجباری سازی تعلیم و تربیت، روی دست بگیرد.
آلبوم عکس: صنف‌های درسی در جهان، از تخته تا تبلت
تفاوت‌ها میان کشورها را می‌توان در صنف‌های درسی به خوبی تماشا کرد. در برخی کشورهای جهان موجودیت کمپیوتر، تبلت و دیگر ابزار تکنولوژیک در صنف‌های درسی عادی است، اما در کشورهای فقیر صرفاً دسترسی به آموزش ابتدایی مطرح است.
عکس: picture-alliance/dpa
آموزش ابتدایی
در صنف‌های درسی افغانستان از ابزارهای تکنولوژیک خبری نیست. هنوز تباشیر و تخته سیاه ابزارهای معمول نوشتن و تمرین کردن است. برخی مکتب‌ها چوکی و میز دارند، اما هستند مکتب‌هایی که دانش آموزان آنها روی کف اتاق می‌نشینند. حتی برخی دانش آموزان به دلیل نبود ساختمان در فضای آزاد درس می‌آموزند.
عکس: AP
کتاب‌های الکترونیک
کوریای جنوبی در نظام تعلیمی خود خیلی زیاد به رسانه‌های دیجیتال تکیه می‌کند. کمپیوتر و انترنت در هر صنف درسی قابل دسترس است و حکومت تصمیم دارد کتاب‌های الکترونیک را جایگزین همه کتاب‌های درسی کند. برای فراهم ساختن این خدمات برای کودکان خانواده‌های فقیر، به آنها به صورت مجانی تبلت داده می‌شود.
عکس: AP
کودکانی که در حاشیه اند
در کشور غنا هم همان تباشیر است و تخته سیاه. میزان افراد باسواد در این کشور نسبت به همسایه‌هایش بالاتر است زیرا مکتب تا صنف ششم مجانی است. اصولاً کودکان مکلف اند که تا صنف نهم مکتب بروند. اما اکثر کودکان در حاشیه‌های کشور به زبان رسمی آموزشی، یعنی انگلیسی صحبت نمی‌توانند.
عکس: Fotolia/Living Legend
پنسل و کتابچه کهنه شده اند
شاگردان در این مکتب در آلمان هرگز از پنسل و کتابچه استفاده نمی‌کنند بلکه از تخته‌های سفید و نت‌بوک کار می‌گیرند. هدف تقویت تعامل با وسایل دیجیتال و شایستگی دانش آموزان در بخش رسانه‌های دیجیتال است.
عکس: AP
آموزش زودهنگام در جهان صنعتی
در کشورهای صنعتی، رفتن به مکتب چیزی بیشتر از فراگیری آموزش‌های ابتدایی است. این شاگردان چهار ساله در مکتبی در آیووای ایالات متحده امریکا مشتاقانه به معلم شان گوش می‌دهند. در کشورهای با درآمد بالا، 70 درصد شاگردان پیش از رفتن به مکتب ابتدایی آموزش را شروع می‌کنند، اما برعکس در کشورهای با درآمد پایین، از هر 20 کودک یک تن به آموزش پیش از مکتب دسترسی دارد.
عکس: AP
روز بد کودکان فقیر
در کنیا همه شاگردان می‌توانند تا صنف هشتم مجانی درس بخوانند. اما بسیاری‌ها پیش از رسیدن به صنف هشتم از مکتب دست می‌کشند، زیرا والدین شان نمی‌توانند کتاب، کتابچه، لباس، بوت و دیگر لوازم مکتب را فراهم کنند. مکتب‌های دولتی امکانات محدود دارند. پول‌داران فرزندان خود را به مکتب‌های خصوصی می‌فرستند.
عکس: DW/J.Bruck
آموزش در یونیفورم
در انگلستان بسیاری شاگردان با یونیفورم به مکتب حاضر می‌شوند. باور به این است که یونیفورم آنها را کمک می‌کند که خود را در محیط مکتب یافته و به یادگیری بیشتر تمرکز کنند. برخلاف کشورهای فقیر، اینجا خانواده‌هایی که توانایی تهیه کردن یونیفورم را ندارند، دولت این کار را انجام می‌دهد.
عکس: picture-alliance/dpa/dpaweb
صنف در فضای باز
اگر ساختمانی وجود نداشت، می‌شود ابتکاری کرد و مانند آنچه در این تصویر در پاکستان می‌بینید، در فضای آزاد درس خواند. پاکستان بودجه تعلیم و تربیه را کاهش داده و سرمایه گذاری در بخش نظامی را بالا برده است. شاگردان بیش از هر کس دیگر این مشکل را درک می‌کنند.
عکس: AP
تلاش دسترسی به آموزش ابتدایی
جنگ‌های داخلی و سلطه طالبان بر افغانستان باعث شد که تعداد زیادی از کودکان از دسترسی به مکتب محروم بمانند. از هر چهار زن تنها یکی می‌تواند بخواند و بنویسد و 52 درصد مردان باسواد اند. هنوز مکاتب کافی در افغانستان وجود ندارند و کمبود معلم و مواد درسی نیز محسوس است.
عکس: picture-alliance/dpa
محرومیت دختران
سودان جنوبی وضعیت مشابهی دارد و تنها 16 درصد زنان می‌توانند بخوانند و بنویسند. تعلیم دختران هدف اصلی سازمان‌های امدادی خارجی است. نظام تعلیمی این کشور به دلیل سال‌ها جنگ کارآیی ندارد. در چند مکتب محدود نیز چوکی و میز کمبود است.
عکس: dapd
فاصله میان فقیر و غنی
شاگردان در مناطق روستایی برازیل چنانچه در این تصویر دیده می‌شود در مکتب‌های با امکانات محدود درس می‌خوانند. هرچند برازیل یک کشور رو به رشد صنعتی است، اما فاصله میان فقیر و غنی خیلی زیاد است. فقیرترین مردم این کشور مربوط به قشر دهقان و زراعت پیشه اند.
