دیدهبان حقوق بشر با نشر گزارشی تازه گفته از زمانی که طالبان در اگست ۲۰۲۱ قدرت را تصرف کردند، پالیسیها و قواعدی را وضع کردند که حقوق اساسی زنان را انکار و اعتراضهای مسالمتآمیز را سرکوب میکند.
اعلانات بازرگانی
دیدهبان حقوق بشر در گزارش جهانی ۲۰۲۳ که روز پنج شنبه، ۱۲ جنوری نشر کرد، گفته است که چشمپوشی طالبان از حقوق بشر این گروه را در جهان بیشتر منزوی کرده، در حالی که وضعیت بشری و اقتصادی در این کشور بدتر شده است.
گزارش گفته است که در ماه مارچ ۲۰۲۲ طالبان از تعهدی که در مورد بازگشایی دوباره مکتبهای دخترانه متوسطه و لیسه داده بودند، عقبنشینی کردند. این گروه همچنین در ماه دسمبر ۲۰۲۲ دانشگاهها را نیز بر روی زنان بستند.
در گزارش دیدهبان حقوق بشر آمده است که نیروهای امنیتی طالبان اعتراضات زنان را با خشونت متفرق و شماری از زنان معترض را بازداشت کردند. علاوه بر آن، این گروه از زنان کارمند در تلویزیونها به شمول گویندگان خبر خواستند تا در هنگام ظاهر شدن در پرده تلویزیون، چهرهشان را بپوشانند.
گزارش گفته است که طالبان با نشر یک دستور دیگر گفتند در صورتی که زنان از دستورهای این گروه در مورد گشت و گذار و حجاب سرپیچی کنند، مردان خانواده مجازات خواهند شد.
فرشته عباسی، پژوهشگر افغانستان دیدهبان حقوق بشر گفته است: «طالبان به جای رسیدگی به بحران بشری و اقتصادی در افغانستان، تمایل بیشتری به آزار و اذیت زنان و زندانی کردن خبرنگاران نشان داده اند.»
عباسی افزوده است: «مقامات طالبان باید مکلفیتهای قانونی بینالمللی خود را انجام بدهند و به زنان دختران اجازه آموزش، کار و گشت و گذار آزادانه را بدهند.»
ممنوعیت کار زنان چه تاثیری بر بحران بشری در افغانستان دارد؟
29:29
در گزارش آمده است که در جریان سال ۲۰۲۲ نیروهای امنیتی طالبان خبرنگاران و کسانی را که در شبکههای اجتماعی از این گروه انتقاد کردند، به زندان انداختند. در گزارش همچنین گفته شده که این گروه اعضای نیروهای امنیتی حکومت سابق و جنگجویان و طرفداران احتمالی گروه داعش خراسان را به زور ناپدید کردند.
گزارش گفته است که در جریان ماه اپریل باشندگان ولایت ننگرهار مکرراً اجسادی را یافتند که گفته میشد مربوط به داعشیهای بازداشتشده بودند و مخفیانه اعدام شدند.
دیدهبان حقوق بشر گفته است که طالبان باشندگان محل را به حمایت از گروههای مسلح مخالف متهم کرده و آنان را بازداشت و لت و کوب کرده است، و در مواردی افراد را بدون محاکمه اعدام کرده اند.
گزارش افزوده است که جنگجویان شاخه داعش خراسان با حملات انتحاری و بمبگذاری هزارهها و سایر اقلیتهای مذهبی را هدف قرار داده که در نتیجه صدها تن کشته و زخمی شده اند.
دیدهبان حقوق بشر گفته است که به دنبال پیدا شدن دو گور دستهجمعی در قندهار که گفته میشود مربوط به دوره قبل از تسلط طالبان است، مدافعان حقوق بشر خواستار تحقیق طب عدلی شدند، اما این کار تا پایان سال گذشته صورت نگرفت.
این سازمان گفته است که قضات دیوان کیفری بینالمللی به تاریخ ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲ اعلام کردند که تحقیقات دفتر سارنوالی این محکمه در مورد جنایات احتمالی علیه بشریت و جنایات جنگی در افغانستان میتواند از سر گرفته شود. زیرا هیچ سندی وجود ندارد که نشان دهد مقامات در افغانستان این تحقیقات را انجام داده و یا در حال انجام آن باشند.
ممنوعیت تحصیل؛ زنان افغان از حقوق شهروندی محروم شده اند
طالبان از زمان تصرف قدرت در ماه آگست ۲۰۲۱ به صورت پیوسته و فزاینده حقوق زنان و دختران را محدود کرده اند. در تازهترین مورد، این گروه تندرو اسلامگرا دروازههای دانشگاهها را به روی زنان و دختران بسته اند.
عکس: AFP
ترک دانشگاه
این زن حتی حاضر شده بود که پوشیدن برقع را قبول کند و به دانشگاه برود. اما او دیگر نمیتواند به دانشگاه برگردد. اداره اسلامگرای طالبان روز سه شنبه اعلام کرد که دختران و زنان نمیتوانند تا اطلاع ثانی به دانشگاهها حضور یابند و درس بخوانند. به این ترتیب، تحصیل دختران و زنان در دانشگاهها متوقف شد.
عکس: AFP
زنان تجرید شده اند
افراد مسلح طالبان یک روز بعد از اعلام این ممنوعیت، در دروازههای دانشگاهها حضور یافتند و نگذاشتند دختران وارد دانشگاهها شوند. شماری از زنان و همچنین دانشجویان پسر به این تصمیم طالبان اعتراض کردند. در ننگرهار، دانشجویان رشته طب به عنوان یک اقدام اعتراضی امتحان را ترک کردند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
تحصیلات عالی تنها برای مردان
پیش از این محدودیتهای شدیدی در دانشگاهها وضع شده بود. در ماههای نخست تصرف قدرت توسط طالبان، دانشگاهها مجبور شدند که صنفهای درسی دخترانه و پسرانه را جدا کنند. دانشجویان دختر باید توسط استادان زن و دانشجویان پسر توسط استادان مرد تدریس میشدند. این عکس نشاندهنده جدایی جنسیتی در صنف درسی در دانشگاه قندهار است.
عکس: AFP/Getty Images
آخرین فارغالتحصیلی در نوع خود
این زنان خوشبخت بودند که توانستند در ماه مارچ از دانشگاه بینوا در قندهار فارغ شوند. محدودیتهای جدید وضع شده بر زنان و دختران موجی از انتقادهای بینالمللی را در پی داشته است. سازمان دیدهبان حقوق بشر ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها را «شرمآور» خوانده است. ملل متحد گفته است که این تصمیم نقضکننده حقوق زنان است.
عکس: JAVED TANVEER/AFP
«پیامد ویرانگر برای آینده کشور»
در همین ماه اکتوبر بود که هزاران دختر و زن به امید راه یابی به دانشگاه در امتحان کانکور شرکت کردند. بسیاری از آنها میخواستند داکتر یا معلم شوند و به جامعه شان خدمت کنند. انتونیو گوترش، دبیرکل ملل متحد گفته است که تصمیم اخیر طالبان «نه تنها حقوق مساوی برای زنان و دختران را نقض میکند، بلکه تاثیر ویرانگر برای آینده کشور دارد.»
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
فرصتی برای تعلیم و تحصیل زنان وجود ندارد
پیش از ممنوعیت تحصیل دختران در دانشگاهها، محدودیتهای تحصیلی دیگری نیز وضع شده بود. به گونه مثال، دختران نمیتوانند بالاتر از صنف ششم در مکتبها درس بخوانند. تنها مکتبهای محدودی در برخی نقاط افغانستان به روی دختران بالاتر از صنف ششم باز بوده است.
عکس: AFP
کشوری که زنان آن نامرئی اند
دختران و زنان از بسیاری عرصههای زندگی عمومی محروم شده اند. آنها حتی اجازه ندارند به پارکهای تفریحی و کلبهای ورزشی بروند. حمامهای عمومی زنانه نیز مسدود شده اند. زنان نمیتوانند به تنهایی و بدون داشتن محرم شرعی مسافرت کنند و مجبورند سراپای خود را در بیرون از خانه بپوشانند.
عکس: WAKIL KOHSAR/AFP/Getty Images
واقعیت تلخ
این زنان در ولایت هرات مصروف زعفران کاری اند. برخلاف بسیاری عرصههای دیگر، این کار برای زنان منع نشده است. بسیاری دختران محروم از مکتب یا به ازدواج پیش از وقت داده میشوند و یا به این گونه کارها روی میآورند.
عکس: MOHSEN KARIMI/AFP
«مایه شرمساری برای جهان»
بسیاری زنان افغان به محو حقوق شان توسط طالبان تن نمیدهند. این زنان در اعتراضی در ماه نوامبر در شهر کابل بنری را با خود حمل میکردند که روی آن نوشته شده بود: «وضعیت وحشتناک زنان افغان مایه شرم برای وجدان جهان است.» آنهایی که اعتراض میکنند، شجاعت بینظیری به خرج میدهند. آنها با این کار شان خطر لت و کوب، بازداشت و شکنجه را به جان میخرند.