این امیدواری که بعد از پیروزی واضح جو بایدن در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا اداره خودخواه دونالد ترامپ پایان می‌یابد، یک بار دیگر کمرنگ شد. دونالد ترامپ، رئیس جمهور کنونی، برای نه هفته دیگر زمام قدرت را در دست دارد و می‌خواهد که تا آخرین دقیقه از این قدرت استفاده کند.

مثل بارز آن اعلام اخیر کاهش سربازان امریکایی از ۴۵۰۰ به ۲۵۰۰ در افغانستان و از ۳۰۰۰ به ۲۵۰۰ تن در عراق است. چنین برنامه‌ریزی شده است که این کاهش نیروها تا ۱۵ جنوری تکمیل شود، یعنی پنج روز پیش از این ترامپ قدرت را به بایدن واگذار کند. این تصمیم سریع و غیرمسئولانه پیامدهای بزرگی برای مردم افغانستان و عراق خواهد داشت، مردمانی که در چنین تصامیمی باید در نظر گرفته شوند.

جنگ‌ها در این دو کشور بدون یک استراتژی که محتاطانه برنامه‌ریزی شده باشد، شروع گردید. در مورد عراق این ادعای غلط که این کشور مخفیگاه‌های اسلحه کشتار جمعی دارد، دلیل شروع جنگ بود. در افغانستان، ایالات متحده امریکا با حمایت ناتو و دیگر متحدین‌اش بعد از حملات تروریستی یازدهم سپتبمر ۲۰۰۱ این جنگ را شروع کرد. به این ترتیب ائتلاف زیر رهبری ایالات متحده امریکا بدون یک استراتژی واضح وارد جنگ‌های فعال شد.

این جنگ‌های طولانی زخم‌های عمیقی را در هر دو کشور به جا گذاشته است. نه عراق و نه افغانستان موفق شده اند که حکومت‌ها‌ی باثبات و نهادهای قادر به محافظت از مردم در برابر خشونت ایجاد کنند. وضعیت کنونی در این کشور  بدون شک از بسیاری جهات واضحاً رضایت‌بخش نیست.

با وجود این، حضور سربازان امریکایی میزان معینی از قابلیت پیش‌بینی اوضاع را مهیا می‌سازد. این حضور در افغانستان به مذاکره‌کنندگان فرصت می‌دهد که طالبان را در مذاکرات صلح تحت فشار قرار دهند. اگر نیروهای امریکایی به نحوی بدون سازماندهی از این کشور خارج شوند، احتمالاً نیروهای رادیکال تقویت می‌گردند.

ما در عراق دیدیم که چنین یک اقدام مشابه چگونه به نفع گروه موسوم به «دولت اسلامی» تمام شد. قضیه سوریه ثبوت دیگری است که خلای قدرت ایجاد شده احتمالاً توسط آن‌هایی پر می‌شود که تنها در پی منافع خود اند.

چنین وضعیتی برای باقی جهان خطرناک است، و برای افغان‌ها که به هدف دستیابی به یک دولت دموکراتیک که در آن حقوق بشر مورد احترام قرار بگیرد مبارزه می‌کنند، این وضعیت مرگبار است.

ناتو آینده‌ای ندارد؟

برنامه ترامپ به خروج نیروها بدون هماهنگی متحدان همچنین یک سیلی به روی متحدین بین‌المللی امریکا به خصوص پیمان ناتو است؛ پیمانی که بعد از حملات تروریستی ۱۱ سپتمبر برای نخستین بار ماده پنجم منشور خود برای دفاع جمعی را به کار بست و با ایالات متحده امریکا وارد جنگ افغانستان شد.

با وجود این، حالا این رئیس جمهور ایالات متحده امریکا است که اصل اساسی «باهم می‌رویم و باهم خارج می‌شویم» را می‌شکند، نه کسی دیگر. دولت‌های عضو ناتو در افغانستان از نظر تدارکاتی به حمایت ایالات متحده امریکا وابسته اند.

من فکر می‌کنم که ترامپ در این تقاضایش از اروپا و به خصوص آلمان که مصارف نظامی خود در این ائتلاف را بیشتر ساخته و قابلیت‌های دفاعی خود را تقویت کنند، حق به جانب بود. اما تغییر دادن توافقات پیچیده در مورد حضور نظامی در افغانستان و کاهش شدید نیروها با یک اعلام کوتاه مساله متفاوتی است. اگر مهم‌ترین عضو ناتو به توافقات وفادار نماند، این پیمان نظامی آینده‌ای ندارد.

بایدن مصروفیت‌های زیادی خواهد داشت

ترامپ می‌خواهد برخلاف مشورت جنرالان‌اش و اعضای ارشد حزب جمهوریخواه، نیروهای امریکایی را خارج کند. بایدن برای برگشت دادن این طرح‌ها نیاز به تلاش‌های زیادی دارد. خصوصاً با توجه به این واقعیت که از حالا تا ۲۰ جنوری ممکن است اتفاقات زیادی بی‌افتد.

اعلام اخیر ترامپ شکی باقی نمی‌گذارد که او برای حفظ حمایت هواداران‌اش و نفوذ خود بر آن‌ها، از هیچ کاری دریغ نمی‌کند؛ و این کاری است که فراتر از دوره ریاست جمهوری او دوام خواهد یافت.

اینس پول/ ع. ف.