روز چهارشنبه اولین گروه ۳۴ نفری پناهجویان افغان به افغانستان فرستاده شد. در اعتراض به این اقدام در میدان هوایی فرانکفورت تظاهراتی شکل گرفت اما بی دردسر پایان یافت. این گروه بخشی از طرح جدید اخراج بیش از ۱۲ هزار افغان پس از امضای توافقنامه با کابل است.

زیر فشار توماس دیمیزیر، وزیر داخله آلمان، مقامات مسئول در بخش مهاجرت حکومت آلمان روند رسیدگی به دوسیه های افرادی را که چانس کمتری برای پناهندگی داشتند، سرعت بخشیدند. در ماه نوامبر سال روان، شمار افراد اخراجی به بالاترین حد خود رسید. طی ۹ ماه سال روان ۱۹۹۱۴ نفر از آلمان اخراج شدند. این در حالی است که در تمام سال ۲۰۱۵، شمار افراد اخراجی ۲۰۸۸۸ نفر بود.

اما اخراج به افغانستان یک موضوع مورد مناقشه در آلمان است. گونتر بوکهارت، مدیر سازمان حامی پناهجویان موسوم به "پرو ازول" در مصاحبه با دویچه وله این مسئله را "غیرمسئولانه" خواند و گفت که اخراج روز چهارشنبه "مصداق انجام یک کار به هر هزینه ای" بود. در همین حال، هورست زیهوفر، نخست وزیر ایالت بایرن خواستار افزایش فشار بیشتر بر مقامات شده و ابراز امیدواری کرده است که این اخراج گروهی "یک مورد منفرد" نباشد.اخراج بستگی به کشور مبدا دارد

در مورد افغانستان یک مسئله حقوقی وجود دارد، چون این کشور در نزد حکومت آلمان در فهرست رسمی "کشورهای مبدا امن" نیست؛ داخل شدن یک کشور در این فهرست سبب می شود که مقامات آسان تر بتوانند تصمیم های جمعی درباره درخواست های پناهجویی بگیرند، هرچند که آنها هنوز به دوسیه های انفرادی نیز گوش فرا می دهند.

بر این اساس، و طبق گفته مقامات حکومت افغانستان مبنی بر وجود بحران در ۳۱ ولایت از ۳۴ ولایت افغانستان، شگفت انگیز نیست که فقط گروه کوچکی (۳۴ نفر) از افغان ها دیپورت شده اند. متقاضیان پناهندگی از منطقه بالقان، به ویژه آلبانیا، کوزوو، صربستان، مقدونیه، بوسنیا هرزگوینا و مونتنگرو تقریبا سه چهارم شمار افراد اخراجی از آلمان را در سال ۲۰۱۵ تشکیل دادند (۱۴۵۲۹ نفر).

با این حال، همه اخراج ها از آلمان الزاما به کشورهای مبداء نیست. برخی از پناهجویان بین دیگر کشورهای اتحادیه اروپا تقسیم می شوند و برخی دیگر به کشور سومی منتقل می گردند؛ به عنوان مثال آن طوری که آلمان در این باره با کشورهای تونس و مراکش موافقت کرده است.

اخراج افراد به ایالت های آلمان نیز بستگی دارد

هرچند "اداره فدرال در امور مهاجرت و آوارگان" (BAMF) مسئول رسیدگی به روند دوسیه هاست، اما "اداره های اتباع خارجی" (Ausländerbehörden) مسئول سازماندهی اخراج پناهجویان می باشد. غالباَ محکمه های ایالتی در مورد دوسیه افراد تصمیم می گیرند. وقتی وکیل یک پناهجو نتواند در محکمه پیروز شود، قاضی حکم اخراج پناهجو را امضا می کند.

به همین دلیل، مقامات مهاجرت در برخی ایالت های آلمان به شمول "شلسویگ –هولشتاین"، "تورینگن" و "نیدرزاکسن" اخراج به افغانستان را به دلیل وضعیت امنیتی جاری، متوقف کرده اند.

چهار نوع حفاظت

"اداره فدرال در امور مهاجرت و آوارگان" چهار نوع حفاظت از افراد را پیشکش می کند: محافظت به حیث آواره طبق کنوانسیون ژنیو، پذیرفته شدن به عنوان پناهنده سیاسی، حفاظت جانبی و فرعی، و جلوگیری از اخراج یا دیپورت. از این چهار وضعیت، دو مورد اول، یعنی پذیرفته شدن به عنوان آواره و پناهنده سیاسی، بهترین نوع اقامتی است که یک مهاجر می تواند به دست بیاورد. به این ترتیب این افراد می توانند به مدت سه سال در آلمان بمانند. مردم کشورهای سوریه و ایریتره غالبا در یکی از این دو کتگوری حفاظتی قرار می گیرند. اما حکم جدید یک محکمه های عالی آلمان این مسئله را با شک و تردید روبرو کرد. در این حکم گفته شده است که سوریایی ها فقط می توانند از "حفاظت فرعی یا جانبی" استفاده کنند که مدت آن فقط یک سال است. بنابراین آوردن خانواده ها برای این افراد بیش از پیش مشکل تر می شود.

حفاظت از افراد در صورت ارتکاب جرم لغو می شود و می تواند به عنوان تهدیدی برای امنیت آلمان و سلامت جامعه تلقی شود.

اگر "اداره فدرال در امور مهاجرت و آوارگان" (BAMF) درخواست پناهجویی را رد کند، پناهجویان می توانند علیه این تصمیم در محکمه شکایت کنند و بعد، این تصمیم و دلایل "اداره فدرال در امور مهاجرت و آوارگان" توسط یک محکمه مورد ارزیابی قرار می گیرد. حکومت آلمان می گوید که حدود ۵۵۰ هزار (بیش از نیم میلیون) نفر که در آلمان زندگی می کنند، درخواست پناهجویی شان رد شده است.

به هرحال حکومت برای اخراج و دیپورت کسانی که درخواستشان رد شده، با مشکلاتی روبرو است: غالبا کشورهای این افراد از پذیرفتن آنها خودداری می کنند (به همین دلیل آلمان اخیرا تلاش کرده است تا توافقنامه ای را با کشورهای شمال افریقا و افغانستان امضا نماید)؛ یا گاهی متقاضیان هیچ گونه پاسپورت و سندی ندارند و کشور مبداء آنها مشخص نیست.

وقتی یک درخواست پناهندگی از سوی "اداره فدرال" رد شد، به پناهجویان مهلت مشخصی داده می شود (غالبا ۳۰ روز اما ممکن است یک هفته هم باشد)، تا آلمان را ترک کنند.

مقامات حکومت در امور مهاجرت مسئول بازگشت این افراد هستند اما آنها ممکن است موقتا دیپورت را به تاخیر بیندازند که به این وضعیت (دولدونگ) گفته می شود، به این معنی که بودن مهاجر در آلمان صرفاَ تحمل می شود. اگر بنا بر دلایلی از قبیل مشکل صحت پناهجو نتواند برگردد، اجازه اقامت موقت به او داده می شود.

با این همه، بازگشت داوطلبانه مزایایی با خود دارد. به پناهجویان غالبا مشوق هایی مانند پول داده می شود و یا آنها در یافتن کار در کشور خود کمک دریافت می کنند. علاوه بر این، چنانچه یک پناهجو داوطلبانه از آلمان خارج شود، به آنها به طور اتومات "منع ورود دوباره" داده نمی شود.

بن کنایت / ع. ح.