در غرب این تردید در حال افزایش است که آیا سوریه همه ذخایر گازهای زهری اش را تسلیم داده است یا خیر. از قرار معلوم، برخی از دیپلومات ها به این نظرند که هنوز این کشور دارای سلاح های کیمیایی می باشد. خبرگزاری رویترز از قول دستگاه های استخباراتی می نویسد که سوریه هنوز هم چنین سلاح هایی دارد، اما در این مورد تفصیلی داده نشده است. سوریه این اتهامات را رد می کند. بشار جعفری، سفیر سوریه در ملل متحد گفته است که هرگاه چنین شواهدی وجود می داشت، می بایست توسط سازمان منع سلاح های کیمیایی نیز اظهار می شد.

سازمان منع سلاح های کیمیایی، بیرون کشیدن این سلاح ها از سوریه را نظارت می کند. امروز یک شنبه (27 اپریل) قرار بود همه گازهای زهری که از جانب حکومت سوریه تسلیم داده شده اند، کاملاً از این کشور بیرون کشیده و در خارج نابود می گردیدند. اینکه چنین میعادی رعایت شده است یا نه تا هنوز روشن نیست. هرچند کار خارج ساختن 90 درصد سلاح هایی که در لیست وجود دارند، تمام شده است. سازمان منع سلاح های کیمیایی نخواست در مورد این اتهامات علیه سوریه و پیشرفت ها در مورد انتقال سلاح های کیمیایی از سوریه به دویچه وله چیزی بگوید.

رالف تراپ، کارشناس سلاح های کیمیایی این ماموریت را یک موفقیت می داند. او می گوید: «یک سال پیش کسی باور نمی کرد که سوریه اصلاً به عضویت پیمان منع سلاح های کیمیایی درآید و در آن جا خلع سلاح های کیمیایی صورت بگیرد». تراپ به این نظر است که همه آن مواد کیمیایی ای که «با موثریت زیاد می توانستند همچون سلاح های کیمیایی مورد سوء استفاد قرار گیرند» از این کشور بیرون کشیده شده اند.

کنترول همه مواد خطرناک ناممکن است. اما از مدت طولانی به این سو همه مواد مرگبار در لیست نظارت توافقنامه سلاح های کیمایی قرار ندارند.اخیراً از حمله با گاز زهری کلور در این کشور گزارش شده است. این ماده نهایت زهری است و قریب صد سال پیش در جنگ جهانی اول به شکل سلاح به کار برده شد. اما این ماده تحت کنترول قرار ندارد. تراپ، کارشناس سلاح های کیمیایی می گوید که «گاز کلور می تواند یک سلاح بسیار موثر باشد. کلور سنگین تر از هوا است، می تواند در طبقه های زیر زمینی و فضاهای پایین تر انتشار یافته و در آنجا باقی بماند».

اما این ماده کیمیایی به پیمانه های زیادی تولید شده و مورد تجارت قرار می گیرد. کلور موارد استفاده وسیع در صنعت و در خانه های شخصی دارد. به طور مثال برای تصفیه و ضدعفونی ساختن و همچنان در بسیاری بخش های دیگر استفاده می شود. تراپ می گوید: «بنابراین این ماده آنقدر به شکل گسترده وجود دارد که کنترول آن ناممکن است». به نظر تراپ، چنین امری در مورد بسیاری مواد کیمیایی دیگر نیز صادق است.

او می افزاید: «نمی توان این ماده کیمیایی را ازبین برد، آنچه مهم است مقدار آن می باشد. در هر صنعت کیمیایی موادی وجود دارند که زهری می باشند. هرگاه این مواد علیه انسان به کار گرفته شوند، به آن ها زیان می رسانند و یا موجب مرگ می شوند». تراپ می گوید سکتور یا بخش صنایع کیمیایی در سوریه کوچک است: «همیشه موادی هستند که می توانند مورد سوء استفاد قرار گیرند. هر ماده کیمیایی می تواند زهرناک باشد».

کنترول ادامه می یابد

طبعاً مواد مختلف کیمیایی تاثیرات مختلفی دارند. گاز "سارین" عمدتاً نسبت به کلور بیشتر زهری است و عملاً در امور غیرجنگی مورد استعمال قرار نمی گیرد و از این رو از جمله سلاح های کیمیایی به شمار می رود. استفاده از گاز زهری "سارین" در ماه آگست 2013 که صدها کشته بر جا گذاشت، برای نخستین بار موضوع گفتگوها روی انصراف سوریه از سلاح های کیمیایی را به میان آورد.

به گفته دیپلومات های غربی، امکان دارد که این سلاح کیمیایی هنوز در سوریه وجود داشته باشد. رویترز از یک دیپلومات نقل قول کرده است که چنین اتهاماتی را مطرح می کند. بنا به قول این دیپلومات، مقدار بزرگی از موادی که گاز "سارین" از آن استحصال می شود، پیش از آن که بازرسان و کنترول گران سازمان منع سلاح های کیمیایی به این کشور برسند، مفقود شده است. به گفته او، کارهای "غیرعادی" دیگری هم صورت گرفته است. اما این که این حرف ها به چه معناست، دیپلومات نامبرده چیزی نمی گوید.

برای بشار جعفری سفیر سوریه در ملل متحد، این ها همه تلاش های دیگری اند تا ماموریت سازمان منع سلاح های کیمیایی در سوریه را به طور غیرضروری تمدید کنند. از نظر او بستن این اتهام که هنوز هم سلاح های کیمیایی در سوریه وجود دارند، بهانه ای برای باجگیری بیشتر از حکومت سوریه است. رالف تراپ، کارشناس سلاح های کیمیایی برعکس می گوید، غیر از این نیز سوریه از پروسه کنترول سلاح های کیمیایی خلاص نمی شود: «سوریه اکنون یک کشور امضا کننده قرارداد منع سلاح های کیمیایی و عضو سازمان منع سلاح های کیمیایی است. چنان که در پیمان منع سلاح های کیمیایی برای سایر کشورها نیز پیش بینی شده است، بازهم این کشور تحت کنترول قرار داده می شود».

یگانه چیزی که سوریه را از سایر کشورهای عضو پیمان منع سلاح های کیمیایی متمایز می گرداند، این است که در این کشور به همین تازگی از این سلاح استفاده شده است. بنابراین باید به طور خاص و دقیق این کشور را زیر نظر داشت و همه موارد مشکوک را مورد تعقیب قرار داد.