هلموت شمیت پنجمین صدراعظم جمهوری فدرال آلمان بود. خیلی زود این سیاستمدار از حزب سوسیال دموکرات آلمان، شهرت اش را در ارتباط با مدیرت بحران ها تحکیم بخشید. او تا هنگام مرگ، شهرت اش را به عنوان یکی از دولتمردان ممتاز آلمان حفظ کرد.

در فبروری 1962، هامبورگ با یک آب خیزی عظیم مواجه شد: این اولین آزمون برای هلموت شمیت 42 ساله وزیر داخله آن وقت بود. او به صورت کاملاً غیر بروکراتیک، تصمیم گرفت تا سربازان را برای نجات استخدام کند. شمیت برای این اقدام، در داخل و خارج کشور مورد تمجید قرار گرفت.

او نخستین مقام سیاسی اش را در سطح کشوری، در 22 اکتوبر 1969 به دست آورد. او وزیر دفاع در حکومت ایتلافی جدید با حزب دموکرات آزاد آلمان شد. او از جمله، زمان مکلفیت سربازی را از 18 به 15 ماه کاهش داد. شمیت بعد از سال 1971 در حکومت ویلی برانت وزیر مالیه شد و به این ترتیب در مرکز قدرت جا یافت.

1974 ویلی برانت از مقام صدارت کناره گیری کرد و شمیت جانشین او شد. او به عنوان یک شخص توانا در مدیرت اقتصاد شهرت یافت. اما او همواره با انتقاد ها در درون حزبش سوسیال دموکرات مواجه شد. به خصوص شاخه چپ حزب با سیاست عمل گرایانه او غالباً موافق نبودند.

همسر دوران زندگی او هنالوره "لوکی" شمیت، در مرکز زندگی خصوصی او خارج از سیاست قرار داشت. هردو در سال 1942 ازدواج کردند. پسر آنها پیش از نخستین سالروزش فوت کرد. هلموت شمیت تا زمان وفات لوکی در سال 2010، باهم زوج بودند.

ابراز تسلیت شمیت به بیوه مقتول هنس مارتین شلایر در 1977، یکی از لحظات دردناک برای او بود. سازمان چپ گرایی تروریستی آلمان "فراکسیون اردوی سرخ"، توانایی او را در مدیرت بحران به آزمون قرار داد. زمانی که هواپیمای "لندسنهوت" به موگادیشو پایتخت سومالیا ربوده شد، شمیت امر هجوم واحد نظامی ضد ترور را صادر کرد.

از دید سیاست خارجی، شمیت روابط نزدیک با فرانسه کشور همسایه خود داشت، چنانچه دیدار او با رییس جهمور والری ژیسکاردستن در سال 1978 نشان می دهد. هردو سیاست مدار را دوستی چندین ساله باهم پیوند می داد. او همزمان به روابط خود با شریک نزدیک اش ایالات متحده امریکا ادامه داد.

در اواخر دهه 1970 و اوایل دهه 1980، جنبش صلح و محیط زیست هرچه بیشتر اهمیت کسب کرد. شمیت مثل همیشه، از نیروی اتومی جانبداری می کرد و به این وسیله، با انتقاد ها از داخل و خارج حزب سوسیال دموکرات مواجه شد.

سال 1982 ایتلاف حکومت با حزب دموکرات آزاد آلمان درهم شکست. به این ترتیب دوران صدراعظمی شمیت نیز پایان یافت. حزب سوسیال دموکرات آلمان مدت 16 سال به اپوزیسیون سوق داده شد. شمیت از سیاست کناره گیری کرد و مسئولیت مجله هفتگی "دی سایت" را به عهده گرفت.

هلموت شمیت تا آخرین لحظه در بحث های سیاسی داخلی و خارجی مداخله می کرد. یک نظر سنجی سال 2005 مقام او را تا محبوب ترین سیاست مدار آلمانی بلند برد. در درون حزبش سوسیال دموکرات آلمان نیز، همواره با او مشاوره می شد.