منتقدان به فقدان برداشت واضح از قوانین شرعی در میان طالبان اشاره می کنند. هبت الله آخندزاده، رهبر طالبان در قندهار با والیان اداره این گروه همایشی یک روزه داشته و توصیه هایی را در زمینه هماهنگی، اتحاد، حکومتداری، اجرای قوانین و حقوق زنان داشته است.

ذبیج الله مجاهد، سخنگوی اداره طالبان در کابل اعلامیه ای را نشر کرده که در آن بخش هایی از سخنرانی آخندزاده در جمع والیان این گروه را برجسته ساخته است.

در این اعلامیه آمده که این ملاقات رهبر طالبان با والیان این گروه به خاطر "توصیه برای اصلاح امور" انجام شده است. در این اعلامیه آمده که آخندزاده به والیان گفته است: «تعصب و قومگرایی را از بین ببرید. علما و مساجد باید مردم را از فضایل نظام اسلامی آگاه سازند تا مردم از قومگرایی، منطقه گرایی و زبان گرایی و تعصب دور شوند.»

اخیرا انتقادهای گسترده ای از نحوه برخورد طالبان در ولایت های مختلف افغانستان منتشر شده است. منتقدان می گویند طالبان بین خود هماهنگی ندارند و برخی فرماندهان محلی شان، خلاف دستورات رهبری این گروه، تصمیمات فردی می گیرند. احمد سعیدی، کارشناس مسائل سیاسی افغانستان می گوید: «شماری فرماندهان محلی طالبان از دستورات رهبرشان پیروی نمی کنند. مثلا در مورد مبارزه با مواد مخدر، چند همسری، بچه بازی و دیگر مسائل فرمان هایی صادر کرد که هیچ کدام شان عملی نشدند.»

مرتبط: توماس وست: هیچ کشور خارجی حق انتخاب رهبران افغانستان را ندارد

مولوی مهدی مجاهد، یکی از فرماندهان برجسته این گروه از قوم هزاره از این گروه جدا شده و از دستورات رهبری اش سرپیچی کرد. این امر باعث لشکر کشی طالبان برای سرکوب وی به برخی مناطق مرکزی افغانستان و درگیری های شدیدی شد که هزاران خانواده را آواره ساخت.

»فقط قوانین شرعی!«

رهبر طالبان از والیان این گروه خواسته با محاکم هماهنگ باشند و تمامی تصامیم شان را براساس قوانین شرعی بگیرند: «ما شریعت کامل می خواهیم، همه مسئولین باید با شرع برابر باشند. در ۲۰ سال اخیر تبلیغات زیادی علیه نظام اسلامی و شرعی صورت گرفته و در عوض جمهوریت بنا کردند. قوانینی که توسط مردم ساخته شده اند، قابل اجرا نیستند.»

احمد سعیدی می گوید که طالبان با قانون اساسی و ساختار نظام گذشته مشکل بنیادی دارد: «طالب همه چیزهایی که از حکومت سابق باقی مانده را کفری می داند؛ به جز پول ها و دالرهایی که باقی مانده که کفری نمی داند، مواد خوراکی که مانده را کفری نمی داند، همه چیز دیگر را کفری می خواند.» وی می افزاید: «طالبان به قانون اساسی، دموکراسی، حقوق بشر و حقوق زنان اصلا باور ندارد.»

رهبر مذهبی از سران محلی این گروه خواسته که به تصامیم رهبری این گروه اعتراض نکرده و به آنان توهین نکنند: «حاکمیت در امارت اسلامی دستور خداوند است، حاکمیت نه به خواست مردم و بر حسب خلق و خوی آنها تعیین می شود و نه هم حالا جمهوریت است.»

طالبان پس از تصرف قدرت در پانزدهم آگست سال ۲۰۲۱، قانون اساسی افغانستان را لغو کردند؛ قانونی که ماده نخست آن تاکید می کند، تمامی قوانین در افغانستان نباید خلاف قوانین شریعت اسلامی باشد. اما قانون اساسی افغانستان همزمان بر موازین حقوق بشری نیز تاکید کرده است؛ مسئله ای که طالبان آن را نمی پذیرند.

احمد سعیدی به این باور است که در حال حاضر میان طالبان روی نوعیت نظام اختلاف نظرهای بزرگی وجود دارد: «گروه تندرو وابسته به شبکه حقانی خواهان خلافت اسلامی هستند و گروه وابسته به ملا برادر که میانه رو هستند، خواهان امارت اسلامی هستند. اما هر وقت اختلافات بین آنان بالا می گیرد، باز استخبارات پاکستان این توانمندی را دارد که آن را مهار کند.»

حقوق بشر و حقوق زنان

به تازگی سازمان حقوق بشری عفو بین الملل گزارشی در مورد وضع زندگی زنان و دختران تحت حاکمیت طالبان نشر کرده که "مرگ تدریجی" نام دارد. در این گزارش گفته شده که طالبان حقوق بشر و حقوق زنان را به شدت نقض کرده و زندگی زنان "خفقان آور" است. همچنان مواردی از بازداشت و شکنجه جسمی و روحی زنان نیز مستندسازی شده است.

مرتبط: «می توانیم آنها را بکشیم»: جزئیات تازه از شکنجه زنان معترض در زندان طالبان

امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان همزمان با نشر این گزارش در کنفرانس بین المللی تاشکند در مورد افغانستان گفت: «ما در تمام افغانستان زندانی سیاسی نداریم. ما در تمام افغانستان هیچ زن زندانی نداشتیم و نداریم که شکنجه شده باشد.» وی افزود: «کسانی که ادعا می کنند، بیایند مدرک، سند و ارقام ارائه کنند.»

در همین روز، رهبر طالبان نیز در گردهمایی با والیان اعلام کرد که به وضع زنان باید بیشتر توجه شود. به نقل از اعلامیه ای که توسط سخنگوی این گروه نشر شده، آخندزاده از جمله خواهان تعیین حقوق برای زنان تکدی گر شده و اضافه نمود: «همه حقوق را براساس شریعت اسلامی به زنان بدهید! فرمان شش ماده ای صادر شده در مورد حقوق زنان را به طور کامل اجرا کنید!»

مرتبط: پولهای مندرس افغانی تحت حاکمیت طالبان، شهروندان افغان را به ستوه آورده است

رهبر طالبان پس از به قدرت رسیدن مجدد این گروه در افغانستان فرمانی شش ماده ای در مورد حقوق زنان نشر کرده بود؛ فرمانی که در آن به حقوق سلب شده زنان از جمله حق تحصیل و کار هیچ اشاره ای نشده بود. طالبان از زمانی که دوباره به قدرت رسیده اند، حقوق زنان را که یکی از دست آوردهای مهم جامعه جهانی و ماموریت نظامی امریکا و ناتو در افغانستان در دو دهه اخیر شمرده می شود، به شدت محدود و نقض کرده اند.