حسن روحانی در ۲۱ عقرب ۱۳۲۷خورشیدی در ولسوالی "سرخه" ولایت "سمنان" متولد شد. او در۱۳سالگی وارد حوزه‌ علمیه قم گردید تا علوم دینی بیاموزد. روحانی همزمان در دانشگاه تهران و سپس در بریتانیا تا مقطع دکترا در رشته‌ حقوق تحصیل کرد.

روحانی تحصیلات دینی را تا درجه‌ اجتهاد ادامه داد و در همان دوره نیز وارد فعالیت سیاسی شد. ظاهرا او نخستین فردی بوده که در مجلس ترحیم مصطفی خمینی در مسجد ارگ تهران، عقرب ۱۳۵۶، روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران را "امام" خطاب کرد.

از میدان ‌های جنگ تا مرکز تحقیقات استراتژیک

روحانی پیش از آنکه در سال ۱۳۵۹ دوره بیست ساله‌ نمایندگی "مجلس شورای اسلامی" را آغاز کند، حدود یک سال مامور رسیدگی و سامان دادن به وضعیت آشفته ‌اردو و سربازخانه ‌های کشور شد. او همزمان با آغاز نمایندگی در پارلمان، سه سال نیز یکی از سه عضو شورای سرپرستی رادیو و تلویزیون ایران بود.

در دوران جنگ ایران و عراق (1359 تا 1367) روحانی به یکی از فرماندهان جنگ تبدیل شد و سمت‌هایی چون ریاست ستاد قرارگاه مرکزی خاتم‌الانبیاء، فرماندهی دافع هوایی کل کشور و معاونت جانشین فرماندهی کل قوا را برعهده داشت.

نزدیکی و همکاری با اکبر هاشمی رفسنجانی، رییس جمهور سابق ایران یکی از بارزترین جنبه‌های زندگی سیاسی روحانی محسوب می‌شود. چنانچه رفسنجانی می ‌گوید که شرکت روحانی در انتخابات پس از مشورت با او صورت گرفته است.

در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی، حسن روحانی دبیر شورای عالی امنیت ملی و مشاور رفسنجانی در امور امنیت ملی بود. روحانی از سال ۱۳۷۰در مجمع تشخیص مصلحت نظام از نزدیکترین همکاران رفسنجانی است و از ۲۱سال پیش ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک این مجمع را برعهده دارد.

مذاکرات هسته‌ ای و افزایش شهرت

رئیس حکومت یازدهم ایران از سال ۱۳۷۸تا کنون یکی از اعضای "مجلس خبرگان" بوده و از ۱۲سال پیش ریاست کمیسیون سیاسی-اجتماعی و از سال ۱۳۸۵ریاست دبیرخانه این مجلس را بر عهده داشته است.

به رغم سمت‌های مهمی که در کارنامه روحانی وجود دارد و حضور او به عنوان یکی از شخصیت‌های مطرح در جمهوری اسلامی، شهرت عام او به دو سال آخر دولت دوم محمد خاتمی مربوط می‌ شود.

حسن روحانی که در دوران خاتمی نیز دبیری شورای عالی امنیت ملی و مشاوره ‌رئیس جمهور را بر عهده داشت، با افزایش حساسیت‌های بین‌المللی در مورد فعالیت‌های هسته‌ ای ایران، مدت دو سال سرپرست تیم مذاکره ‌کننده جمهوری اسلامی بود.

دوران سرپرستی مذاکرات هسته‌ای از سویی دوره‌ آشنایی بیشتر ایرانیان با روحانی و شهرت او در سطح بین ‌المللی بود؛ از سوی دیگر مناقشه‌ برانگیز‌ترین سال ‌های حیات سیاسی این روحانی محافظه‌ کار میانه ‌رو به شمار می ‌رود.

دلیل پذیرش تعلیق داوطلبانه

حسن روحانی تلاش کرد پرونده هسته‌ای ایران از آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل فرستاده نشود و زمینه ‌ای برای صدور قطعنامه ‌های تحریمی علیه ایران شکل نگیرد.

اصولگرایان تندرو روحانی و دولت خاتمی را به سازش و تسلیم دربرابر غرب و چشم‌ پوشی از حقوق هسته‌ ای ایران متهم می‌کنند. این موضوعی است که در جریان مبارزات انتخاباتی ۲۴جوزای ۹۲ نیز بسیار مطرح شد.

حسن روحانی در برابر اتهام‌هایی که به او وارد می‌ کنند محور سیاست‌های هسته‌ای خود را تنش‌ زدایی و دفع تهدید‌های کشورهای غربی عنوان می‌ کند. او ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت و صدور پی در پی قطعنامه‌ های تحریمی در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌ نژاد را نشانه‌ ناکامی مذاکره ‌کنندگان هسته‌ ای بعدی می ‌داند.

کتاب "امنیت ملی و دیپلماسی هسته ‌ای" که در سال ۱۳۹۰منتشر شد، چنانکه در مقدمه آن آمده، پاسخ به کسانی است که "درباره چرایی پذیرش تعلیق داوطلبانه و موقت بخشی از فعالیت‌های هسته ‌ای در این دوره، سؤالاتی به ذهن دارند."

روحانی در مقام نویسنده و پژوهشگر

روحانی در کنار دیگر فعالیت‌هایش به نوشتن و تالیف ده‌ها کتاب و صدها مقاله و پژوهش نیز پرداخته است. او همچنین مشغول نوشتن خاطرات خود است. جلد نخست این مجموعه که به شکل‌ گیری "انقلاب اسلامی" مربوط است سال ۸۷ منتشر شده و جلد دوم درباره دوره "دفاع مقدس" آماده انتشار شده است.

پایگاه اطلاع‌ رسانی "مجمع تشخیص مصلحت" می‌ نویسد که روحانی "دارای تالیفات، تحقیقات و مقالات علمی فراوانی است که حدود ۱۰۰ اثر از ایشان به صورت کتاب یا مقاله منتشر شده است. بیش از ۷۰۰ تحقیق مهم و ارزشمند راهبردی با مدیریت و نظارت او در ۲۰سال گذشته به انجام رسیده است."

"اندیشه ‌های سیاسی اسلام" نام کتاب دیگری از روحانی است که سه جلد آن درسال ۸۸ منتشر شد. در این سه کتاب به موضوع‌ های "مبانی نظری"، "سیاست خارجی" و "مسائل فرهنگی و اجتماعی" پرداخته شده است.

روحانی در سال ۸۹ نیز کتابی با عنوان "امنیت ملی و نظام اقتصادی ایران" منتشر کرد و در دو کتاب دیگری که آماده چاپ دارد، به بررسی امنیت ملی درپیوند با سیاست خارجی و محیط زیست می‌ پردازد.