حسن روحانی رئیس جمهور ایران جهت دیدار سه روزه از عراق روز دوشنبه به این کشور همسایه رسید. او پیش از سفرش در میدان هوایی تهران گفت که هردو کشور همسایه روابط "ویژه" باهم دارند که با روابط بغداد با یک "کشور متجاوزی" مانند ایالات متحده امریکا قابل مقایسه نیست.

این نخستین دیدار رسمی روحانی از عراق است و قبل از همه بر تجارت و سرمایه گذاری متمرکز است، آن هم در زمانی که تهران از فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم های ایالات متحده امریکا رنج می برد. دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا با لغو یکجانبه قرارداد اتومی سال ۲۰۱۵ با ایران، تحریم ها بر این کشور را دوباره اجرایی کرد.

وزیر خارجه ایران این سفر روحانی به عراق را یک آغاز "تاریخی" در روابط میان دو کشور خواند. ایران می خواهد با این سفر، یک زیگنال قوی به آدرس ایالات متحده امریکا بفرستد و بگوید که سیاست "فشار حداکثری" کارکرد ندارد و ایران سعی می کند تا روابط اقتصادی منطقه ای اش را توسعه دهد و نفوذ سیاسی و نظامی اش را در عراق به نمایش بگذارد.

برعکس دیدار کوتاه چهار ساعته دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا از سربازان امریکایی در قرارگاه هوایی در عراق که در آخر ماه دسمبر در عید کریسمس انجام داد و با سیاستمداران عراق ملاقات نکرد، روحانی را یک هیئت بزرگ سیاسی و تجاری در این سفر همراهی می کند.

روحانی می خواهد با نخست وزیر عادل عبدالمهدی و رئیس جمهور برهم احمد صالح و شاید با متحدین شیعی اش مانند نوری المالکی نخست وزیر پیشین، هادی عامری فرمانده شبه نظامی "بسیج مردمی عراق" و سید عمار حکیم رهبر "جنبش ملی الحکما" دیدار کند.

دیدار رئیس جمهور ایران بعد از یک رشته از دیدارها در سطح متوسط میان مقامات ایرانی و عراقی در ماه اخیر صورت می گیرد.

رسانه های ایرانی گمانه زنی کرده اند که روحانی با رهبر بزرگ ۸۸ ساله شیعه های عراق آیت الله سیستانی نیز دیدار خواهد کرد. یک چنین دیداری منزلت روحانی را در میان منتقدین سرسخت او در ایران نیز افزایش خواهد داد و به ایالات متحده امریکا نشان خواهد داد که امکانات اش برای فشار وارد کردن بر ایران در عراق محدود است.

عراق شریک کلیدی تجاری

عراق بعد از چین، دومین شریک بزرگ تجاری ایران است. معاملات تجاری دو جانبه میان دو کشور سالانه به ۱۲ بیلیون دالر امریکایی می رسد؛ هر دو کشور سعی می کنند تا این میزان را به ۲۰ بیلیون دالر افزایش دهند. عراق به میزان زیادی وابسته به واردات گاز طبیعی و برق است.

ایالات متحده امریکا به بغداد تضمین کرده است که از تحریم های موقتی بر واردات گاز طبیعی و برق از ایران صرف نظر می کند، به دلیل این نگرانی که کمبودی ها در این زمینه ممکن است ناآرامی هایی را در عراق شعله ور سازد که بصره و دیگر شهرها در تابستان سال گذشته با آن مواجه شدند.

پروفیسیور حمید رضا عزیزی، استاد مطالعات منطقه ای در دانشگاه شهید بهشتی در تهران در این باره می گوید: "ایران به خوبی آگاه است که تلاش ایالات متحده برای داشتن بغداد در جانب خود بخشی از سیاست «فشار حداکثری» بر ایران است. اما ایران از این امر نیز آگاه است که با توجه به میزان وابستگی های متقابل دو کشور، عراق آماده نیست تا کاملاً از خواست های ایالات متحده امریکا پیروی کند، حتی اگر چنین تصمیمی هم بگیرد."

Winter, Chase