درمورد این روز وروزه ی زنان اهل هنود دراین روز گفت وگویی داریم با آقای ایشرداس مدیرمسوول صفحه ی انترنیتی کابل نات ویکی ازنویسندگان وپژوهشگران اهل هنود افغانستان.

دویچه ویله :آقای ایشرداس بنا بر عنعنه ی اهل هنود افغانستان امروز روزه گرفته می شود؛ ابتدا کمی درمورد این روز ورزه اهل هنود ، بفرمایید.

ایشرداس : عرض کنم که امروزبرابراست بایک عنعنه بسیار قدیمی پیروان آیین هندو ها و خانمها دراین روز، روزه می گیرند.

دویچه ویله : صرفاً خانمها ؟

ایشرداس : بله صرفاً خانمها ؛ البته آنها را دوشیزه ها هم همراهی می کنند. اما تابع این امر نیستند که باید روزه بگیرند. صرف خانمها روزه می گیرند که معمولاً این روز، ده روزپیش از "دیوالی" و چهار روز بعد ازمهتاب که چهاردهم مهتاب می باشد یا مهتاب چهارده می باشد ؛ چهار روز بعد ازآن. ازهمین خاطر نامش "کروه چاوت" است . یعنی چاوت چهارم و کروه یک ظرف سفالین مانند کوزلی یا مانند کاسه ی سفالین که درآن آب می اندازند. و همیشه دراین روز همراهشان است تا که مهتاب برآید. یعنی درشام مهتاب برآید . و افطار بکنند.

دویچه ویله : اما چرا تنها خانمها باید دراین روزروزه بگیرند؟

ایشرداس : پس منظر همین روز خاص به این منظور است که خانمها ازخداوند طول عمرشوهرشان ، رفاه و آسایش مادی ومعنویشان و مهرومحبت را درخانواده شان تقاضا می کنند ؛ استدعا می کنند. و وقتی هم که افطار می کنند یعنی تابع این هستند که باید اول مهتاب را ببینند ، بعداً افطار بکنند.

دویچه ویله : یعنی خود روزه آغاز می شود با طلوع آفتاب وبا مهتاب برآمد ختم می شود؟

ایشرداس : اساساً این طورباید بگویم که از شفق داغ این روزه شروع می شود . وبعد از مسایل آبتنی و عبادت خدا و... که البته درجریان روز صورت می گیرد، شام وقتی که مهتاب را ببینند افطارمی کنند . یعنی روزه ی بسیار طولانی و بسیار استثنایی است ؛ که درجریان روز خانمها نه چیزی می نوشند ونه چیزی می خورند.

دویچه ویله : این یک روزه یی است که خانمها داوطلبانه می توانند بگیرند یا اینکه عنعنه ای است که ازمدتی آمده و به اصطلاح جبرشده ؟

ایشرداس : نه، صد درصد مجبور نیستند .اما مساله ی رفاه وآسایش خانواده و به خصوص شوهر درمیان است . ازهمین خاطر هرخانمی می خواهد با وصفی که یکمقدار مشکلات ودشواری هم می داشته باشد بازهم دراین روز روزه بگیرد . اینطور صد فی صد هم حکمی نیست . تاجایی که من ازکلام خدا درگیتاجی برداشت کردم حکم وسیعی دراین مورد وجود ندارد که باید درروز"کروه چاوت" خانمها روزه بگیرند. این یک عنعنه یی هست که خاص به این منظور بین مردم رایج شده و تا امروز هم با وصف که درآن تغییراتی آمده،اما هنوز هم همان ارج و مقام خود را دارد.

دویچه ویله : آیا مراسم افطار دراین روزبه همان شکلی است که شما منحیث طفل دیده بودید وعادت کرده بودید یا اینکه تغییراتی آمده؟

ایشرداس : تغییراتی که حتماً آمده ، همین که ازوطن دور شدیم بغیرازآن از مسایل مهاجرت وهمچنان این موضوع که، خانمها درافغانستان زیاد وابسته با شوهرانشان بودند. چه ازلحاظ اقتصاد و چه هم ازلحاظ شرایط اجتماعی ، این وابستگیهایی فعلاً دربعضی ازخانواده ها وجود ندارد. خانمها بیرون کارمی کنند. یا ازطرف روز یا ازطرف شام کارمی کنند . به هرحال اما درمتنش ، درون مایه آن هیچ تغییری نیامده . بخصوص همینکه فرضاً خانمها مهتاب را می بینند و مهتاب را شهادت می دهند برای خداوند که ببینید ما برای صحتمندی و آسایش مادی ومعنوی وطول عمر شوهر خود روزه گرفته بودم.

دویچه ویله : مراسم افطار درکل به چه شکل است ، خانواده همه دورهم جمع می شوند ، مینشینند ، غذاهای بخصوصی پخته می شود ، نوشیدنیهای بخصوصی تهیه می شود؟ همین مراسم به چی شکل است ؟

ایشرداس : اصلاً پیش ازافطار درجریان روز یا درمنازل و یا هم درصورتیکه عبادتگاه نزدیک باشند؛ درآنجا خانمها جمع می شوند. بهترین لباس خودرا می پوشند و با خود تحفه های هم می برند . درختم عبادت همین تحفه ها را معمولاً برای مادرشوهر یا همشیره های شوهر، تحفه می دهند . اما وقت افطاربه خاطراینکه خانه ها درجاهای مختلف قرار دارند ؛اکثراً درافغانستان عزیز، طور انفرادی صورت می گرفت . اما بعضاً اتفاق می افتد که چند نفریکجا شده، روزه خود را افطار بکنند. بخصوص وقت افطار ازاین کاملاً شاعرانه است . بعضاً آدم درفیلمها یا درتصاویر می بیند که در وقتیکه خانم می خواهد روزه خود را افطار بکند پیش از افطار مهتاب را ازلای یک غربیل(غربال) خورد که معمولاً برای آرد استفاده می شود؛ از ورای آن می بیند . مستقیماً نمی بیند چون زیبایی مهتاب را با زیبایی شوهر خود مقایسه می کند . و نظر شکن گفته دربین، غربیل (غربال) را قرار می دهد. یعنی پیش خود اینطور تصور می کند که شوهرش زیباتر از مهتاب است . ازهمین خاطر پیش روی مهتاب اول غربیل را می گیرد وبعداً ازطریق غربیل به شوهر خود که او هم همانجا حضوردارد،نگاه می کند. و بعداً غربیل را به طرف مهتاب می خواباندو احترام به جای می آورد . بعداً مینشیند، شوهربرایش آب پیش می کند واو روزه خود را افطار می کند.

دویچه ویله : کدام غذای بخصوصی تهیه می شود؟

ایشرداس : معمولاً درهرروزه یی که درمذهب هندو هست ، پخت گوشت و صرف گوشت و گوشت باب کاملاً منع است . واضح است که زیادتر ازغذاهای شیرین ، ازلبنیات ازشیروازغذاهای که ازشیر ساخته شود ، ازآن استفاده می شود.

دویچه ویله : آیا شما امروز برای افطار خانمتان کدام غذای بخصوصی تهیه کرده اید یا تهیه خواهید کرد؟

ایشرداس :عرض بکنم که، من فعلاً ازخاطر نفقه اولاد ها درکارهستم . اما بازهم مدنظر دارم که بخیر خانه برسم ؛شاید اول خودش واگر خودش نتوانسته باشد من هم کوشش می کنم که یک چیزی تهیه بکنم . اما معمول همین طور است که خود خانمها همین زحمت را هم به شوهران خود نمی دهند، که انها بیایند برایشان نان پخته کنند یا غذا را آماده بسازند . خودشان پیش ازپیش همه چیزها را آماده میگذارند و به عبادات خدا مصروف می باشند و یا اینکه کوشش می کنند که روز بدون کدام دردسری سپری شود و وقت افطار برسد.

دویچه ویله : آقای داس نسل جدید ، اولادهای شما که دراروپا بزرگ شده اند؛ با مشاهده چنین مراسمی چی می گویند؟

ایشرداس : من یک چیز را متوجه شدم . با وصف اینکه هرچقدرکه ازوطن آدم دور شود یا ازاجتماع افغانی خود دور شود ؛ بازهم دوشیزه ها درهمان راهی می روند که مادرشان رفته اند. اگر نسل جوان پسر تغییری بکنند دوشیزه ها هرگزتغییر نمی کنند . آنها به همان راهی می روند که مادرشان رفته اند. چون مکتب رخصت است ؛ دخترک من اوستای عزیز،امروز در کناز مادرش است . معمولاً درکنار مادرش همان راه مادرخود را تعقیب می کند. بخصوص از وقتیکه آگاه می شوند و به ذهنشان می شیند که پس منظر ازاین روز برای آسایش خانواده وبرای آسایش شوهر است . درمجموع برای مهر و محبت است . واضح است که هرکدامش ازعلاقه خود همقدم و همگام مادرمی شود.

دویچه ویله : آقای داس یک جهان تشکرازمعلوماتی که برای ما دادید ، امیدوار هستیم که دعاهای خانم شما همگی مورد قبول قراربگیرند و شما سالها وسالهای بسیار خوشی با هم داشته باشید.

ایشرداس :تشکر ازشما هم که یاد ما مردم هندو، افغانهای هندو را کردید و حداقل درد دلی می شود با شما انجام داد.