هر چیزی که می‌خوریم، حداقل بخشی از آن باید دوباره از بدن دفع گردد. این یک روند فیزیولوژیکی بدن انسان و سایر زنده جان هاست. پس همه ما انسان‌ها دیر یا زود باید به اصطلاح رفع حاجت کنیم.

در حالی که داشتن توالت شخصی در بسیاری از کشورهای جهان یک امر بدیهی است، اما در کشور های زیاد دیگری مردم از داشتن این امکان محروم اند. به اساس تخمین سازمان ملل متحد، در سراسر جهان حدود ۳،۵ میلیارد نفر فاقد مکان مناسب با امکانات کافی بهداشتی مانند تشناب اند.

میلیون‌ها نفر در جهان در فضای باز رفع حاجت می‌کنند. این امر سبب پخش آسانتر بیماری‌ها و آلوده شدن آب آشامیدنی می‌گردد، که سالانه صدها هزار نفر از اثر آن می‌میرند.

به همین دلیل سازمان ملل متحد، در روز جهانی توالت (۱۹ نوامبر)، از یک بحران جهانی حفظ الصحه سخن می‌گوید.

صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!

«مکان آرام»؟

انسان‌ها هزاران سال پیش نیز می‌دانستند که مدفوع شان باید به طور کامل دفع شود. قدیمی‌ترین توالت‌های که تا کنون شناخته شده اند، توسط سومری‌ها در بین النهرین (منطقه‌ای میان دو رود دجله و فرات) بین ۳۵۰۰ تا ۳۰۰۰ قبل از میلاد ساخته شده بودند. این مکان‌ها شامل گودال‌های عمیقی بودند که با لوله‌های سرامیکی پوشانیده شده بودند و انسان‌ها برای رفع حاجت روی آنها می‌نشستند. مدفوع جامد در ظرف باقی می‌ماند و بخش مایع از سوراخ‌های دیواره بیرون می‌ریخت. یک سیستم آب کشی یا آب انداختن وجود نداشت.

بابلی‌ها و آشوری‌ها نیز بین سال‌های ۳۰۰۰ تا ۵۰۰ قبل از میلاد توالت ساخته بودند، که شامل دو دیوار کوچک با فضای باریک برای مدفوع بود و مواد با آب به کانال‌ها هدایت می‌شد.

اما این نوع توالت‌ها در همه جا نبودند. توالت که در برخی فرهنگ‌ها به نام «مکان آرام» نیز یاد می‌شود، تنها در زمان یونانیان و رومی‌های باستان عام پسند شد. خانواده‌های فقیرتر از «پات» یا ظرف مخصوص برای رفع حاجت استفاده می‌کردند و مدفوع را بعداً به یک بشکه می‌ریختند. اما رومی‌های ثروتمند یک توالت شخصی داشتند.

با آنهم اکثر مردم از توالت‌های عمومی برای ۵۰ تا ۶۰ نفر، با امکات شست و شو با آب، استفاده می‌کردند. در همچو توالت‌های عمومی غیرمعمول نبود که افراد همزمان با رفع حاجت، در مورد کسب و کار های خود با هم حرف می‌زدند. از این روست که حالا نیز در برخی از زبان‌ها به طور عامیانه عبارت «انجام کسب و کار» را به جای «رفتن به توالت» استفاده می‌کنند.

در افغانستان، به دلیل شرم و عار، معمولاً از عبارت «رفتن به دست شویی» به جای «رفتن برای رفع حاجت» استفاده می‌کنند.

البرشت دورر: به خاطر ساختن توالت سرزنش شد

با فروپاشی امپراتوری روم، فرهنگ باشکوه توالت نیز از بین رفت. مردم عادی قرون وسطی در ظرف «پات» رفع حاجت می‌کردند و آن را در کوچه خالی می‌کردند.

قلعه نشینان یک توالت کوچک چسبیده به دیوار بیرونی قلعه داشتند. از آنجایی که مدفوع و ادرار از آنجا در فضای باز به پایین دیوار قلعه می‌ریخت، منجر به شیوع بیماری‌ها، از جمله اپیدمی طاعون، وبا و تیفوس یا تیفوئید می‌شد.

در قرون وسطی در مجموع شمار توالت‌های خصوصی و یا عمومی اندک بود. حتی زمانی که البرشت دورر، نقاش، حکاک و ریاضی دان آلمانی، در آغاز قرن شانزدهم در آشپزخانه خود در شهر نورنبرگ توالت ساخت، مورد سرزنش مقامات شهر قرار گرفت. در آن زمان هنوز سیستم فاضلاب وجود نداشت، و مواد فضله توالت او به جویچه سرپوشیده کنار خیابان می‌ریخت و از آن بوی تعفن بلند می‌شد. از آنجایی که او یک شخصیت مشهور شهر بود، به سختی از پرداخت جریمه معاف گردید.

رفع حاجت متعفن اشرافی‌ها

حتی در عصر مدرن نیز وضعیت توالت چندان بهبود نیافت. مردم عادی برای رفع حاجت به طویله و یا مزرعه می‌رفتند. اشراف در دربار لوئی چهاردهم یا لوئی کبیر، پادشاه فرانسه، نیز ظاهراً اهمیت زیادی برای حفظ حریم خصوصی و بهداشت قائل نبودند. کاخ ورسای در حومه پاریس، با دو هزار اتاقش، تنها یک توالت داشت. باری اعلیحضرت روی یک چوکی مخصوص و سوراخ دار برای رفع حاجت نشست و همزمان با بازدیدکنندگان بلندپایه حرف می‌زد. سپس مدفوع خود را روی انبوهی از مواد فضله دور ریخت. زمانی لوئی چهاردهم، که به وی «پادشاه خورشید» نیز می‌گفتند، مهمانی بزرگی در کاخ خود ترتیب داد، و مهمانان اشرافی‌اش در پارک این کاخ رفع حاجت کردند.

راه اندازی توالت با آبکش با تأخیر صورت گرفت

در پایان قرن هجدهم، مردان و زنان با بالاپوش‌های دراز به عابران پیشنهاد می‌کردند که برای رفع حاجت می‌توانند در بدل پول به زیر بالاپوش‌های آنها بروند.

تا نیمه دوم قرن نوزدهم طول کشید تا در اروپا توالت‌ها یا کمودهای با سیستم آبکش راه اندازی شود. هرچند سر جان هارینگتون، شاعر بریتانیایی، قبلاً در سال ۱۵۹۶ اینگونه توالت را اختراع کرده بود، اما ظاهراً هموطنانش نتوانستند مزایای این گونه کمود را تشخیص بدهند. طرح‌های هارینگتون در ابتدا به فراموشی سپرده شد.

۲۰۰ سال بعد از آن، زمانی که الکساندر کمینگز، مخترع انگلیسی، برای اینگونه کمود حق انحصاری اختراع را ثبت کرد و یک لوله دو انحنایی به نام «سیفون» را به منظور جلوگیری از پخش تعفن به آن علاوه کرد، راه برای گسترش کمود با سیستم آبکش هموار شد. به این ترتیب این گونه توالت‌ها در پایان قرن نوزدهم در شهرهای بزرگ اروپا رایج گردید. بالاخره حدود ۱۰۰ سال پیش رودخانه‌ها و نهرها از ریخته شدن مدفوع انسانی در امان ساخته شدند.

و امروز؟ در زمینه بهداشت، هنوز هم تفاوت‌های بزرگی در جهان وجود دارد. این را می‌توان در بحث‌های گوناگون و متفاوت مشاهده کرد: در حالی که نارندرا مودی، نخست وزیر هند زمانی ساخت توالت‌ها را یک موضوع کمپاین انتخاباتی خود ساخته بود، در کشورهای صنعتی مانند آلمان و یا ایالات متحده امریکا، در مورد توالت برای تراجنسی‌ها بحث می‌شود و برای ساختن توالت‌های ایستاده برای زنان مبارزه می‌گردد، که در آینده بتوانند در حالت ایستاده ادرار کنند. و در حالی که زنان در مناطق فقیرتر جهان همواره ترس دارند که هنگام رفع حاجت مبادا مورد آزار جنسی قرار بگیرند، زنان در جاپان به مشکل انتخاب موسیقی در توالت‌های مدرن خود دچار اند.

مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!

افغانستان نیز یکی از کشورهای است که کمبود شدید توالت‌های عامه دارد. مردان در شهرها و روستاها به گونه‌ای در گوشه و کنارها در فضای باز رفع حاجت می‌کنند، اما زنان هیچگونه امکانی برای رفع حاجت در بیرون از خانه ندارند، به همین دلیل غیرمعمول نیست که زنان در روزهای که مجبور اند از خانه بیرون بروند و یا هم سفری در پیش داشته باشند، از خوردن غذا، به ویژه نوشیدن آب زیاد خودداری می‌کنند.