نهم نوامبر قابلتوجهترین روز در تاریخ معاصر آلمان است. در این روز مردم آلمان در مقاطع مختلف تاریخی احساسات مختلفی را تجربه کرده اند، از رویداد شب بلورین در سال ۱۹۳۸ گرفته تا فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹.
اعلانات بازرگانی
در این روز مردم آلمان در مقاطع مختلف تاریخی احساسات مختلفی را تجربه کرده اند، از شوک و هراس گرفته تا خوشحالی محض، از رویداد شب بلورین در سال ۱۹۳۸ گرفته تا فروپاشی دیوار برلین در سال ۱۹۸۹.
مردم آلمان در روز ۹ نوامبر رویدادهای تاریخی متعددی را تجربه کرده اند که فروپاشی دیوار برلین در ۱۹۸۹ آخرین آن است.
فروپاشی دیوار برلین
۹ نوامبر از سال ۱۹۸۹ به بعد یادآوری واقعهای است که دنیا را تغییر داد: فروپاشی دیوار برلین. به تاریخ ۳ اکتوبر سال ۱۹۹۰ وحدت آلمان پس از ۴۱ سال جدایی دوباره به وقوع پیوست. با سقوط دومین دیکتاتوری در خاک آلمان که با پایان جمهوری دموکراتیک آلمان «دی دی ار» رقم خورد، سیستم سوسیالیسم واقعی از نقشه سیاسی اروپا محو شد. مناقشه شرق و غرب در این زمان به پایان رسیده بود. ۹ نوامبر سال ۱۹۸۹ در تاریخ آلمان و اروپا یک روز سرنوشت ساز بود.
پایان سلطنت
اما ۹ نوامبر در طول تاریخ آلمان به تکرار یک تاریخ مهم بوده است. در سال ۱۹۱۸ فیلیپ شایدمان، سیاستمدار حزب سوسیال دموکرات آلمان در برلین از یک بالکن ساختمان مجلس «رایشس تاگ» در برلین آغاز حکومت جمهوری را اعلام کرد.
شایدمان اعلام کرد: «کارگران و سربازان، از اهمیت تاریخی این روز آگاه باشید. یک اتفاق غیرقابل تصور افتاده است. وظیفهای بزرگ در برابر ما قرار دارد که مدیریت آن بسیار دشوار است. همه چیز برای مردم، همه چیز به دست مردم! هیچ چیزی نباید مانع جنبش کارگران شود. با هم متحد باشید. متحد، وفادار و وظیفه شناس باشید! آن چه که قدیمی بود و پوسیده، یعنی حکومت سلطنتی فروپاشیده است. زنده باد آن چه که جدید است، زنده باد جمهوری آلمان.» اینگونه پایان حکومت سلطنتی ویلهلم دوم توسط شایدمان اعلام شد.
اما این دموکراسی نوپا در آلمان از همان آغاز با دشواری هایی روبرو بود. احزاب چپ و راست می خواستند آن را با سرعت هرچه بیشتر نابود کنند. به تاریخ ۹ نوامبر سال ۱۹۲۳ ناسیونال سوسیالیست ها در مونشن به سوی تالار فیلد مارشال «فلدهرن هاله» حرکت کردند. رهبر آنها آدولف هیتلر بود که ده سال بعد قدرت را در آلمان به دست گرفت و دنیا را به بزرگترین پرتگاه یعنی جنگ جهانی دوم کشاند.
اعلانات بازرگانی
کنیسههای یهودیان به آتش کشیده شدند
در طی این مسیر ده ساله، حقوق یهودیان در آلمان به تدریج از آن ها سلب شد تا این که به طور سیستماتیک قتل عام و کشتار آنها از سال ۱۹۴۲ آغاز شد.
قبل از آغاز جنگ جهانی دوم، در سراسر آلمان، به تاریخ ۹ نوامبر سال ۱۹۳۸ کنیسههای یهودیان به آتش کشیده شدند. دکانهای آنها غارت شدند. تقریبا ۱۰۰ یهودی کشته شدند و ۲۶ هزار تن به اردوگاه های کار اجباری فرستاده شدند.
از این آزار و اذیت یهودیان در آن روز به عنوان «پوگروم» و یا «رایشس کریستال ناخت» (شب بلورین) یاد میشود. آن حملاتی که در این شب رخ داد را شاید بتوان مقدمه یا «آزمایش مقدماتی» برای کشتار دسته جمعی یهودیان یا هولوکاست خواند.
روبرت لی، رئیس جبهه کارگری از حزب ناسیونال سوسیالیست آلمان با صراحت گفت:«یهودا باید اینجا فروبپاشد، یهودا نابود خواهد شد و باید نابود شود! این اعتقاد مقدس ما است.»
فروپاشی دیوار برلین
۹ نوامبر سال ۱۹۳۸ در سلسله روزهای سرنوشت ساز، خوفناکترین روز است که در تضاد کامل با ۹ نوامبر ۱۹۸۹ قرار دارد، روز فروپاشی دیوار برلین.
به روایت تصویر: برلین قبل و بعد از وحدت مجدد آلمان
شهر برلین زمانی مرکز جنگ سرد و نماد شهری دو قسمت شده بود. چهره پایتخت آلمان اکنون بیش از سه دهه پس از وحدت مجدد به کلی تغییر کرده و شهر حال و هوای دیگری دارد. برلین قبل و بعد از وحدت را در این گزارش تصویری مقایسه کنید.
دروازه براندنبورگ
این دروازه که در سال ۱۷۹۱ ساخته شده یکی از مشهورترین نمادهای شهر برلین است. در دوران جنگ سرد بخشی از مرز بین برلین شرقی و غربی از کنار آن عبور میکرد و درست در پشت بخش شرقی منطقه تحت تسلط ارتش سرخ شوروی سابق شروع میشد و کسی اجازه ورود به این منطقه را نداشت. از سال ۱۹۸۹ که دو بخش شرقی و غربی آلمان دوباره وحدت کردند، این دروازه به یک جاذبه توریستی تبدیل شده است.
زندان "هوهن شونهاوزن"
زندان "هوهن شونهاوزن" تا سال ۱۹۸۹ محل نگهداری زندانیان عقیدتی و سیاسی بود. جالب اینکه این زندان کاملا سری محسوب میشد و محل آن بر روی نقشه شهر برلین وجود نداشت. بعد از وحدت برای مدتی بسته بود، اما اکنون درهایش برای بازید عموم گشوده شده است.
دیوار برلین
۲۸ سال تمام این دیوار به طول ۱۶۷ کیلومتر و ۸۰۰ متر دو بخش شرقی و غربی برلین را از هم جدا میکرد. این دیوار بهشدت تحت محافظت و کنترول بود و دهها نفر هنگام تلاش برای عبور از آن کشته، زخمی و یا بازداشت شدند. گرچه دیوار پس از وحدت دو کشور برداشته شد، اما بخشی از آن بهعنوان یادبود محفوظ مانده و هنرمندانی از سراسر جهان بر روی آن نقاشی کردهاند و به یک جاذبه گردشگری تبدیل شده است.
این مجسمه ۱۹ متری از لنین که از سنگ گرانیت قرمز تراشیده شده، از سال ۱۹۷۰ تا ۱۹۹۱ در فریدریشهاین قرار داشت و به هنگام رونمایی از آن ۲۰۰ هزار نفر حضور داشتند. با فروپاشی دیوار برلین و شوروی (سابق)، این مجسمه برچیده شد. میدان لنین سابق اکنون میدان سازمان ملل متحد نام گرفته است.
از قصر جمهوری تا قصر برلین
قصر جمهوری قلب سیاسی آلمان دمکراتیک (شرقی) سابق بود. این قصر در سال ۱۹۷۲ ساخته شد و ساخت آن ۳۲ ماه طول کشید. این ساختمان که در آن از پنبه ناسوز که سرطانزا استُ استفاده شده بود، پس از وحدت ویران شد تا قصر تاریخی برلین که پیش از آن در این محل قرار داشت دوباره ساخته شود.
فروشگاه "اینترشاپ" آلمان شرقی
البته شهروندان در فروشگاههای زنجیرهای بینالمللی با "مارک آلمان شرقی" نمیتوانستند خرید کنند و باید با ارز دیگر کشورها همچون مارک آلمان غربی یا دالر بهای کالاهای خریداریشده را پرداخت میکردند. اولین فروشگاه در ایستگاه قطار خیابان فریدریش (عکس) تاسیس شد. البته حالا دیگر این منطقه اصلا دیگر قابل مقایسه با گذشته نیست و مملو از بوتیکها و فروشگاههای دیگر است.
زمین بازی کودکان
کودکان باید عاری از هر نگرانی بازی و رشد کنند. در تمام زمینهای بازی کودکان در آلمان شرقی گویهایی ساخته شده از لولههای فلزی نصب شده بود. کسانی که در کودکی در این گوی بازی کردهاند میدانند که برخورد با لوله فلزی چقدر دردناک است. پس از وحدت طنابهای پلاستیکی جایگزین لولههای فلزی شدند.
مدرسه
میز و چوکی و تخته سیاه. تنها تفاوت اساسی قبل و بعد از وحدت دو آلمان حضور تکنولوژی در مدارس است. قبلا کتاب و کتابچه و قلم و تخته سیاه در هر دو کشور برای آموزش کافی بود. حالا تخته سیاه و گچ به "تخته سفید هوشمند" تبدیل شده و حضور کمپیوتر و لپتاپ نیز عادی است.
هوتل
"اینتر هوتل متروپل" سیزده طبقهای که در سال ۱۹۷۷ افتتاح شد، در خیابان فریدریش قرار داشت و شهروندان آلمان شرقی که خود را حکومتی "کارگری" مینامید، فقط از بیرون میتوانستند آن را تماشا کنند. هزینه این هوتل باید با ارزهای خارجی پرداخت میشد و محل رفت و آمد تاجران، دیپلوماتها و سلبریتیهای آن دوران بود. حالا شعبهای از هوتل زنجیرهای ماریتیم در آن مستقر است؛ هر چند گران، اما به روی عموم باز است.
فروشگاه غرب (کا دی وی)
فروشگاه غرب که به آن در برلین به اختصار "کا. دِ. وِ" گفته میشود با مساحت ۶۰ هزار متر مربع، دومین فروشگاه بزرگ اروپا محسوب میشود که در سال ۱۹۰۷ افتتاح شد. این فروشگاه در غرب برلین قرار داشت و بر اثر بمبارانهای جنگ جهانی دوم تقریبا کاملا نابود شد که پس از بازسازی بار دیگر به جاذبهای برای خریداران تبدیل گردید.
10 عکس1 | 10
قبل از آن، مردم در این کشور ماه های طولانی بر علیه حاکمان آلمان شرق سابق اعتراضاتی را برگزار کرده بودند. هزاران تن به سفارتخانه های آلمان غربی در مجارستان و کشورهای اروپای شرقی پناه برده بودند.
فشار برای ایجاد تسهیلات سفر برای همه شهروندان آلمان شرقی به آلمان غربی روز به روز بیشتر می شد. اما بعدا اتفاقی رخ داد که کسی فکرش را نمی کرد: در زمانی که در یک نشست بین المللی در برلین شرقی، مقرره هایی در این ارتباط اعلام می شد که مسئولان آن را «فورا قابل اجرا» خواندند، دیگر کسی نتوانست از سیل مردم جلوگیری کند.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوبدویچه وله دری تماشا کنید!
مردم به گذرگاه های مرزی درون شهری در بخش شرقی برلین هجوم بردند. خوشحالی مردم به معنای واقعی کلمه بی حد و مرز بود.
یک شهروند آلمان شرقی سابق با خوشحالی گفت: «بیش از این اجازه می دادند که برخی عبور کنند. بعد دروازه را باز کردند و حالا ما همه توانستیم بدون نشان دادن کارت شناسایی عبور کنیم. بدون هیچ چیز توانستیم عبور کنیم، بدون کنترول. من حتی یک کارت شناسایی را به همراه ندارم.»
پس از این شب بازگشت به دوران قدیم و زندگی گذشته دیگر ممکن نبود. نخستین شکاف در دیوار برلین، کل نظام را در هم شکست. تاریخ ۹ نوامبر برای سومین بار در آلمان تاریخ نوشته شد: اما این بار فقط سرشار از خوشحالی و احساس خوشبختی.
دیوار برلین: ۲۸ سال ایستادگی، ۲۸ سال فروپاشی
از سال ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹، دیوار برلین نه تنها یک شهر، بلکه جهان را به دو بخش تقسیم کرده بود. پنجم فبروری سال ۲۰۱۸، روزی بود که دو تاریخ را در خود گنجاند: در این روز مدت زمان ایستادگی و فروپاشی دیوار برلین برابر است.
عکس: Getty Images/AFP/J. Robine
۱۹۶۱: دیوار برافراشته می شود
به تاریخ ۱۳ اگست سال ۱۹۶۱، جمهوری دموکراتیک آلمان شروع به مسدود کردن آن بخش از برلین کرد که تحت اشغال نیروهای شوروی بود. همه ارتباطات میان شرق و غرب قطع شد. ما در این تصویر که از «سیمر شتراسه» در همسایگی ناحیه کرویتسبرگ برلین گرفته شده، می توانیم ببینیم که دیوار چگونه بلندتر می شود. بر سر دیوار سیم خاردار نصب شد تا مردم جرات نکنند از آن بالا بروند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/M. R. Ernst
۱۹۶۲: یک نماد در پشت سیم های خاردار
تقسیم برلین دنیا را نیز به شرق و غرب تقسیم کرد. به این وسیله «پرده آهنین» بالاخره پایین کشیده شد. زوج ها، اقارب و دوستان به طور بی رحمانه ای از هم جدا شدند. عنوان کمونیستی دیوار «سد محافظت ضد فاشیستی» یک نام بی مسما بود؛ از آن جایی که هدف اصلی از ایجاد این دیوار جلوگیری از ورود مزاحمان نبود، بلکه رهبران آلمان شرق می خواستند از فرار مردم این کشور به آلمان غرب ممانعت کنند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer
۱۹۶۲: قربانی نخست دیوار
یک سال پس از ساخت دیوار برلین، جوانی ۱۸ ساله به نام پتر فشتر سعی کرد از دیوار بالا برود. سربازان جمهوری دموکراتیک آلمان شرق به او شلیک کردند. این جوان ۱۸ ساله به بخش شرقی برلین سقوط کرد، جایی که او تقریبا یک ساعت در منطقه مرزی موسوم به «نوار مرگ» التماس می کرد و تقاضای کمک داشت. بالاخره نیروهای گشت مرزی این مرد زخمی را از آن جا بردند، او در شام همان روز جان داد. جهان از این واقعه به وحشت افتاد.
عکس: picture-alliance/dpa
۱۹۶۳: نماد امید
جان اف کندی، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا به تاریخ ۲۶ جون سال ۱۹۶۳ از برلین دیدار کرد و دیوار برلین و نوار مرگ را از نزدیک دید. او در طول سخنرانی اش جمله ای گفت که بسیار مشهور شد: «من یک برلینی هستم». او براین تاکید کرد که ایالات متحده امریکا اجازه نمی دهد که برلین غربی به دست اتحاد جماهیر شوروی بیافتد.
عکس: picture-alliance/Heinz-Jürgen Goettert
۱۹۶۵: سرزمین بی صاحب و مرگبار
در میان دروازه براندنبورگ و پوتسدامر پلاتس که از مهم ترین میدان های شهر برلین است، یک سرزمین بی صاحب با موانع مختلف ایجاد شد و در طول نخستین دهه تاسیس دیوار به یک منطقه مرزی تبدیل شد. در این منطقه حصارکشی های مختلف، سیم خاردار و برج های چوبی مراقبت وجود داشت و لاری ها در حال رفت و آمد بودند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/W. Rupprecht
۱۹۷۳: مناطق مرزی در دو طرف
مرز میان برلین شرقی و غربی توسط دیوار مشخص می شد. در سایه های دیوار برلین، مناطق ویران و متروکه و زمین های بی صاحبی ایجاد شد که به پارکینگ، زباله دانی یا باغ های دست نخورده تبدیل شدند. کودکان این جا بازی می کردند و هنرمندان و فعالان از چنین مناطقی برای فعالیت های شان استفاده می کردند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/W. Schubert
۱۹۷۶: نوع جدیدی از دیوار
در آغاز سال ۱۹۷۵، دیوار با ساخت «گرنس ماور» یا "دیوار مرزی" به بلندی ۳.۶ متر شد. نیروهای گشت مرزی بر این روند سازندگی نظارت می کردند، در حالی که نیروهای پولیس امریکا از برلین غربی نظاره گر این اتفاقات بودند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/E. Kasperski
۱۹۸۴: هیولایی به رنگ سفید
با آن بخش از دیوار برلین که رنگ سفید داشت، نوار مرزی از شرق آغاز می شد، در حالی که کلیسای سنت توماس در پس زمینه در برلین غربی قرار دارد. اما نظارت وزارت امنیت آلمان شرق (شتازی)، گزمه نیروهای مرزی و پولیس در مقابل دیوار آغاز می شد. برای ورود به این منطقه کسب اجازه نامه ضروری بود.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/M. Schuhhardt
۱۹۸۷: درخواست صریح
رونالد ریگان، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا در ماه جون سال ۱۹۸۷ از برلین دیدار کرد و در برابر دروازه براندنبورگ در برلین غربی جملاتی گفت که بسیار مشهور شد: «آقای گورباچف، دروازه را باز کنید. این دیوار را براندازید.» حدود ۴۰ هزار تن فریاد شادی سر دادند. یک سال قبل از آن، گورباچف، رهبر شوروی سیاست «گلاسناست» یا "گشایش" و «پرسترویکا» یا "بازسازی" را آغاز کرده بود.
عکس: picture-alliance/dpa
۱۹۸۹: تصاویری از آزادی که در سرتاسر جهان نشر شد
آن هایی که در آلمان شرق برای کسب آزادی مبارزه می کردند، بالاخره موفق شدند. روز ۹ نومبر سال ۱۹۸۹ در تاریخ ثبت شد. در این روز دیوار برلین فرو ریخت. طی سال های ۱۹۶۱ تا ۱۹۸۹ دست کم ۱۰۱ تن جان شان را حال تلاش برای بالارفتن از دیوار برلین و فرار به غرب از دست دادند. اما هنگامی که مرز میان آلمان شرق و غرب گشوده شد، یک قطره خون هم به زمین نریخت.
عکس: picture-alliance/W.Kumm
۱۹۹۰: تلاش «دارکوب های دیوار»
کریس گفروی، جوان ۲۰ ساله آخرین شخصی بود که در حال تلاش برای بالارفتن از دیوار برلین و فرار به آلمان غرب کشته شد. ۹ ماه پس از آن دیوار برلین فرو ریخت. تا سال ۱۹۹۰ اشخاصی که از آن ها به عنوان «دارکوبان دیوار» یاد می شد، کارشان را به پایان رسانده بودند. آن ها دیوار را قدم به قدم باز کردند و حالا نیروهای مرزی به خانواده ها اجازه عبور از میان دیوار را می دادند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/E. Kasperski
۱۹۹۱: زمان تحول
در ماه جون سال ۱۹۹۰، کارها برای خراب کردن بخش های مختلف دیوار و موانع مرزی آغاز شد. باقی مانده های دیوار از جای کنده شده و حتی تکه تکه شدند و بعد از آن ها برای ساختن سرک های شهر استفاده شد.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/H. P. Guba
۲۰۱۴: جایی که زمانی تاریکی حاکم بود، اکنون نور می تابد
تا سال ۲۰۱۴، مقدار کمی از دیوار برلین باقی مانده بود و شمار کمی می دانستند که این دیوار کجا قرار داشته است. شاید به این خاطر بود که پروژه ای به عنوان «لیشت گرنسه» یا "مرزهای روشن" اینقدر محبوب شد. در چارچوب این پروژه که توسط دو برادر به نام های کریستوفر و مارک باودر انجام شد، ۶ هزار و ۸۸۰ «بالن» نورانی که راهی به بلندی ۱۵.۳ کیلومتر را تشکیل می دادند، جای دیواری را گرفتند که زمانی این جا قرار داشت.
عکس: Stiftung Berliner Mauer/C. Jungeblodt
۲۰۱۸: گالری بخش شرقی دیوار به عنوان یک اثر تاریخی
«گالری بخش شرقی» ۱.۳۱۶ متر طول دارد و بلندترین بخش باقی مانده دیوار برلین است. پس از گشایش دیوار، ۱۱۸ هنرمند از ۲۱ کشور در بهار سال ۱۹۹۰ بر روی آن نقاشی کردند. این گالری هر سال صدها هزار دیدارکننده را به سوی خود جلب می کند.
عکس: Stiftung Berliner Mauer
۲۰۱۸: «برلین با دیوار و بدون آن»
بسیاری از تصاویر این گالری در یک نمایشگاه مخصوص نیز به نمایش گذاشته شده اند. این نمایشگاه از ششم فبروری تا ۱۵ اگست سال ۲۰۱۸ ادامه دارد و محل برگزاری آن «برناور شتراسه» در برلین می باشد. بسیاری از این تصاویر هیچگاه پیش از این به نمایش گذاشته نشده اند و برای هر سال از ۱۹۶۱ تا ۲۰۱۸ یک عکس وجود دارد: برلین – با دیوار و بدون آن