روسیه شرایط استفاده از سلاح هسته‌ای را گسترش داد
۱۴۰۳ آذر ۲, جمعه
ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به‌روزرسانی دکترین هسته‌ای این کشور را تأیید کرد. این دکترین فهرست شرایطی را که تحت آن روسیه ممکن است حمله هسته‌ای انجام دهد، گسترش می‌دهد.
براساس سیاست جدید، روسیه حق استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را در پاسخ به تجاوز یک کشور، حتی اگر این کشور خود سلاح هسته‌ای نداشته باشد، برای خود محفوظ می‌دارد. به این ترتیب، اگر کشور حمله‌کننده به روسیه توسط یک قدرت هسته‌ای حمایت شود، مسکو آن را دلیل کافی برای حمله هسته‌ای می‌داند. در چنین مواردی، حتی یک حمله متعارف به روسیه اگر با حمایت یک قدرت هسته‌ای انجام شود، یک حمله مشترک تلقی می‌شود و می‌تواند باعث پاسخ هسته‌ای شود.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
این متن مشخصاً به کشورهای خاصی اشاره نکرده، اما در شرایط جنگ کنونی، شباهت‌های واضح با اوکرایین، کشوری که سلاح هسته‌ای ندارد، ولی متحدین‌اش در ناتو، از جمله ایالات متحده و فرانسه، قدرت‌های هسته‌ای هستند.
کلمات قدیمی معنای جدید پیدا می‌کنند
پاول پودویگ، تحلیلگر مستقل و کارشناس امور نیروی هسته‌ای روسیه، به دویچه وله گفت این دستور از سال ۱۹۹۵ تاکنون وجود داشته است. با این حال، او گفت که در آن زمان فرض این بود که سناریو برعکس خواهد بود.
او گفت: «یک قدرت هسته‌ای به عنوان منبع بالقوه تجاوز نگریسته شده است - مطمئناً با اشاره به یک کشور ناتو - و متحد غیر هسته‌ای آن نیز مجازات خواهد شد.»
بر اساس دکترین جدید، حمله به روسیه یا متحدانش توسط کشوری که بخشی از یک ائتلاف نظامی مانند ناتو است، به عنوان حمله‌ای از سوی کل ائتلاف تلقی خواهد شد.
مقابله با «تهدید حیاتی»
علاوه بر این، دکترین بازنگری شده حاکی است که کرملین ممکن است استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را در صورتی که «معلومات موثق در مورد استقرار گسترده منابع هوایی و فضایی» برای عبور به خاک روسیه داشته باشد، در نظر بگیرد. این منابع همچنین شامل هواپیما، موشک و پهپاد می‌شود.
بنابراین، سند جدید فهرست تهدیدهای به اصطلاح نظامی را که استفاده از بازدارنده هسته‌ای را توجیه می‌کند، گسترش می‌دهد. این تهدیدها در حال حاضر شامل داشتن انواع سلاح‌های کشتار جمعی است که می‌تواند علیه روسیه استفاده شود، و همچنین تمرینات نظامی در نزدیکی مرزهای این کشور نیز شامل فهرست تهدیدها شده است.
افزون بر این، دکترین جدید بیان می‌کند که در صورت وجود «تهدید حیاتی برای حق حاکمیت فدراسیون روسیه و تسلیحات متعارف»، ممکن است از سلاح‌های هسته‌ای روسیه استفاده شود. ولی دکترین واضح نکرده که چه چیزی باید به عنوان «تهدید حیاتی» در نظر گرفته شود.
«حیاتی»، کلمه تعیین کننده است
پودویگ گفت که در نسخه قبلی دکترین، تنها در صورتی از حمله هسته‌ای سخن رفته بود که «موجودیت دولت» در تهدید باشد. در مورد اینکه آیا اشغال بخش‌هایی از منطقه کورسک روسیه توسط ارتش اوکرایین یا حمله با موشک‌های امریکایی به میدان‌های هوایی روسیه تهدیدی برای تمامیت ارضی روسیه تلقی می‌شود یا نه، پودویگ بر استفاده دکترین جدید از کلمه «حیاتی» تمرکز کرد.
او گفت مشخص نیست چه نوع تهدیدی «حیاتی» تلقی می‌شود و چه تهدیدی نه. او گفت چنین مواردی عمداً تعریف نشده هستند و افزود که در اینگونه اسناد همیشه زمینه تفسیر وجود دارد: «همانطور که همیشه می‌گویم، آنها در دادگاه استدلال نمی‌کنند: هیچ کس قبل از انجام حمله هسته‌ای جلسه برگزار نمی‌کند.»
با این وجود، پودویگ معتقد است که در فرمول‌بندی چنین متن‌هایی مفهوم خاصی وجود دارد: «برای مثال، از دست دادن تئوریک اراضی الحاق شده اوکرایین چگونه تفسیر می‌شود؟ البته روسیه می‌تواند ادعا کند که از دست دادن این (اراضی) تهدید حیاتی برای تمامیت ارضی این کشور است، اما هیچ کس دیگر در جهان این سرزمین‌ها را به عنوان بخشی از فدراسیون روسیه به رسمیت نمی‌شناسد.» به گفته او، بنابراین استدلال اینکه این مساله یک تهدید حیاتی برای حاکمیت روسیه است، دشوار خواهد بود.
آیا ما در آستانه جنگ هسته‌ای هستیم؟
با این حال، از نظر پودویگ، دکترین جدید قطعاً به معنای آماده شدن روسیه برای جنگ هسته‌ای نیست. او معتقد است که بسیار بعید است روسیه سلاح‌های هسته‌ای را برای استفاده علیه اوکرایین مستقر کند.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
او گفت: «از نظر نظامی، این امر بی‌معنی است، زیرا وضعیت را در خط مقدم تغییر نمی‌دهد. شما باید درک کنید که همه کشورهای دیگر به هر گونه استقرار (سلاح هسته‌ای) واکنش بسیار منفی نشان می‌دهند.»
پودویگ افزود که این سند تنها حق استفاده از سلاح‌های هسته‌ای را در این یا آن موقعیت محفوظ می‌دارد، اما هیچ جا نمی‌گوید که «از آنها استفاده خواهیم کرد یا مجبور به استفاده از آنها هستیم. همه چیز به صلاحدید کسی که آنها را به کار می‌گیرد، واگذار می‌شود.»
پودویگ این دکترین را به عنوان یک سند اعلامی برای جهان خارج توصیف کرد که هدف آن توضیح دادن برای همه دشمنان احتمالی است که روسیه چگونه نقش سلاح‌های هسته‌ای را برای تضمین امنیت خود در نظر می‌گیرد.
پیام به غرب
این دشمنان بالقوه روسیه شامل سیاستمداران غربی نیز می‌شوند، کسانی که دکترین جدید هسته‌ای روسیه در درجه اول متوجه آن‌هاست. ابرازنظرهای مطبوعات روسیه این نظر را تأیید کرده است. به عنوان مثال، نشریه تحلیلی پراودا نوشت، در حالی که این دکترین حاوی مقررات جدید رادیکال نیست، از این جهت حائز اهمیت است که پیام مهمی را به سایر کشورها می‌فرستد.
نیکلای کوستیکین، دانشمند علوم سیاسی روسی، این دکترین را چنین جمع‌بندی می‌کند: «کشورهایی که آماده وارد شدن به درگیری با روسیه می‌باشند، در معرض خطر پاسخ هسته‌ای هستند. این دکترین در درجه اول پیامی برای تیم رئیس جمهور ایالات متحده است که وقت کارش رو به پایان می‌باشد.»
دیمیتری پسکوف، سخنگوی پوتین به این سوال که آیا ارتباطی بین به‌روز رسانی این دکترین و تصمیم امریکا برای مجوز استفاده از موشک‌های امریکایی توسط ارتش اوکرایین در خاک روسیه وجود دارد یا خیر، از پاسخ دادن خودداری کرد. او گفت دکترین به‌روز شده «در زمان مناسب» منتشر شد و دستورات رئیس جمهور برای این نسخه قبلاً صادر شده بود.