کمک های اروپایی به موسسات غیردولتی که با مهاجران در جزایر یونان کار می کنند، آخر ماه آگست به پایان رسید. از آن وقت تاکنون، حکومت یونان به تنهایی مسئول پناهجویان است. اما هیچ طرحی برای عبور از این وضعیت وجود ندارد در حالی که هر روز شکاف در کمکرسانی آشکارتر می شود.

کمپ "موریا" کمپ اصلی ثبت و راجستر پناهجویان در جزیره لیسبوس است. در حالی که هر روز به شمار تازه واردها اضافه می شود، دیگر کمپ ها از عهده این کار بر نمی آیند. تنش بالا است؛ درماندگی بین پناهجویان سریع تبدیل به خشونت و جنگ بین گروه های مختلف می شود.

بوتل های خالی شامپو و بیرون یک حمام در کمپ "موریا" دیده می شود. به خاطر کمبود امکانات صحی در کمپ، بسیاری از مردم در جستجوی راه دیگری هستند. پناهجویان می گویند نبود امکانات صحی یک استراتژی برای بدتر ساختن شرایط برای آنها در این کمپ است.

امان از کشور اریتره به خاطر این که نمی تواند به ما چای یا آب در خیمه اش تعارف کند، عذر می خواهد. او سه ماه است که منتظر جواب درخواست پناهندگی خود است. امان می گوید: «در موریا مشکلات بسیار زیادی وجود دارد». سرپناه های بسیار مزدحم و تنش بین گروه های مختلف پناهجویان غالبا به خشونت و جنگ کشیده می شود.

یک پناهجوی افغان در حال آماده سازی لوحه هایی برای مظاهره به خاطر شرایط بد در موریا است. بسیاری از افغان های معترض بیش از یک سال است که در این کمپ زندگی می کنند و منتظر جواب هستند. نبود معلومات، شرایط دشوار زندگی و ترس اخراج به افغانستان بسیاری از آنها را در شرایط اضطراب دوامدار قرار داده است.

ساکنان جزیره لیسبوس درباره اعتراض افغان ها بحث می کنند. بحران مهاجرت باعث کاهش شدید در شمار توریسم و جهانگرد به این جزیره شده است. در مقایسه با سال 2015، شمار جهانگردان امسال 75 درصد کاهش یافته است. بحران اقتصادی یونان نیز بر وضعیت این جزیره تاثیر منفی گذاشته است. هرچند بسیاری از ساکنان جزیره با پناهجویان احساس همدردی دارند، اما آنها فکر می کنند که یونان نمی تواند میزبان همه آوارگان باشد.

امدادرسانان داوطلب تاکنون خلاء هایی را پر کرده اند؛ مثلا آنها خدمات صحی را به پناهجویان ارائه می کنند. یوتا مایوالد، داکتر آلمانی برای دو روز به لیسبوس آمده است تا به پناهجویان کمک کند. خانم داکتر می گوید که بسیاری از بیماری ها به خاطر شرایط زندگی در موریا است. هر کس که در کمپ هست و مشکلی دارد، داکترها در کل به او فقط مسکن می دهند.

در "مرکز حمایتی موزائیک" پناهجویان واسکت های نجات ناکارآمد را از ساحل جمع می کنند و به دستکول و کیف تبدیل می نمایند. با فعالیت هایی این چنین که در واقع وضعیت ناامید کننده کمپ را کمی تغییر می دهند، برخی پناهجویان مانند این زن ایرانی درآمد اندکی نیز به دست می آورند.

از اوایل سال 2016، تازه واردها مجبورند تا در جزیره بمانند تا تکلیف دوسیه شان روشن شود. اما با انبوهی از دوسیه ها، فقط شمار اندکی از درخواست ها تاکنون ارزیابی شده اند. به گفته سازمان ملل متحد، بیش از 14 هزار پناهجو طی سال روان به یونان رسیده اند. سال گذشته، یونان به 12500 تن حق پناهندگی اعطا کرد درحالی که 173 هزار نفر به این کشور آمده بودند.

بیش از ۱۲ هزار پناهجو در اردوگاه موریا به سر می‌بردند. بعد از سوختن این کمپ، اکثر این پناهجویان چاره‌ای جز خوابیدن در روی سرک‌ها در نزدیکی یک کمپ دیگر در کاراتپه نداشتند. برخی از آن‌ها با بر پا کردن خیمه برای خود سرپناه موقتی ساختند. مقام‌های یونان فوراً دست به کار شدند و یک کمپ موقتی خیمه‌ای در کاراتپه ایجاد کردند.

این مهاجران بعد از سپری کردن چند شبانه روز در روی جاده‌ها، تظاهرات مسالمت‌آمیز را برپا کردند تا مقام‌ها خواست‌های آن‌ها را بشنوند. بسیاری از این مهاجران از رفتن به اردوگاهی شبیه موریا ترس دارند. شماری از این پناهجویان به دویچه وله گفتند: «ما نان نمی‌خواهیم، آزادی می‌خواهیم.» فعالان حقوق بشر کمپ موریا را «زندان سر باز» خطاب کرده و شرایط آن را مورد انتقاد قرار داده بودند.

صدها تن از پناهجویان در این اعتراض‌های روزمره شرکت کردند و امیدوار بودند که دوباره به اردوگاهی شبیه موریا اسکان داده نشوند. حکومت یونان با فرستادن ۱۰ واحد پولیس، دو ماشین آب‌پاش و دو وسیله نقلیه زرهی در نزدیکی کاراتپه به این اعتراض‌ها واکنش نشان داد. به برخی معترضان گاز اشک‌آور شلیک شد. یکی از آن‌ها با توجه به این وضعیت به دویچه وله گفت: «آیا تظاهرات ارزش این را دارد؟»

بر روی تابلویی که این دختر افغان حمل می‌کند، نوشته شده است: «ما آب می‌خواهیم، نه غذا. فقط ما را آزاد کنید». اکثریت پناهجویانی که به شرایط ناگوار کمپ اعتراض دارند، از کشورهای جنگ‌زده‌ای مانند افغانستان، سوریه و جمهوری دموکراتیک کانگو آواره شده اند. کودکان پناهجو با وجود شرایط سختی که گذرانده اند، در تظاهرات سهم فعال گرفتند تا برای حقوق و آینده شان مبارزه کنند.

حکومت یونان مدعی است که اردوگاه جدیداً ایجاد شده، موقتی است. اما مهاجران که برخی شان سال‌هاست در این جزیره به سر می‌برند، ترس دارند که در این کمپ نیز سال‌ها منتظر خواهند ماند. روزنامه محلی لیسبوس (Sto Nisi) قراردادی را نشر کرده است که نشان می‌دهد وزارت مهاجرت یونان زمین این کمپ را به قیمت ۲.۹ میلیون یورو تا سال ۲۰۲۵ کرایه کرده است.

یک هفته بعد از آتش‌ گرفتن کمپ موریا، بسیاری مهاجران هنوز هم در روی جاده‌ها به سر می‌برند. مقام‌های یونان مدعی اند که این پناهجویان به زودی به کمپ جدید منتقل می‌شوند. اما تا سه شنبه شب تنها اندکی بیش از یک هزار تن به این کمپ انتقال داده شدند. حکومت اعلام کرده است که جزیره لیسبوس تا بهار سال آینده از وجود مهاجران خالی خواهد شد.

این مهاجران مجبورند با شرایط سخت کنار بیایند. آن‌‌ها پس از تحمل روزها تشنگی و گرسنگی حالا امکانات محدودی مانند دو بوتل آب و مقداری غذا در روز دریافت می‌کنند. اما با توجه به گرمای شدید ماه سپتمبر در لیسبوس، این امکانات کافی نیست. علاوه بر این، این مهاجران از شیوع ویروس کرونا نیز ترس دارند. تا حالا دست کم آزمایش ۳۵ تن از مهاجرانی که به کمپ جدید منتقل شده اند، مثبت تشخیص شده است.

برای مهاجرانی که شب‌ها را در کنار سرک‌ها سپری می‌کنند، شب‌ها به صورت خاص خطرناک و ترسناک است. یک زن جوان افغان به دویچه وله گفت: «می‌توانید تصور کنید که خوابیدن یک زن جوان در میان این همه مرد چه حسی دارد؟ یا رفتن به جنگل یا این دوزخ [کمپ خودساخته خیمه‌ای] برای رفع حاجت؟ شب‌ها نمی‌توانم بخوابم و ترس دارم که دختر و شوهرم را حشرات بگزند.»

زندگی در اردوگاه موریا سخت و خطرناک بود. بسیاری مهاجران در آن کمپ امیدواری خود را از دست دادند. این مهاجران که از جنگ و منازعه فرار کرده اند، در نتیجه ویرانی کمپ موریا یک بار دیگر برای نجات شان جان فراری شدند. هنگام غروب آفتاب، ده‌ها تن از زنان، مردان و کودکان در پیش روی یک سوپرمارکیت در روی جاده به دعاخوانی پرداختند. آن‌ها از خداوند طلب کمک کردند. بسیاری شان نمی‌توانستند جلو گریه شان را بگیرند.

بسیاری از این مهاجران که از جنگ و فقر فرار کرده اند، از آسیب‌های روانی پس از حادثه (تراوما) رنج می‌برند. این مرد افغان در حالی که اشک‌هایش بی‌وقفه جاری بود، به دویچه وله گفت: «ما برای جمع کردن پول اینجا نیامده ایم. ما برای داشتن اوقات خوش به اینجا نیامده ایم. ما تنها می‌خواهیم که فرزندان ما آینده بهتری داشته باشند و تعلیم کنند.»